توركیا وه‌لاتێ كۆده‌تایانه‌

توركیا وه‌لاتێ كۆده‌تایانه‌

94

ل شه‌ڤا 15ل سه‌ر 16ى.07. 2016 باسكه‌ك ژ باسكێن له‌شكرێ توركیا بزاڤا كۆده‌تایێ ل سه‌ر حوكمه‌تا توركى كر و د به‌ینناما كۆده‌تایا خوه‌ دا دیار كر ب دووماهیك پێكئینانا ده‌ستهه‌لاتا ئاكپارتى و پاراستنا علمانیه‌تا ده‌وله‌تا توركى و بزاڤ كرن هه‌موو ناڤگینێن ده‌وله‌تێ بگرن و ل سه‌رانسه‌رى توركیا پشێوه‌كا ئالۆز و نه‌ئارامى به‌لاڤ بوو. ده‌نگۆیێ ڤێ كۆده‌تایێ ده‌نگڤه‌دانێن جودا ل په‌ى خوه‌ په‌یداكرن، لێ ده‌گڤه‌دانا ژ هه‌موویان كاریگه‌رتر ناڤخوه‌یا توركیا ب خوه‌بوو و كو بوو سه‌ده‌م كۆده‌تا ب سه‌ر نه‌كه‌ڤیت، و ته‌ڤ لایه‌نێن سیاسى چ علمانى، نیشتمانى، نه‌ته‌وى، جڤاكێ سڤیل و ئیسلامى ل دژى كۆده‌تاچیان ده‌ركه‌فتن و ل نیڤا شه‌ڤێ هه‌یا سپێدێ ل سه‌ر جاده‌یان سینگێن خوه‌ دانه‌ به‌ر پانسه‌ر و تانكێن كۆده‌تاچیان و به‌رسینگ لێ گرتن و ڤێ هه‌ڤگرتنێ دووماهیك ب بزاڤا كۆده‌تاچیان ئینان. ئه‌ڤه‌ یه‌كه‌مین كۆده‌تایه‌ ل توركیا ب سه‌رنه‌كه‌ڤیت و هه‌رچه‌نده‌ ئه‌ڤ چه‌نده‌ د هزرا نه‌خشه‌كێشێن كۆده‌تایێ دا نه‌بوو كو گه‌لێن توركیا پشتا خوه‌ بده‌ت كۆده‌تاچیان، چنكو سیاسه‌تا ئاكپارتى و ب تایبه‌ت یا سه‌رۆك ئه‌ردۆغانى ل دژى هێزێن علمانى، نیشتمانى، رێكخستنێن جڤاكێ سڤیل و رۆژنامه‌ڤانیا ئازاد بۆ به‌ركناركرنا هه‌ژموونا وان ل ناڤ توركیا گه‌له‌ك ئاسته‌نگ دانانه‌ و پرانیا وان روو ب روو دادگه‌هێ كرنه‌؛ ژبلى مسرى (زه‌عیف) كرنا پێگه‌هێ توركیا ل سه‌ر ئاستێ هه‌رێمى و ناڤده‌وله‌تى ب تایبه‌ت پشتى توركیا كه‌فتیه‌ ناڤ قۆڕبه‌قكا سووریا و گومانا پشته‌ڤانیا وێ بۆ تۆندڕه‌وێن ئیسلاما سیاسى ل هه‌رێمێ و نه‌زه‌ڵاڵیا هه‌لویستێ حوكمه‌تا توركى ل شه‌رێ دژى تیرۆرێ، كۆده‌تاچى دپشت راست بوون كو لایه‌نێن سیاسى و جڤاكێ سڤیل و جیهانا ده‌رڤه‌ دێ پێشوازى و ده‌ستخوه‌شیێ لێ كه‌ن و پاشه‌رۆژا ئه‌ردۆغانى و ئاكپارتى دێ مینا یا مامۆستایێ وى نه‌جمه‌دین ئه‌ربه‌كانى و پارتا فه‌زیله‌ بیت(28.02.1997)!! راسته‌ شاشیێن حوكمه‌تا ئه‌ردۆغانى ل سه‌ر ئاستێ ناڤخوه‌ و ناڤدوله‌تى گه‌له‌كن و سه‌ركه‌فتنێن وى د هه‌لبژارتنان دا ئه‌و گورێغ كریه‌، لێ لایه‌نێن سیاسى و رێكخستنێن جڤاكێ سڤیل و علمانى و دیموكراتخازان به‌رى نوكه‌ ده‌سته‌لاتداریا له‌شكرى ئه‌وێن ب پانسه‌ران گه‌هشینه‌ كۆچكا چانكایا، دیتنه‌ و ژیانكرنه‌ و نه‌ د ئاماده‌نه‌ ئه‌زموونا چوویى دووباره‌ بكه‌ن، شاشیێن ئاكپارتى و ئه‌ردۆغانى چه‌ند مه‌زن بن، هه‌ر باشترن ژ ده‌ستهه‌لاتداریا خودانێن پۆستالان. هه‌روه‌سا دڤێت نه‌هێته‌ ژبیركرن كو ئه‌ڤ سه‌رده‌مه‌ نه‌ سه‌رده‌مێ شه‌رێ سار و دو باسكیا زلهێزێن جیهانێ یه‌ كو پشته‌ڤانى ل كۆده‌تاچیان بهێته‌كرن و هه‌رده‌مێ دلێ چه‌ند سه‌ر له‌شكه‌ران ژحوكمه‌تێ ما نه‌خشێ كۆده‌تایه‌كێ بكێشن و ئاسته‌نگا بۆ حوكمه‌تێ چێ كه‌ن و ب ڤى ره‌نگى كارێن حوكمه‌تێ شه‌له‌لى بكه‌ن كو د ڤى بیاڤى دا له‌شكرێ توركیا یێ به‌رنیاسه‌ ب كۆده‌تایان و یه‌كه‌م كۆده‌تا له‌شكه‌رى ل 23.07.1908ێ ل دژى سولتان عه‌بدولحه‌میدێ دویێ هاته‌ كرن و ژ سه‌ر ته‌ختێ سه‌لته‌نه‌تێ ئینا خار و پشتى هینگێ چه‌ندین جاران له‌شكرێ توركیا ب كۆده‌تایان رابوویه‌ و ژ وان كۆده‌تایان: ل 27.07. 1961 و 12.03.1971 و 12.09.1980و 1997ێ ل دژى حوكمه‌تا ئه‌ربه‌كانى. كێشێن هه‌ر ژ كه‌ڤندا روو ب رووى توركیا دبن و دبنه‌ سه‌ده‌مێن كۆده‌تایان، كێشێن دستوورى و دیموكراتى و نه‌ته‌وه‌یى و خوه‌ گونجاندنه‌ ل گه‌ل به‌ره‌یێ وه‌لاتێن رۆژئاڤایى، لێ كێشا كو هه‌تا نوكه‌ ده‌ستهه‌لاتدار و پارتێن سیاسى و له‌شكر نه‌شێن دانپێنانێ پێ بكه‌ن و د گه‌وریا وان دا ناچته‌ خار پرسا كوردیه‌ و ئه‌نجامێن ژ هه‌ر كۆده‌تایه‌كێ دهێنه‌ شكه‌فێ ب گرانى ل سه‌ر كوردان دكه‌ڤن، چنكو ئارماجا ته‌ڤان پارستنا هه‌ژموونا ده‌وله‌تێیه‌ و پارستنا هیمایێن ئه‌تاتوركى بۆ ده‌وله‌تا توركى داناین و لادان ژێ دبته‌ هانده‌ر كو له‌شكر كۆده‌تایێ بكه‌ت. ب دیتنا باسكێ له‌شكر و پارتێن نژادپه‌ره‌ستێن خوه‌ ب پارێزه‌رێن هیمایێن ئه‌تاتوركى دزانن، و هه‌ر لادانه‌ك ژ وان پره‌نسیب و هیمایان ب هێلێن سۆر دزانن، ژبه‌ر هندێ هه‌رده‌م مه‌ترسیا كۆده‌تایێ ل توركیا هه‌یه‌ و بۆ رێگرتن ل ڤى باسكى دڤێت توركیا دستووره‌كێ سڤیل بۆ پاشه‌رۆژا توركیا بدانیت كو تێدا مافێن تاككه‌سى دپاراستى بن و ب وێره‌كى رێكا چاره‌سه‌ركرنا پرسا كوردى بگریت. دهێته‌ خاستن ئاكپارتى و ب تایبه‌ت ئه‌ردۆغان ژ گورێغیا خوه‌ بهێت خارێ ڤێ فه‌رسه‌ندێ، قه‌رسه‌ندا هه‌لویستێ لایه‌نێن سیاسى و ده‌ركه‌فتنا وان ل دژى كۆده‌تاچیان دسه‌ر وان گڤاشتنێن ده‌ستهه‌لاتا ئه‌ردۆغانى كرین، لێ هه‌ر ل دژى كۆده‌تاچیان ده‌ركه‌فتن و نه‌هێلا بگه‌هنه‌ ئارمانجێن خوه‌ و ئه‌گه‌ر ئاكپارتى پێداچوونه‌كا دى ل سیاسه‌تا خوه‌ نه‌كه‌ت و ل سه‌ر ده‌هو دوا خوه‌ به‌رده‌وام بیت، توركیا هه‌ر دێ مینت مێرگ و وه‌لاتێ كۆده‌تایان.

کۆمێنتا تە