تووشبوویێن داون سیندرۆمێ چ ئاریشە پتر بۆ پەیدادبن؟
بێوار شكری:
تووشبوویێن تەوشیا داون سیندرۆم پێدڤی ب چاڤدێریەکا تایبەت هەیە، ژبەرکو کۆمەکا ئاریشەیێن ساخلەمیێ بۆ پەیدادبن.
د. عامر عبدالله محێ، تایبه‌تمه‌ندێ تاقیگه‌هێ و شلۆڤه‌كرنا نه‌خۆشیا دیاركر بتنێ د ماوێ حه‌فت هه‌یڤان دا 38 زارۆكێن داون سندروم هاتینه ده‌ستنیشانكرن، دیاردبیت پێدڤیه گرنگیێ ب ڤی حاله‌تی بده‌ین، پێدڤیه بزانین كه‌نگی یا گرنگه پشكنین بو داون سندروم بهێته‌كرن، ئه‌وژی د دوحاله‌تان دایه، یا ئێكێ ده‌مێ زارۆیه‌كی نیشانێن داون هه‌بن، و ئه‌ف نیشانه چه‌ند دبه‌رچاڤبن پێدڤیه پشكنینا كوروسوماتا بكه‌ت دا دوپات بكەین، یا دوێ ده‌مێ ژنه‌كا دوگیان بڤێت بزانیت زارۆكێ وێ داون هه‌یه یان نه، چه‌ندین پشکنین هه‌نه به‌لێ بتنێ دێ به‌حسا تازه‌ترین پشكینن كه‌ین، ئه‌وژی ل سالا 2011 ل ئه‌مریكا ده‌ستپێكریه، و پاش به‌لاڤبوویه، ئه‌وا دبێژنێ NIPT، و گوت: خوین ژ ده‌ستێ ژنێ دهێته كێشان، و DNA یێ زارۆكی ئه‌وێ دناف خوینا دایكێ دا، ب رێیا ته‌كنولوجیه‌كا پێشكه‌فتی دهێته جوداكرن، و پشكنینا جینینیك بو دهێته‌كرن، دا بزانین داون هه‌یه یان نه، و پشتی حه‌فتیا دهه‌هێ ژ دوگیانیێ، دشیان دایه ئه‌ف پشكیننه بهێته‌كرن.
د. بشار ابراهیم مزوری، تایبه‌تمه‌ندێ نه‌خۆشیێن زارۆكا دیاركر هه‌تا زارۆیه‌ك چێدبیت 23 كوروموسومێن دایكێ و 23 یێن بابی دگه‌هنه ئێك و دبنه 46 كوروموسوم، خه‌لیه‌كه و ئه‌و خه‌لیه خو به‌لاڤه‌كه‌ت، زانیاریێن چاڤا و سه‌ری و مێشكی و ده‌ست و پیا كاملكه‌ت و ببیته مرۆڤه‌ك، ئه‌ڤ داون سندروم چاوا دروست دبن، ئێك ژ 500 كه‌سا براستی یا مشه‌یه، و گه‌له‌ك گرێدان یا ب ژیێ دایكێ ژی ڤه هه‌یی، و ئه‌گه‌ر ژیێ وێ دسه‌ر 35 سالیێ دابیت، ئه‌ف زارۆكه زێده‌تر په‌یدادبن، و گۆت: هەکە كوروموسومه‌ك زێده ژلایه‌كی ڤه بهێت، و ژمارا هه‌ردو لایا ببنه 47 كوروموسوم و یێ 21 ئێكێ زێده یێ هه‌یی، دبێژنه ڤێ داون سندروم، و لڤێرێ دیاردبیت، رامانا وێ ئه‌وه به‌هرا پتر ئاریشه‌یه‌كا جینی یه، وگوتژی: د حه‌فتیێن شازدێ وهه‌ڤدێ و هه‌ژدێ دشێن هنده‌ك پشكنین بو بهێنه‌كرن، چ یا جیناتابیت یان یا ئاڤا ده‌وروبه‌رێن زارۆكی یان یا هەڤالبچووکی بیت، ئه‌ف زارۆكه دهێنه پشكنینكرن.
د. جیسار سلیم حسن، تایبه‌تمه‌ندێ نه‌خۆشیێن گۆلچیسكا ل ده‌ف زارۆكا دیاركر ئاریشه‌یێن نه‌خۆشێن داون سندروم یێن گۆلچیسا پترن ژ كه‌سێن نورمال، ئاریشه‌یێن وان یان گۆلچیسكه‌ك نینه، یان ئێك بچووكه ئێك ژی یا مه‌زنه، یان فرەهیەک تێدا دروست دبیت، و هنده‌ك ژ وان کێماسیێن زکماکی هه‌نه، و هه‌ردو گولچیسكێن وان پێكڤه‌نه، و ره‌مل و به‌رك پتر بو وان چێدبیت، وگۆت: پێدڤیه ب زووترین ده‌م، پشكنینێن گۆلچیسكا وه‌ك یێن ده‌سنڤێژا زراڤ و یێن خۆینێ وسونه‌را، دا ب زوتریتن ده‌م ده‌ستنیشان بكه‌ین، چاره‌سه‌ریێ بده‌ینێ، چونكو چاره‌سه‌ریا وان دێ زووتر هێته‌كرن ژ یێن دهێنه گیرۆكرن.
د. زید وعد احمد، تایبه‌تمه‌ندێ نه‌خۆشیێن زارۆكا دیاركر نیشانێن تایبه‌ت یێن نه‌خۆشێن داون، ئه‌وه كێماسیه‌ك هه‌یه ل مێشكێ وان و یا وه‌رارێ، و گیرۆبوونه‌كا گشتی بو وان دروست دبیت، به‌هرا پتر ل ئاخفتن و رێڤه‌چوونا وان، و ئاریشا دی ئه‌وه كێشاوان زێده‌دبیت و به‌ره‌ف قه‌لەویێ دچن، هه‌روه‌سا به‌هرا پتر كورت دبن و به‌ره‌ف كورتیێ دچن، و گۆت: ئاریشه‌یه‌كا دی ژی هه‌یه ئه‌وژی یا غودا ده‌ره‌قی یه، و كارتێكرن ل له‌شێ وان ب گشتی هه‌یه، ب تایبه‌ت هنده‌ك ئه‌ندامێن تایبه‌ت.
د. عبدالمتین عبدالرحمن شكری، تایبه‌تمه‌ندێ نه‌خۆشیێن زارۆكا دیاركر زارۆكێن داون به‌هرا پتر سستیا هه‌یی، و ره‌نگه ئاریشه‌یێن ڤه‌خارنێ و قه‌بزاتی هه‌بن، و ئاریشه‌یێن غودێ و یێن دلی، له‌ورا پێدڤیه مرۆڤ هاریكاریا وان بكه‌ت، و تشتێ پێدڤی زویی بو بكه‌ت و ره‌نگه خه‌لەلەك ویلادی هه‌بیت زویی چاره‌سه‌ركه‌ت، هاری بكه‌ت و چاڤدێریا شیانێن وان بكه‌ت یێن رابوون و ئاخفتنێ، و گوت: چونكو وه‌رارا وان یا گیرۆیه پێدڤیه زویی ئاریشه‌یێن وان بزانین و چاره‌سه‌ریێ بده‌تێ.
