تیكتۆك و جڤاك
عایشە عەجیب
تیكتۆك پلاتفۆڕمەكا جڤاكی یا كۆمپانیا (ByteDance) یا تەكنەلۆژی یا چینی یە، ل سالا (2012)ێ ژ لایێ «ژانگ بیمینك» هاتبوو دامەزراندن، بۆ دروستكرنا كورتە ڤیدیۆ و مۆزیكا بەرنیاسە، ئەڤ تۆڕە ب ملیاران بینەری هەنە و یا بوویە دیاردەیەك د ناڤا هەمی جیهانێ دا.
گەلەك گازندە ل سەر چاوانییا بكارئینانا تیكتۆكی یێن هەین و ل گەلەك وەلاتان یا هاتییە قەدەغەكرن یان سنورداركرن، ژ بەر كو یا بوویە ئەگەرێ درستبوونا گەلەك ئاریشەیان د جڤاكی دا ب گشتی و ل سەر خێزانان ب تایبەتی.
هەكەر بەرێ خۆ بدەینە تیكتۆكی ل هەرێما كوردستانێ یێ بوویە ژەهرەك د لەشێ جڤاكێ مە دا و پشتی لایڤێن تیكتۆكی بووینە ڕێكەك بۆ ب دەستڤەئینانا پارەیی خەلكەك یێ پەنایێ دبەتە هەمی تشتان هەر ژ ڕەفتارێن سەقەت، ئاخفتنێن كرێت و سڤكاتیكرن ب ئێكدو، یارییێن مەتڕسیدار و هەڤڕكییان، كو بووینە ئەگەرێ درستبوونا سەدان ئاریشەیێن جڤاكی. تیكتۆك یێ بوویە جهێ خواستنا پارەیی ژی، كو گەلەك تیكتۆكەر د لایڤان دا داخوازا كرینا كوینان (پارەیێ تیكتۆكی) دكەن و هندەك خەلكی ژی پارە بۆ كرینا وان كوینان ژ مالێن خۆ دزینە.
تیكتۆك یێ بوویە مەتڕسی ل سەر زاڕۆكان ژی و گەلەگ شارەزا دەربارەی وێ چەندێ هوشدارییان ددەن، ژ بەركوهەر خێزانەك د نوكە دا دەمێ زارۆكێن وان بێزار دبن دەمێ خۆ ب تیكتۆكی ڤە دبەن و ئەوڤ ڕەوشتێ وان تێك ددەت و هەروەسا دبیتە ئەگەرێ تێكچوونا ساخلەمییا وان. ب بۆچوونا من هەكەر سنۆرەك بۆ ڤێ پلاتفۆڕمێ نەهێتە دانان دێ ئاریشەیێن جڤاكی د ناڤا خێزانان دا زێدەتر لێ هێن و دێ كارتێكرنەكا نەرێنی یا مەزن ل سەر نڤشێ داهاتی یێ كوردستانێ درست كەت.
تیكتۆكی كارتێكرن یا ل سەر كەلتوور و جڤاكێ كوردی یێ هەی، ژ بەر كو بكارئینانا ڕەفتارو بیروباوەرییێن نەگونجایی و جودا د ناڤ جڤاكێ كوردی دا یێن بەلاڤ بووین.
یا پێدڤی یە هەر خێزانەك بكارئینانا مۆبایلان ژ لایێ زارۆكێن خۆ كۆنتڕۆل بكەن، دا بهێنە پاراستن. و پێدڤی یە هوشدارییێن بەرەدوام ژ لایێ سازیێن ڕاگەهاندنێ ڤە چ ب ڕێكا بەڕنامەیان و پەیجان بدەنە دایكوبابان كو زارۆیێن خۆ ژ تیكتۆكی دویر بێخن و نەهێلن ب كار بینن. داخوازێ ژ حكومەتا هەرێما كوردستانێ ژی دكەین چارەیەكێ ل ڤێ بابەتی بكەت.
