جوداهی د ناڤبه‌را پارتا دیموكرات و كوماری
د خه‌له‌كا چویی دا مێژوویا دامه‌زراندنا هه‌ر دوو پارتێن سیاسی ل ئه‌مریكا، پارتا كوماری و دیموكرات، ب كورتی هاته شروڤه كرن، ئه‌ڤ هه‌ر دوو پارته سیاسه‌تا ئه‌مریكا برێڤه دبه‌ن و هه‌بوونا زانیاریان ل سه‌ر خالێن جودا د ناڤبه‌را ڤان هه‌ر دوو پارتان دا گه‌له‌ك گرنگیا خو یا هه‌ی، ب تایبه‌ت د وارێ سیاسه‌تا ده‌رڤه دا. ب گشتی گه‌له‌ك خالێن جێواز د نافبه‌را ڤان هه‌ر دو پارتان دا هه‌نه، لێ زانیاری ل سه‌ر ئه‌ڤ خالێن ل خوارێ هاتینه ده‌ستنیشان كرن گه‌له‌ك د گرنگن.
1- سیاسه‌تا ده‌رڤه، هه‌ر چه‌نده بجهئینانا پلانێن سیسه‌تا ده‌رڤه یا حكومه‌تێ پێویستی ب سیاسه‌ته‌كا نشتیمانی یه، لێ هه‌ر پارته‌كێ تایبه‌تمه‌ندیا خو یا هه‌ی و هه‌ر دوو پارت د گه‌ل بكارئینانا هێزا سه‌ربازی نه. دیموكرات: ب شێوه‌كێ گشتی، سیاسه‌تا بیلاترالیزم (Bilateralism) په‌یره‌و دكه‌ت، ئانكو بۆ بجهئینانا پلانێ دیموكرات راوێژێ ب چه‌ند لایه‌نان دكه‌ت و چ له‌زاتی ل ده‌ف دیموكراتان نینه ژ بۆ لێدانا دربه‌كا سه‌ربازی یا زه‌مینی و هه‌می بزاڤان دكه‌ت كو هێزا سه‌ربازی بكار نه‌ئینیت. دیموكرات پتر ب بكارئانینا باله‌فرێن شه‌ری به‌رنیاسه. كوماری به‌روڤاژی ڤێ چه‌ندێ نه: سیاسه‌تا یونیلاترالیزم (Unilateralism) بجه دئینیت، ئانكو ئێك لایه‌نانه پلانا سه‌ربازی بجه دئینیت، هه‌تا ئه‌گه‌ر راوێژێ ژی بكه‌ت لێ هه‌ر دێ ب سه‌رێ خو كه‌ت. د مێژوویێ دا كوماریان ب رێكا هێزا زه‌مینی یا سه‌ربازی زورتر حكومه‌تێن دیكتاتور ژناڤبرینه، مینا عیراق، ئه‌فغانستان و.. .
2- دیموكرات: پێشكه‌فتی خازه و لیبراله و پشتگیریا ژنافبرنا جنین و هه‌بوونا زه‌واجا ئێك ره‌گه‌زی دكه‌ت. خورت كرن و پشتگیریا هزرا ته‌كگه‌رایی (Individualism) بوو دیموكراتان زور گرنگیا هه‌ی كو ئێك ژ بنه‌مایێ فه‌لسه‌فا قوتابخانا لیبرالیزمه. هه‌رچه‌نده لایه‌نگرێن قوتابخانا لیبرالیزم ل سالێن 1990 ل ئه‌مریكا ب هێز بوون لێ ئه‌ڤرۆ به‌ر ب لاوازیێ دچن. لێ كوماری دژبه‌ری ڤان خالا یه و پارته‌كا محافزكاره. پرانیا خه‌لكێ ئولدارێن مه‌سیحی ل ئه‌مریكا پروتستانتن و ده‌نگی د ده‌نه كوماریان و پشتگیریا هزرا كومگه‌رایی دكه‌ن . (Collectivism) ل هه‌مبه‌ر لاواز بوونا لایه‌نگرێن لیبرالیزم لایه‌نگرێن قوتابخانا كومگه‌رایی ل ئه‌مریكا بهێز دبن، ئه‌ڤرۆ زورینا ئه‌ندامێن جڤاتا نونه‌ران و یا سیناتوران سه‌ر ب پارتا كوماری نه.
3- هه‌ر دوو پارت دگه‌ل كێمكرنا باجێ نه، لێ دیموكرات داخازا كێمكرنا باجێ پتر بوو ته‌خا هه‌ژار و ناڤنجی دكه‌ت و داكوكیێ ل سه‌ر زێده‌بوونا باجێ ل سه‌ر ته‌خا زه‌نگین دكه‌ت و كوماری داخازا وه‌كهه‌ڤیا باجێ بۆ هه‌می ته‌خێن جڤاكی دكه‌ت. لێ وه‌سا دهێته ته‌خمین كرن كو كوماری باجێ ب تایبه‌ت ل سه‌ر سازیێن پروتستانتان كێم بكه‌ت.
4- دیموكرات پشته‌ڤانیا سیسته‌مه‌كێ ئابوری یێ مه‌ركه‌زی دكه‌ت، ئانكو حكومه‌ت چاڤدێریا سیسته‌مێن بانكی، ئالگوریا بازرگانی د ناڤبه‌را ویلایه‌تان یان ژی د ناڤبه‌را ده‌وله‌تان دا بكه‌ت. دیموكرات باوه‌ر دكه‌ن ئه‌گه‌ر حكومه‌تێ چاڤدێریه‌كا خورت ل سه‌ر بازارێ ئازادێ ئابوری هه‌بیت دێ حكومه‌ت ژ به‌رهه‌مێن باجێ پتر مفادار بیت و ئه‌گه‌ر حكومه‌ت زه‌نگین بوو دێ شێت د سیاسه‌تا ده‌رڤه ژی دا سه‌ركه‌فتی بیت. هه‌رچه‌نده د سیسته‌مێ دیموكراسی دا بنه‌مایێن ئابوری، سیاسی و كومه‌لایه‌تی پێدڤیه نه د مه‌ركه‌زی بن، لێ پارتا دیموكرات د بوارێ ئابوری دا باوه‌ری ب هه‌بوونا سیسته‌مێ ئابوری یێ مه‌ركه‌زی هه‌یه. لێ دیسان ژی ل دژی هه‌بوونا بازارێ ئازاد و سیسته‌مێ نه‌مه‌ركه‌زیێ ئابووری نینه. لێ كوماری داكوكیێ ل سه‌ر سیسته‌مێ نه‌مه‌ركه‌زی دكه‌ن و گه‌له‌ك د رژدن ب هه‌بوون و په‌یره‌و كرنا سیسته‌مه‌كێ ئابوری یێ نه‌مه‌ركه‌زی.
