جینۆسایدا ئه‌رمه‌نان و پاشی

جینۆسایدا ئه‌رمه‌نان و پاشی

89

توركیا ل سه‌ر شوونوارێن هه‌رفتیێن ئیمپراتۆریا ئۆسمانی هاتیه‌ ئاڤاكرن و ژ لایێ قانوونی ڤه‌ دبیته‌ شوونگرێ راسته‌قینه‌ یێ ئیمپراتۆریا ئۆسمانی و هه‌ر ل سه‌ر ڤی بنگه‌هی ناڤگینێن نێڤده‌وله‌تی سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل دكه‌ن و توركیا ب خوه‌ ژی ئه‌ڤێ چه‌ندێَ دزانیت و هه‌تا نوكه‌ ده‌ستبه‌رداری ژ لیوا مووسل نه‌كریه‌ ب هێجه‌تا هندێ كو وان بێی شه‌ڕ خوه‌ ژێ ڤه‌كێشایه‌ و هه‌ر ب خاكێ ئوَسمانیان دهه‌ژمێرن و هه‌ر جار جار ئه‌ڤی كه‌یسی ل گه‌ل ده‌وله‌تا عیراقێ دئازرینن!! كه‌یسێ به‌روكێ ده‌وله‌تا توركی گرتی و وه‌كو نووژێ مایه‌ ب قركا وێ ڤه‌، كه‌یسێ جینۆسایدا گه‌لێ ئه‌رمنه‌ ل 1915 كو تێدا پتر ژ ملیۆن و 500 هزار ئه‌رمه‌نی هاتنه‌ كوشتن!! گه‌لێ ئه‌رمه‌ن د سه‌ر وێ كاره‌ستا جه‌رگ بڕ دا قه‌ت ده‌ستبه‌رداری ژ مافێن خوه‌ نه‌كریه‌ و به‌رده‌وام كه‌یسێ ناساندنا جینۆسایدا گه‌لێ خوه‌ هێلایه‌ ساخ و هه‌موو ده‌رگه‌هێن ناڤگینێن ده‌وله‌تی قووتانه‌ و هه‌تا نوكه‌ پتر ژ بیست و نه‌ه ده‌وله‌تان دانپێدان ب ڤێ جینۆسایدێ كریه‌ و یا هه‌ری دووماهیك ئه‌لمانیایه‌ كو ل 2/6/2016 په‌رله‌مانێ ئه‌لمانی دان ب جینۆسایدا گه‌لێ ئه‌رمه‌ن كر. هه‌رچه‌نده‌ ئه‌ڤ دانپێدانه‌ ژ لایێ په‌رله‌مانێ ئه‌لمانی یا چاڤه‌رێكری بوو، لێ ده‌وله‌تا توركی هزركر كو ب گه‌فێن سۆلتانێ نوویێ ستانبۆلێ (ئه‌ردۆغان) دێ پێستوورك ئه‌لمانیا گرت و دێ ده‌ستبه‌رداری ڤی كه‌یسی بیت!! پشتی دانپێنانێ ب جینۆسایدێ توركیا ب گه‌ل و حوكمه‌ت ڤه‌ روویێ راستێ خوه‌ یێ فاشی و نه‌ژادپه‌رستی نیشا جیهانێ دا و درووشم و په‌یڤێن نه‌ ژ ره‌نگ هاتنه‌ گۆتن و بۆ ڤی سه‌رده‌می ئه‌ڤ په‌یڤه‌ فهێتیه‌ك مه‌زنه‌!! و هێرشی سه‌ر قونسولخانا ئه‌لمانیا و په‌رله‌مانێ ئه‌لمانیا كرن و ئه‌لمانیا تاوانبار كر ب نازیه‌تێ، هه‌رچه‌نده‌ ئه‌لمانیا دانپێدان ب هه‌موو تاوانێن ل سه‌ر ده‌مێ نازیه‌تێ كریه‌ و د گه‌ل دیرۆكا خوه‌ ئاشنا بوویه‌ و مفا ژ وێ سه‌ربۆرێ وه‌رگرتیه‌ و رێكا راستا دیمۆكراتیێ هه‌لبژارتیه‌ و هه‌تا نوكه‌ ژی پارتا نازی و هه‌موو پارتێن نه‌ژادپه‌ره‌ست د قه‌ده‌غه‌نه‌ ژبلی دانا قه‌ره‌بوویێن شاشێن سه‌رده‌مێ نازیان و چه‌ندین ناڤگین و كۆمه‌لێن جڤاكێ سڤیل و ئینستتیوَتێن زانستی دامه‌زراندینه‌ بۆ نه‌هێلانا هه‌ر هزره‌كا نازی و نه‌ژادپه‌ره‌ستی!! ب سایا سیاسه‌تا ئه‌ردۆغانی توركیا كه‌فتیه‌ د ناڤ كۆمه‌كا ئاریشان دا و ئه‌و پێگه‌هێ سه‌رده‌مێ شه‌رێ سار هه‌بوو، نه‌مایه‌ و ئێدی رۆژئاڤا چاڤێن خوه‌ ل شاشیێن توركیا نانقینیت و ب تایبه‌ت ده‌رباره‌ی باده‌كێن مافێن مرۆڤی، علمانیه‌تا ده‌له‌تێ، ئازادیا مه‌دیایی، پرۆسا ئاشتیێ دگه‌ل كوردان، پشته‌ڤانیا گرۆپێن تۆندڕه‌و و بازاركرن ب پرسا ئاواره‌یان، چاره‌سه‌ركرنا ڤان باده‌كان وه‌كو دیار د گه‌وریا ئه‌ردۆغانی دا ناچن و ل ده‌مه‌كێ نێزیك ناهێنه‌ چاره‌سه‌ركرن و كێشێن توركیا دگه‌ل رۆژئاڤا و ب تایبه‌ت ل گه‌ل ئه‌مریكا دێ زێده‌ بن و ئه‌گه‌ر توركیا هه‌ر ل سه‌ر ڤێ سیاسه‌تا خوه‌ به‌رده‌وام بیت، چاره‌نڤیسێ وێ ژ یێ یۆگسلافیا باشتر نابیت. دانپێنانا ئه‌لمانیا ب جینۆسایدا ئه‌رمه‌نان د ڤی ده‌مێ ئاریشێن توركیا د گه‌ل رۆژئاڤا گه‌هشتیه‌ بلندترین ئاست، دێ بیته‌ ده‌ستپێك بۆ ناساندنا جینۆسایدا دێرسمێ(1937-1938) و وان كۆمكوژیێن ل گه‌ل ئه‌رۆم و یونانیێن توركیا هاتینه‌ ئه‌نجامدان.
توركیا دڤێت وه‌كو ئه‌لمان و سپی پێستێن ئه‌فریكا باشوور و شیلی دان ب وان كۆمكوژیان بكه‌ت ئه‌وێن د سه‌رده‌مێ ئۆسمانیان و كۆمارا توركیا دا هاتینه‌ ئه‌نجامدان، ئه‌گه‌ر نه‌ دێ هه‌ر جهێ له‌ك و لومێن جیهانا پێشكه‌فتی بیت و دێ هه‌ر باجێ ده‌ت و به‌رده‌وام دێ كه‌ڤته‌ بن باندۆرا هه‌پاره‌یێ دیرۆكا خوه‌ چنكو ئه‌ڤ سه‌رده‌مه‌، سه‌رده‌مێ مافێ مرۆڤی و دیمۆكراتیێ یه‌ و جهێ ده‌وله‌تێن نه‌قۆله‌ و تیرۆریست پارێز نینه‌ و ب سه‌رڤه‌ چوونا ده‌می ل سه‌ر قوبحه‌تێ، نابیته‌ سه‌ده‌ما ژبیرچوونێ.

کۆمێنتا تە