حاسیبه و حسابا نێچیرڤان بارزانى
ب حاسیبێ بیت؛ دو جارا دو دبیت چار، لێ حسابا نێچیرڤان بارزانى چاره‌یه د ناڤبه‌را “دووا”
سایكس ـ پیكۆ بیت یان ژى لۆزان، كوردستان د ناڤبه‌را چه‌ند ده‌وله‌تان دا هات دابه‌شكرن. چه‌نده ب باوه‌ریا من ئه‌گه‌رێ نه‌قه‌بوولكرنا ده‌وله‌ته‌ك/ یان چه‌ند ده‌وله‌تێن كوردى (سیڤه‌ر) ڤه‌دگه‌ریت بۆ په‌یدابوونا ئێكه‌تیا سۆڤێت و مه‌ترسیا زلهێزێن رۆژئاڤا، كو ده‌وله‌تێن بچووك ل دۆر سنۆرێ سۆڤێت بكه‌ڤن بن سیبه‌را زلهێزا رۆژهه‌لات، لێ من ژى ئه‌و باوه‌رى هه‌یه؛ لاوازیا شاندێ كوردى بۆ دانوستاندنان فاكته‌ره‌ك بوو: شاندێ كوردى نه‌دزانى و نه‌دكارى هه‌ڤسه‌نگیێ بێخت په‌یوه‌ندیان د ناڤبه‌را زلهێزان دا و ب زمانێ به‌رژه‌وه‌ندیان ل گه‌ل وان باخڤیت. تركیا و ئه‌تاتورك دزانین ب زمانێ به‌رژه‌وه‌ندیان ل گه‌ل زلهێزێن جیهانى باخڤن و خواستا ملله‌تێ كورد پووچه‌ل بكه‌ن. دیسا ل سه‌رده‌ما كۆمارا كوردستان ل مه‌هابادێ حوكمه‌تا ئیرانێ زانى ب هه‌مان شێوه؛ ب زمانێ به‌رژه‌وه‌ندیان، ل گه‌ل زلهێزان باخڤیت و هه‌لۆیستا ئێكه‌تیا سۆڤێت ب دژى كۆمارا كوردستانێ ب سۆزێن په‌ترۆلێ بكریت.
جاره‌ك دى خه‌ریك بوو زمانێ به‌رژه‌وه‌ندیا د ناڤبه‌را ده‌وله‌تێن هه‌رێمێ و زلهێزان دا دوباره ببیت و هه‌رێما كوردستانێ ژ ناڤ بچیت.
ل حوزه‌یرانا 2015ێ قاسم سوله‌یمانى، نوونه‌رێ رێبه‌رێ ئیرانێ و به‌رپرسێ سوپاهێ قودس، به‌ره‌ف مۆسكۆ چوو و شیا هێزێن رۆسى بكێشیت لازقیا سووریا، ب ڤێ چه‌ندێ زلهێزیا رۆسیا ل رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست ده‌ستپێكر. به‌غدا و تارانێ خوه ل گه‌ل مۆسكۆ كر یه‌ك هه‌لویست و دوستایه‌تیا ئه‌نقه‌ره ژى مسۆگه‌ر كرن، پاشه‌رۆژا هه‌رێما كوردستانێ كه‌فت مه‌ترسیه‌ك مه‌زن. سه‌رۆك مه‌سعود بارزانى كه‌فت له‌ز و به‌زێ بو دامه‌زراندنا ده‌وله‌تێ: به‌رى به‌رژه‌وه‌ندیێن ده‌وله‌تێن ده‌ڤه‌رێ و زلهێزێن جیهانى یه‌كبگرن، دڤێت كوردستان ببیت ده‌وله‌ت.
نێچیرڤان بارزانى چ كر؟
ل سالا 2007ێ من گۆتاره‌ك د كۆڤارا هه‌رێم دا به‌لاڤكر، كو نێچیرڤان بارزانى ئه‌ندازیارێ په‌ترۆلا كوردستانێ یه. نێچیرڤان بارزانى ئه‌ندازیاره نه ته‌نێ ژ به‌ركو د ماوێ سه‌روك حوكمه‌تیا وى دا یاسا په‌ترۆلێ و گازێ ژ په‌رله‌مانێ كوردستانێ ده‌ركه‌فت و گرێبه‌ستێن ده‌رێخستن و فرۆتنا په‌ترۆلێ ل گه‌ل كۆمپانیێن جیهانى ب ئه‌ندازیاریا وى نه، به‌لكو ژ به‌ر كو نێچیرڤان بارزانى بنیڤ خورتى و ب فشارا په‌یمانا ئستراتیجى، یاسا په‌ترۆلێ ژ په‌رله‌مانێ كوردستانێ ده‌رباز كر؛ په‌رله‌مه‌نتارێن یه‌كیتى، ل وى ده‌مى كه‌سك و مۆر پێكڤه، هولا په‌رله‌مان بجهـ هێلابوون و رازى نه‌بوون یاسا په‌ترۆلێ گه‌نگه‌شه بكه‌ن.
د ڤان سێ سالان دا (2015 ـ 2017)، كو به‌رژه‌وه‌ندیێن ده‌وله‌تێن هه‌رێمێ و زلهێزان خه‌ریكبوون یه‌ك بگرن و بێگومان خواستا كوردستانێ پووچه‌ل دبوا، نێچیرڤان بارزانى خه‌ریكى گرێدانا گرێبه‌ستێن نه‌فت و گازێ بوو دگه‌ل رۆسا و چه‌ند حه‌فتیه‌كان به‌رى رێفراندۆمێ گرێبه‌ستا بناڤوده‌نگا گازێ (غازێ) ل گه‌ل رۆسیا ئیمزا كر. ئه‌گه‌ر د وه‌ختێ خوه دا سه‌رۆكێ حوكمه‌تا ئیرانێ زانى هه‌لویستێ ئێكه‌تیا سۆڤێت ب دژى كۆمارا مهاباد ب سۆزا نه‌فتێ بكریت، ئه‌ڤه نێچیرڤان بارزانى، سه‌رۆكێ حوكمه‌تا كوردستانێ، زانى ب بۆریا گازێ هه‌لۆیستێ رۆسیا بۆ ریفراندۆما ده‌وله‌تبوونێ بكریت. چه‌ند رۆژان پشتى رێفراندۆمێ ڤلادیمێر پۆتین، سه‌رۆكێ رۆسیا، مێهڤانێ ته‌یب ئه‌ردوگان بوو، چاڤێ تركیا، ئیرانێ، عیراقێ، سووریا و گه‌له‌ك ده‌وله‌تان ل ده‌ڤێ پۆتین بوو، كو هیچ نه بیت، هه‌ر بۆ موجامه‌لا ئه‌ردۆگان، پۆتین بێژیت رێزێ ل یه‌كپارچه‌ییا ده‌وله‌تا عیراقێ دگریت و رێفراندۆما سه‌رخوه‌بوونا ده‌وله‌تا كوردستانێ جودابوونه ژ عیراقێ، لێ هه‌لویستێ پۆتین ئه‌و بوو، كو نه‌راسته‌وخوه بێژیت رێزێ ل ئیراده و بریارا كوردستانێ دگریت.
دبێژن ڤێ سه‌ركه‌فتنا دبلۆماسیا كوردستانى، دبێژن ڤێ راگرتنا هه‌ڤسه‌نگیێ د ناڤبه‌را “دووان” دا؛ راگرتنا هه‌ڤسه‌نگیێ د ناڤبه‌را زلهێزێن جیهانى دا: ژ ئالیه‌كى ڤه كوردستان هه‌ڤچه‌په‌ره ل گه‌ل هه‌ڤپه‌یمانیه‌ك ناڤده‌وله‌تى، ب سه‌رۆكاتیا ئه‌مریكا، بۆ شه‌ڕێ داعش و ته‌رۆرێ؛ بریارێن ب دژى ته‌رۆرێ ل رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست ناكه‌ڤن وارێ جێبه‌جێكرنێ، هه‌تا سه‌رۆك مه‌سعود بارزانى ل هه‌ولێرێ نه‌بینیت. ژ ئالیه‌ك دى كوردستان هه‌ڤپه‌یمانه ل گه‌ل رۆسیا د گرنگترین پرسا وزێ دا ل جیهانێ؛ پرسا گازێ.
چه‌ند حه‌فتیا به‌رى رێفراندۆمێ، ل مۆسكۆ، نێچیرڤان بارزانى هه‌لویستێ رۆسیا ب گازێ كرى و ئه‌وجا ڤه‌گه‌ریا كوردستانێ. ل كوردستانێ عاقل سڤكا ده‌ست هاڤێت حاسیبێ، كو دوو جارا دوو دبیت چار و كه‌فتن پربێژیێ، لێ حسابا نێچیرڤان بارزانى موعاده‌له‌یه‌ك په‌یداكر، كو چاره و چاره‌نڤیسا كوردستانێ مسۆگه‌ر ببیت.
