حزبێن كوردی د ناڤبه‌ر ستراتیجیه‌ت و تێگه‌هێ ده‌وله‌تێ دا
گومان تێدا نینه ملله‌تێ كورد د چه‌ندین قووناغێن دژوار دا بۆری یه و بزاڤا رزگاریخوازا كوردی ل هه‌مبه‌ر چه‌ندین پرسگرێكێن سیاسی و له‌شكری و جڤاكی بوویه و د هه‌ر قووناغه‌كێ دا شێوازه‌كێ سیاسی د هاته په‌یره‌وكرن سه‌ره‌رای هندێ نه‌هاتیه دیتن كو كورد خودان ستراتیجیه‌كا نه‌ته‌وه‌ی یا ئیكگرتی بن لێ ب هه‌ر حال خه‌بات به‌رده‌وام بوویه و ئالاڤێن به‌رهه‌ڤ ل به‌ر ده‌ستێ بزاڤا رزگاریخوازا كوردی وه‌كو پێدڤی هاتینه بكارئینانا ب تنێ بۆ مانا ناسنامه و هه‌بوونا كورد وه‌كو ملله‌ت بوویه. پارت وه‌كو گرۆپێن رێكخستی و سیاسی خودان ئه‌وێ ئایدۆلۆژیێ بووینه كو كاركرنا وان د چارچووڤێ سیسته‌مه‌كێ سیاسی و نه‌ته‌وه‌ی دا بوویه و د هه‌می قووناغان دا حزبێن سیاسی رۆلێ خوه هه‌بوویه چ د دامه‌زراندنا كیانه‌كێ سیاسی دا یانژی دورستكرنا ژینه‌گه‌هه‌كا سیاسی و به‌رجه‌سته‌كرنا بنه‌مایێن دیمۆكراسیه‌تێ و ل سه‌ر ئاستی نه‌ته‌وه‌یی داریشتنا ستراتیجیا هه‌ڤگرتی بۆ گه‌هشتنا ئارمانجێن بلند و ره‌وایێن هه‌ر ملله‌ته‌كی به‌لێ ده‌مێ ئه‌م به‌حسێ چه‌مكێ (حزب) دكه‌ین رامانا وێ ئه‌و نینه كو حزبێن كوردی هه‌می خودان ئێك پرۆژه و ئێك ستراتیجیه‌تن و یا دورست ئه‌ڤه‌یه كو هه‌ر حزبه‌ك ده‌ربرینه‌كێ ژ ئیدیایه‌كێ بكه‌ت نه‌كو هه‌می ل ئێك بازنه دا بن به‌لێ رامانا وێ ئه‌و نینه كو نابیت حزبێن سیاسی خودان ئێك ستراتیجیا نه‌ته‌وه‌ی بن نه‌خاسمه بۆ ملله‌ته‌كێ وه‌كو كورد كو ب مافێن خوه یێن ره‌وا شاد نه‌بویه و یا گرنگ ئه‌وه هه‌می حزب و لایه‌ن ل دۆر ئێك ستراتیجیه‌تا هه‌ڤپشك كاربكه‌ن و ستراتیجیه‌ت بخوه ژی هونه‌رێ دابه‌شكرنا ئالاڤێن (سیاسی و له‌شكری و ئابووری) یه ئه‌وێن ل به‌ر ده‌ستێ سه‌ركردایه‌تیێ بۆ جێ به‌جێكرنا ئارمانجێن مه‌زن و بلند یێن ده‌وله‌تێ و پێدڤیه ژ هه‌می رویه‌كێ ڤه ئه‌ڤ ستراتیجیه هنده‌ك بنه‌مایێن سه‌ره‌كی هه‌بن هه‌تاكو بهێنه گونجاندن د گه‌ل ره‌وشا سیاسی و ئابووری و له‌شكری ل سه‌ر ئاستێ هه‌رێمی و جیهانی وه‌كو:-
ئارمانجێن ده‌وله‌تێ یانژی یێن ستراتیجیه‌تی دادرێژن د رۆن و ئاشكه‌رابن و ب ته‌واوی هاتبنه داریشتن و كاركرن ل سه‌ر وان دیاربیت.
– ئارمانج د عه‌قلانی بن نه دووربن ژ كه‌تواری و ب شێوه‌كێ عاتیفی نه‌هێنه داریشتن و نابێت چ كارتێكرن كاریگه‌ریێ ل سه‌ر ئارمانجا بكه‌ن و پێشچاڤ وه‌رگرتنا هه‌می بیاڤێن ژیانێ و پێكهاتێن جڤاكی بن بۆ نموونه هه‌كه كورد داخوازا ده‌وله‌ته‌كا كوردی بكه‌ن ل بن ناڤێ (ده‌وله كوردیه) وی ده‌می دڤێت رێز بۆ هه‌می پێكهاتێن ئایینی و نه‌ته‌وه‌یی ئه‌وێن د ناڤ كوردستانێ دا بهێـته گرتن ئه‌رێ كورد چ داخواز دكه‌ن ده‌وله‌ته‌كا نه‌ته‌وه‌یی یان ده‌وله‌ته‌كا مه‌ده‌نی كو هه‌می پێكهات خوه تێدا ببینن.
ـ هه‌می ئارمانج دڤێت ل گه‌ل كه‌تواری بهێنه گونجاندن نه‌كو دووربن ژ كه‌تواری و پاشان باجا ئه‌ڤان ئارمانجان ژ ده‌ست كه‌فتیان مه‌زنتر بیت ل گه‌ل هندێ دڤێت به‌رده‌وامی ب هه‌می بنه‌مایێن ستراتیجی بهێته دان و ئه‌وێن صنعا سیاسه‌تا و بریارا سیاسی دكه‌ن دڤێت پێشبینیا هه‌می تشته‌ك نوو و بۆیه‌رێن نوو بكه‌ن د گۆره‌پانا سیاسی دا و پێنگاڤێن ته‌كیتیك ژی هه‌بن بۆ هه‌ر كاره‌كێ ژ نیشكه‌كێ ڤه هه‌مبه‌ری به‌رهه‌ڤكارێن بریارێ دبیت. هه‌كه ئه‌م بهێین به‌راوردیه‌كێ بكه‌ین د په‌یره‌و و پرۆگرام و پێنگاڤێن پراكتیكی ل سه‌ر ئه‌ردێ ژیواری یێن حزبێن كوردستانی بكه‌ن ئه‌م دێ گه‌هینه چه‌ند ئه‌نجامان ئه‌رێ كوردان ستراتیجیه‌ته‌كا ب ڤی ره‌نگی هه‌یه یان هه‌ر حزبه‌كا سیاسی په‌یره‌وا ستراتجیه‌ته‌كێ دكه‌ت و ل بن باندۆرا هێزێن هه‌ریمێ نه ئه‌رێ ده‌وله‌ت بوویه ستراتیجیه‌تا ڤان هێزان یان ب تنێ درووشمه‌كێ ته‌یسۆكه ب تنێ بۆ ئازراندنا هه‌ست و نه‌ستێن خه‌لكی یه ل هه‌لبژارتنا ئه‌رێ هه‌می حزبێن كوردستانی وه‌كو ئێك هزر دكه‌ن ل سه‌ر ئه‌ڤی چه‌مكی یانژی جوداهیه‌كا رێژه‌یی هه‌یه د ناڤبه‌را واندا باشه خالێن هه‌ڤپشك د ناڤبه‌را ئه‌ڤان هێز و لایه‌نان دا چنه؟ ئه‌ڤ هه‌می پرسیاره نه‌یێن كه‌سه‌كینه به‌لكو یێن ملله‌ته‌كی نه هنده‌ك ل سه‌ر زیندبوونا وی ب گومانن و هنده‌ك ژی وه‌سا دیار دكه‌ن كو كورد ملله‌ته‌ك زیندی نه بۆ به‌رسڤا ئه‌ڤان پرسیاران دێ ژلایێ پراكتیكی ڤه سه‌لمینین كو هه‌ر حزبه‌ك ل كێژان ئاسته ل سه‌ر ئه‌ڤێ ستراتیجه‌تێ:
1. حزبێن ئیسلامی: د ئه‌ده‌بیاتێن چو حزبه‌كا ئیسلامی دا نه‌بوویه به‌ری شه‌رێ ئازادیا عێراقێ كو پرسا ده‌وله‌تا كوردی ب وێره‌كی به‌حس بكه‌ن، چونكو ئه‌وان باوه‌ریه‌كا ته‌مام ب خیلافه‌تا ئیسلامی هه‌یه و ئه‌ڤ خیلافه‌ته ژی دژی ده‌وله‌تێن نه‌ته‌وه‌یی یان مه‌ده‌نی یه، به‌لێ پشتی گورانگاریێن رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست گوهۆرین په‌یدا بووینه و ژ وارێ پراكتیكی چ نه‌هاتیه دیتن ئه‌ڤان حزبان پێناڤ دامه‌زرندنا ده‌وله‌ته‌كا كوردی یا كوردستانی كاركربیت به‌لكو گه‌له‌ك جاران پرۆژێ كوردی ب مه‌ترسی زانی نه و دیسا نه‌شیاینه باوه‌ریێ بو هه‌ڤكیفێن خوه یێن ئیسلامی دورست بكه‌ن كو كوردستان مه‌ترسی نینه ل سه‌ر چ ئه‌زمۆنێن ئه‌وان وه‌لاتان به‌لكو گه‌له‌ك جاران هه‌لویستێ هه‌ڤكیڤێن وان یێن ئیسلامی توند تر بوویه ژ نه‌ته‌وه په‌رستێن عه‌رب و تورك و فارس و دوورنابیت كو كورد په‌یره‌وا ئیسرائیله‌كا مه‌زن دكه‌ن وه‌كو ئه‌و دبێژن ل (شمال العراق).
2. حزبێن دی یێن كێم نه‌ته‌وه و كێم ئاینان: دیاره كوردان كێشه‌یێن مێژویی یێن مه‌زن ل گه‌ل هنده‌ك كێم نه‌ته‌وه هه‌نه نه ل سه‌ر بنه‌مایێ نه‌ژادپه‌رستی به‌لكو ل سه‌ر بنه‌مایێ جوگرافی و سنۆر و بۆغرافیا ده‌ڤه‌رێن كوردستانی بۆ نموونه حزبێن توركمانی ژبلی چه‌ند حزبێن نێزیكی پارتی چو حزبه‌كا دی باوه‌ری ب ده‌وله‌تا كوردستانێ نینه و دژی هه‌ر كاره‌كێ ب ئه‌ڤی ره‌نگی نه و ئه‌گه‌ر باوه‌ری ژی بده‌نه ئه‌ڤێ ده‌وله‌تێ دڤێت كه‌ركووك ده‌رڤه‌یی سنۆرێن ئه‌ڤێ ده‌وله‌تێ بیت و فشارێن وه‌لاتێن هه‌رێمی ژی ل سه‌ر حزبێن كوردستانی ب تایبه‌ت پارتی و ئیكه‌تی هه‌نه و نه‌هێلا پروژێ دستورێ كوردستانێ ب كه‌فته راپرسیێ، چونكو سنۆرێن هه‌رێما كوردستانێ ب رۆن و ئاشكه‌را هاتبوونه داریتن و ئه‌ڤه ژی ل گه‌ل ستراتیجیه‌تا وان وه‌لات و حزبان ناگونجیت ده‌رباره‌ی حزبێن مه‌سیحی ژی ئه‌م دزانین ئاراستا وان به‌ر ب كێڤه دچیت و كوردستانێ ب جهێ خویێ سه‌ره‌كی نابینن دبیت هنده‌ك هزربكه‌ن كو ئه‌ز وه‌كو چاڤدێره‌ك ره‌ش بینم ل سه‌ر ڤان حزبان به‌لێ ئه‌ڤه خواندنا مه‌یه بۆ هه‌لویستێ هه‌رئێك ژ حزبێن كوردستانی.
. 3 ئیكه‌تی نشتیمانی كوردستان: ژ درووشمێ مافێ چاره‌نڤیس به‌ر ب خه‌ونا شاعێران هیڤیێن گه‌له‌ك ژ خه‌لكێ كوردستانێ لاواز كرینه هند ئێكه‌تی و ل گه‌ل حزبێن نێزیكی وێ ب دیمۆكراسه‌تكرنا به‌غدا و ئه‌نقره و دیمه‌شق و ته‌هران ڤه مژوله هند ئاگه‌هی ژ پرۆژێ ده‌وله‌تا كوردی نه‌مایه ئه‌و هه‌می كه‌نالێن سیاسی و راگه‌هاندنێ ئه‌ڤێن نوكه ل به‌ر ده‌ستێ ئێكه‌تی هنه‌كه پشكه‌كێ وانژی بۆ تێگه‌هێ ده‌وله‌تا كوردی یان كوردستانێ و ستراتیجیه‌تا نه‌ته‌وه‌یی بكارئینابا ئه‌م باوه‌رن دا گوهۆرینان ئه‌نجام ده‌ن، چونكو هیچ حزبه‌كێ پرۆژێ خوه یێ حازر و نڤێسی نه‌بوویه ل سه‌ر ئه‌ڤی بابه‌تی و ل كۆمبوونا سه‌رۆكێ هه‌رێمێ ب راشكاوی داخواز ژ هه‌میان هاتیه كرن كو پرۆژێ خوه ئاماده‌بكه‌ن، به‌لێ وه‌سا دیاره پرۆژه یان نه‌بووینه یانژی ئه‌و خه‌مخۆری ل سه‌ر بابه‌تی نه‌بوویه، چونكو د وارێ پراكتیكی دا ئێكه‌تی دشێت ل په‌وه‌ندیێن خوه یێن ده‌رڤه فشارێ بكه‌ن و هه‌لویستێ هنده‌ك حزبێن وه‌لاتێن د هه‌ڤده‌ر و هه‌رێمی و جیهانی ئه‌ڤێن ئه‌ندام دگه‌ل وێ د فیدراسیۆنا حزبێن سوسیال دیمۆكرات دا كارتێكرنێ ل سه‌ر وان بكه‌ن به‌لێ دیاره د وارێ عه‌مه‌لی دا وه‌كو پێویست نه‌بوویه راسته گه‌له‌ك جاران وه‌كو درووشم د راگه‌هاندن و هه‌وێن هه‌لبژارتنا دا مافێ چاره‌نڤیس بلند كرینه به‌لێ د وارێ پراكتیكی نه‌شیاینه كاریگه‌ریا خوه بكه‌ن و دیاربوو ژ پرۆژێ به‌رێز مام جلال ل سالا 2013 ده‌مێ سه‌رۆكێ جڤاتا حوكمی ل عێراقێ ل گه‌ل پۆل بریمه‌ر پرۆژێ فیدرالیه‌تا پارێزگه‌ها په‌سه‌ند كرین و 24 ئه‌ندامێن جڤاتا حكومی هاتینه په‌سه‌ندكرن به‌لێ مه‌زانی چاوا هاته ره‌تكرن و ئه‌ڤه دورست بوو بۆ بزاڤا گۆڕان ژی چونكو بزاڤه‌كا نوو ب ناڤ به‌لێ هه‌مان ژێده‌رێ هزری و ئایدولوژی و هه‌تا هه‌رێمی ژی هه‌یه د كریاران دا و دیسا ل حزبا كریكارێن كوردستانێ ب هه‌می لایه‌نێن ب پێن وێڤه گرێدایی ده‌ست به‌رداری پرۆژێ خوه‌یێ ده‌وله‌تا مه‌زنا كوردی بووینه كو هه‌ر چار پارچه ئێكن و گۆتارا به‌رێز عه‌بدولا ئۆجه‌لان زۆر رۆن و ئاشكه‌را بوویه و ده‌ستبه‌رداری ئه‌ڤی درووشمی بووینه به‌لكو ئه‌و ژی ل گه‌ل دیموكراسیكرنا ئه‌نقه‌ره‌یه ب هه‌ر حال دبیت ل سه‌ر ئاستێ هنده‌ك سه‌ركردێن ئه‌ڤان حزبێن كوردی پێنگاڤێن جدی هاتبنه هاڤێتن به‌لێ وه‌كو پروژه‌ك ئێكگرتی وستراتیجی نه‌بویه یانژی نه راگه‌هاندینه. 4. ده‌رباره‌یێ پارتی دیموكراتی كوردستان و حزبێن نێزیكی وێ: بێ لایه‌نگه‌ریا حزبی و دویر ژ هه‌می بابه‌ته‌كی عاتیفی د شوره‌شا ئه‌یلولێ دا دروشمێ سه‌ره‌كی دیموكراسیه‌ت بو عێراقێ وئوتونومی بو كوردستانێ بو پاشان فیدرالیه‌ت و په‌یره‌وكرنا ئه‌ڤی سیته‌می ل عێراقێ ژ ئه‌نجامێ دان وستاندنێن 52 روژێن لسه‌ر ئێك بویه ل به‌غدا و دیسان ل قوناغا دویڤ دا پارتی و سه‌روكێ پارتی به‌رێز مسعود بارزانی ل هه‌می هه‌لكه‌فت و دیدار و كونفرانس و سه‌ره‌دانێن وه‌لاتێن بیانی ب رون وئاشكه‌را به‌حس ل دامه‌زراندنا ئه‌ڤێ ده‌وله‌تێ كریه و یا خویایه لسه‌ر ئاستێ په‌یوه‌ندیێن كه‌سایه‌تی و حزبی و تاكو په‌یوه‌ندیێن فه‌رمی ژی ئێخستینه د خزمه‌تا ئه‌ڤی پروژه‌یی دا و ده‌ست پێشخه‌ر بویه دپرسا ده‌وله‌تا كوردی دا به‌لێ سه‌ره‌رای هندێ كو ئاسته‌نگێن زور مه‌زن هه‌مبه‌ر هه‌بوینه به‌لێ ده‌ست به‌رداری پروژێ خو نه‌بوینه و خالا لاواز ئه‌وه پارتی نه‌شیایه باوه‌ریێ ب حزبێن دی دورست بكه‌ن یان پروژه‌ك هه‌ڤبشك لسه‌ر ئه‌ڤی بابه‌تی دورست بكه‌ن و كار لسه‌ر بهێته كرن له‌ورا ب زه‌حمه‌ته ب ئێك لایه‌ن كاره‌ك بڤی ره‌نگی بهێته ئه‌نجام دان و پارتی ژی كه‌متر خه‌م بویه لسه‌ر ئاستێ نافخو سه‌ره‌رای پێكولێن وێ به‌لێ دڤیا ب رون و ئاشكه‌را دگه‌ل هه‌می حزبێن كوردستانێ ئه‌ڤ پروژه پێش كێش كربان و پروژه‌ك هه‌ڤپشك دورست كربان پارتی لسه‌ر ئاستێ ده‌رڤه شیایه باوه‌ریێ بو هێز و لایه‌ن و حزبێن وه‌لاتێن بیانی دروست بكه‌ت لسه‌ر پروژێ خو به‌لێ نه‌شیایه باوه‌ریێ بو حزبێن نافخویا كوردستانێ دروست بكه‌ت سه‌ره‌رای وێ چه‌ندێ كو بریاره‌كا ژ ئه‌ڤی ره‌نگی ژ نافخو دهێـته دان دیسان ئه‌و پێكولێن لسه‌ر په‌یوه‌ندیێن ده‌رڤه یێن حزبی هاتیه كرن دڤیا به‌شه‌كێ وان ل نافخویا كوردستانێ بان و سه‌نته‌رێن ستراتیجی ژی ل كوردستانێ كربانه دخزمه‌تا پروژێ خودا و ئالاڤین لبه‌ر ده‌ست بكارئینابان بو جێ به‌جی كرنا پروژێ خو سه‌ره‌رای وێ چه‌ندێ كو به‌رێز سه‌روكێ هه‌رێمێ خودان پروژه بویه و د هه‌می بیاڤه‌كی دا كار بو پروژێ خو یێ ستراتیجی كریه به‌ڵام زور هوكار هه‌بوینه چ لسه‌ر ئاستێ ناوخو یان ژده‌رڤه و بوینه ئاسته‌نگ كو ئه‌ڤ پروژه نه گه‌هنه بنه جهێ و ژوان دامه‌زراندنا كومسیونا هه‌لبژارتنا یا تایبه‌ت ب كوردستانێ ڤه و پروژێ گشت پرسیێ ل سه‌ر چاره‌نوسێ هه‌رێما كوردستانێ و ئه‌ڤ پروژه برینه د ناڤه‌ندێن بریارێ د كوچكا سپی و وه‌ڵاتێن ئه‌وروپی دا. ده‌رئه‌نجامێ ئه‌ڤێ خاندنێ ئه‌وه كو هه‌رێما كوردستانێ پروژه‌ك و ستراتیجیه‌ته‌كا هه‌ڤگرتی نینه لسه‌ر مه‌زنترین و گرنگترین پرسا كوردی ب كێشه‌یێن وێ یێن سه‌ره‌كی ڤه گرێدایی و ئه‌گه‌ر ئه‌و پێنگاڤ و هه‌لویستێن حزبێن سیاسی بكه‌نه د خانه‌یێن ستراتیجی و بنه‌مایێن وێدا ئه‌ڤا هاتیه كرن ستراتیجیه‌ت نه‌بویه به‌لكو چه‌ند كارێن كه‌سایه‌تی و نیمچه فه‌رمی و حزبی بوینه له‌ورا باشتر ئه‌وه ئه‌ڤرو نه سوبه‌هی هه‌می هێز و لایه‌نێن د نافخویا كوردستانێ دا لسه‌ر ستراتیجیه‌ته‌كا ئیكگرتی رێك بكه‌ڤن و هه‌می ئالاڤێن لبه‌ر ده‌ستێ سه‌ركردایه‌تیێ بكه‌نه د خزمه‌تا پروژێن خودا و كارێن به‌رده‌وام لسه‌ر بكه‌ن تاكو ب گه‌هنه ئارمانجێن خو و ئه‌و به‌ره‌لایا سیاسی و راگه‌هاندنێ و هه‌وێن دژایه‌تیكرنێ هه‌می بهێنه راوه‌ستاندن و هه‌می ب كه‌فنه د خزمه‌تا ئه‌ڤێ ستراتیجیه‌تێ دا.
