خالد رێكانی به‌ربژارێ پارتی یێ ژماره 27 ل بازنێ دهۆك – ئامێدی:هه‌موو حوكمه‌تێن ل دووڤ ئێك یێن ئیراقێ هزرا وێ چه‌ندێ دكه‌ن زیانێ بگه‌هینه هه‌رێمێ
دیدار، نیوار محه‌مه‌دسه‌لیم:
خالد رێكانی به‌ربژارێ پارتی یێ ژماره 27 ل بازنێ دهۆك – ئامێدی د دیداره‌كێ دا بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ به‌حس ل كار و پلانێن خوه بۆ به‌غدا دكه‌ت و دده‌زانین كو ئه‌و دێ ب گۆره‌یی بسپۆری و شاره‌زاییا خوه بزاڤێ ل وارێن هنارتنا به‌هرا هه‌رێمێ یا ده‌رمانان و بابه‌تێن قانوونی دكه‌ت كو نها هه‌موو ئه‌و ماددێن دستووری یێن د به‌رژه‌وه‌ندا كوردان دا هاتینه ده‌كرن، هاتینه پشت گوه هاڤێتن و كار پێ ناهێته كرن.
خویا ژی كر كو ل ده‌ما دچنه به‌غدا ژی دێ ل دووڤ گۆتنا سه‌رۆك بارزانی بن ده‌ما دبێژیت: كێم باخڤن و گه‌له‌ك كار بكه‌ن.
ئه‌ڤرۆ: خالد رێكانی كی یه؟
خالد رێكانی: ئه‌ز خالد سه‌لیم ئه‌مین رێكانی ل سالا 1970ێ ل ده‌ڤه‌را نێروه و رێكان ژ خێزانه‌كا دیندار و هه‌ژار و كوردپه‌روه‌ر ژدایكبوویمه، قوتابیێ دكتورایێ مه ب قانوونا گشتی، كوره شه‌هیدم و نه‌ه شه‌هید من د بنه‌مالێ دا هه‌نه. ل چه‌ندین جهان وه‌كو به‌رپرسێ بنگه‌هێ ساخله‌میا من كار كریه.
ل سالا 2018-2019 بوویمه هاریكارێ رێڤه‌به‌رێ نه‌خۆشخانا ئازادی بۆ كارۆبارێن كارمه‌ندێن ساخله‌می و هه‌تا نوكه یێ به‌رده‌وامم، د شه‌رێ ئازادیا عیراقێ دا ئه‌ندامێ ژۆرا ساخله‌میێ بۆ كاروبارێن پێشمه‌رگه‌یێن قاره‌مان بووم.
د گونگرێ مه‌زوپوتامیادا ب چاڤدێریا سه‌رۆك بارزانی رۆله‌كێ به‌رچاڤ من هه‌بوو، د ریفراندوما كوردستانێ دا، سه‌رپه‌رشتێ تیمێن گه‌روك بووم بۆ چاڤدێریا بانگه‌شێ و ئه‌نجامدانا هه‌لبژارتنا، د شه‌رێ داعش دا من رۆله‌كێ به‌رچاڤ هه‌بوویه وه‌ك نۆشداره‌كێ خۆبه‌خش د گه‌ل تیمێن پێشمه‌رگێن قاره‌مان، د گه‌ل رێكخراوێن بیانی پشكدار بوویمه د كونفرانس و وورك شوپان دا، ژلایێ رێكخراوێن وه‌لاتێن (ئیمارات، ئیتالیا، بریتانیا، ئیمارات) ڤه هاتیمه خه‌لاتكرن، نوكه ژی كاندیدێ ژماره (27)م یێ پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ هه‌لبژارتنێن پێشوه‌ختێن جڤاتا نوونه‌رێن عیراقێ ل سنورێ بازنه‌یا دهۆك – ئامێدی.
ئه‌ڤرۆ: مه‌ره‌م ژ چونا به‌غدا چیه؟
د. خالد رێكانی: د قووناغێن بوری دا ب چه‌ندین رێكا من خزمه‌تا خه‌لكێ مه یێ خوشتڤی كریه ل ده‌ڤه‌رێن جودا من به‌رپرسیاره‌تیا چه‌ندین كارا وه‌رگرتیه و سوپاس بۆ خودێ من شیایه ب باشترین شێوه ئه‌ركێ خوه جێ به‌جێ بكه‌م، د قووناغێن داهاتی دا ل دووڤ بسپۆریا من د قانوونێ دا ب رێكێن دستووری و قانوونی داخوازا مافێن ره‌وایێن هه‌رێما كوردستانێ بكه‌م ل جڤاتا نوونه‌رێن عیراقێ، چونكو جڤاتا نوونه‌ران جهێ ده‌رخستنا قانوونایه، هه‌روه‌سا من زێده‌تر ژ 30 سالێن خزمه‌تێ د كه‌رتێ ساخله‌میێ دا هه‌نه و باش دزانم چ دادیه‌ك به‌رامبه‌ر مافێن هه‌رێما كوردستانێ دهێته كرن ژ رێژا هه‌رێمێ ژ ده‌رمان و پێدڤیێن نۆشداری و هه‌تا نوكه نیڤا مافێن مه ل دووڤ دستووری ناهێنه ره‌وانه‌كرن، دێ هه‌موو بزاڤان كه‌م ب رێكێن قانوونی مافێن ملله‌تێ مه ب ده‌ستڤه بینم.
ئه‌ڤرۆ: به‌رنامێ ته چیه ئه‌گه‌ر هات و خه‌لكی باوه‌ری دا ته؟
د. خالد رێكانی: د به‌رنامه‌یێ من دایه ل گور بسپۆریا خوه دێ كار ل سه‌ر وان خالێن دستووری كه‌م یێن هه‌تا نوكه نه‌هاتینه جێ به‌جێكرن و ل دووڤ دستووری به‌هرا هه‌رێما كوردستانێ ناهێته ره‌وانه‌كرن، هه‌تا نوكه حوكمه‌تا عیراقێ پێگیر نه‌بوویه ب وان قانوونا یێن مافێن ملله‌تێ كورد تێدا هاتینه دیاركرن، هه‌روه‌سا ل دووڤ به‌رنامه‌یێن پارتی دێ گرنگیێ ب وان خالا ده‌م ئه‌وێن د به‌رژوه‌ندیا ملله‌تێ كورد دا، چونكو هه‌تا نوكه پارتی هه‌لویستێ وێ یێ كو دیاره هه‌رده‌م گرنگی دایه ب خوشگوزه‌رانیا خه‌لكی و چ جارا ده‌ست ژ وان رێكا به‌رنه‌دایه و به‌رناده‌ت ژی هه‌تا ب هه‌می مافێن خو دگه‌هین. ژ ده‌ستپێكا دامه‌زراندنا پارتی دیموكراتی كوردستان ژلایێ بارزانیێ نه‌مر ڤه گرنگی دا ب ده‌ست ڤه ئینانا مافێن گه‌لی كورد، و هه‌تا نوكه ژی پارتی ب سه‌رۆكاتیا سه‌رۆك بارزانی درێژه پێده‌رێ رێباز و هزرێن بارزانیێ نه‌مره و چ جارا ده‌ستا ژ وان رێكا به‌رناده‌ت و دێ یا به‌رده‌وام بیت ل سه‌ر داخازی و بده‌ستڤه ئینانا مافێن ملله‌تێ كورد.
ئه‌ڤرۆ: چه‌ند یا گرنگه ئه‌ڤرۆ بچینه به‌غدا ؟
د. خالد رێكانی: ئه‌م وه‌ك به‌شه‌ك ژ عێراقێ پێدڤیه ل گور هژمارا ده‌نگده‌رێن خوه مه نوونه‌رێن خوه ل جڤاتا نوونه‌ران هه‌بن، چونكو جڤاتا نوونه‌ران جهێ ده‌رخستنا قانوونایه و ئه‌و قانوونێن ژ جڤاتا نوونه‌ران ده‌ردكه‌ڤن راسته‌وخۆ گرێدای ژیانا رۆژانه یا هه‌موو خه‌لكێ عیراقێ یه. ب هه‌موو رێكا عیراقێ دڤێت مافێن ملله‌تێ كورد ب گوره‌ی دستووری ره‌وانه نه‌كه‌ن، ئه‌گه‌ر نمومه‌نه‌كێ بینن ل گور سه‌ربورا من زێده‌تر ژ سیهـ سالایه د ناڤ كه‌رتێ ساخله‌میێ دا كاردكه‌م ل ده‌ڤه‌رێن جودا و د قووناغێن جودا دا دزانم چ كێماسی دكه‌رتێ ساخله‌میێ دا هه‌نه و هه‌تا نوكه ل گور دستووری عیراق كێمتر ژ 50% یا به‌هرا هه‌رێمێ ژ ده‌رمان و پێدڤیێن نۆشداری بۆ هه‌رێما كوردستانێ ره‌وانه دكه‌ت و یێن دی هه‌رێما كوردستانێ ب رێكا رێكخراوێن بیانی و حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ دابین دكه‌ت، پێدڤیه بهێز بچینه به‌غدا و ڤان مافا ب رێكێن یاسایی بو هه‌رێما كوردستانێ ڤه‌گه‌رینن.
ئه‌ڤرۆ: ئه‌و چ تشته ل ده‌ڤ پارتی هه‌ی خه‌لك باوه‌ریێ دده‌تێ ؟
د. خالد رێكانی: ده‌مێ كه‌سه‌ك هه‌بیت هه‌موو ژیانا خوه بده‌ته خزمه‌تكرنا مرۆڤی یا بزه‌حمه‌ته مرۆڤ ئینكارا خزمه‌تێن وی بكه‌ت، ب درێژیا ژیێ خوه پارتی گرنگی دایه خزمه‌تا خه‌لكی و د چ قووناغا دا خه‌لكێ خوه نه‌هێلایه ب تنێ، پارتی بوویه داخاوازا وێ چه‌ندێ كری و عیراق نه‌چار كری دانپێدانێ ب مافێن كوردا بكه‌ت، پارتی بوو ئاڤه‌دانكه‌را هه‌رێما كوردستانێ و حوكمه‌تا كوردی و په‌له‌مانێ خوه هه‌بیت، پارتی بۆ ئه‌فسانه‌یا مه‌زنترین رێكخراوا تیرورستی یا داعش شكاندی، پارتی بوویه ریفراندوم ئه‌نجام دایی و بۆ هه‌موو جیهانێ دیار كری كو ملله‌تێ كورد دڤێت وه‌لاتێ خوه هه‌بیت، پارتی ئه‌گه‌رێ هه‌بوون و مانا هه‌رێما كوردستانێ یه، ئه‌ڤ ئارامی و پێشكه‌فتنا ئه‌ڤرۆ ل هه‌رێما كوردستانێ رۆژ ب رۆژ زێده‌تر لێ بهێت و چ دوژمن زیانێ نه‌گه‌هیننێ، ده‌مێ خه‌لك ڤان هه‌موو تشتا دبینن بێ دودلی دێ ده‌نگ ب پارتی ده‌ن و قوناغ قوناغ دێ پێگه‌هـ و كورسیێن پارتی زێده‌تر لێ هێن.
ئه‌ڤرۆ: پێشبینیێن ته بۆ عیراقا داهاتی چنه؟
د. خالد رێكانی: ژ ده‌ستپێكا دروستبوونا عیراقا نوو به‌رده‌وام حوكمه‌تێن وێ گوهۆڕین تێدا دیارن و نوكه ناڤمالا شیعی ژی وه‌ك جاران نه‌مایه و بوویه چه‌ندلا و هه‌ر لایه‌ك خوه ب خودان ددانیت و داخوازیێن مه‌زن دكه‌ن د حوكمه‌تێن نوو دا، عیراق یا به‌ر ب گوهۆڕینێن نوو دچیت ره‌نگه ل داهاتی هنده‌ك لایه‌نێن دی ده‌ربكه‌ڤن، له‌ورا پێدڤیه ئه‌م وه‌ك پارتێن كوردی خوه بۆ قووناغێن داهاتی ئاماده بكه‌ین، ب چ ره‌نگا ده‌سبه‌رداری مافێن خوه یێن قانوونی و دارایی نه‌بین، چونكو هه‌موو حوكمه‌تێن ل دووڤ ئێك یێن عیراقێ ئێك هزر دكه‌ن كا چه‌وا دێ زیانێ ب هه‌رێما كوردستانێ گه‌هینن و چاڤ ب پێشكه‌فتنێن هه‌رێما كوردستانێ نا رابن و ئه‌گه‌ر بشێن دێ هه‌موو مافێن مه بن پێ كه‌ن، لێ ب هه‌بوونا پارتی و سه‌رۆك بارزانی چ جارا نه‌شێن بگه‌هنه ئه‌وا ئه‌و هزر دكه‌ن و هه‌رێما كوردستانێ دێ به‌رده‌وام بیت ل سه‌ر پێشكه‌فتنێن خوه یێن به‌رده‌وام.
ئه‌ڤرۆ: باشترین چاره‌سه‌ری بۆ ره‌وشا نها یا عیراقێ هه‌ی چیه؟
د. خالد رێكانی: چاره‌سه‌ری بۆ هه‌موو كێشه‌یێن نوكه ل عیراقێ هه‌ین دزڤرنه ڤه بۆ دستوورێ عیرقێ، چونكو دستوور ژ لایێ هه‌موو پێكهاتێن عیراقێ ڤه هاتیه دانان و مافێن هه‌موو لایه‌ن و پێكهاته‌یان هاتیه دیاركرن و خه‌لكی ب خوه ژی راسته‌وخۆ بڕیار ل سه‌ر دستووری دایه، بۆ ڤێ چه‌ندێ ژی پێدڤیه هه‌موو لایه‌نێن سیاسی پێداچوونێ د خوه دا بكه‌ن پێگریێ ب دستووری بكه‌ن بۆ گه‌هشتنا ڤێ چه‌ندێ ژی پێدڤیه جڤاكێ نێڤده‌وله‌تی و رێكخراوێن بیانی ژی پشته‌ڤان بن، هه‌تا بشێن كێشه‌بێن عیراقێ هه‌ر چنه‌بیت كێم بكه‌ن، ئه‌گه‌ر نه‌هێه‌ن چاره‌سه‌ركرن به‌رهه‌م دێ ئه‌ڤه بیت یا نوكه ل عیراقێ دیار رۆژ ب رۆژ خه‌لك تووشی نه‌خوشیێن دژوارتر یێن سیاسی و ئه‌منی و دارایی دبیت، و هه‌ر خه‌لك زه‌ره‌رمه‌ندێ سه‌ره‌كی یه دده‌ست گه‌نده‌لكاران دا.
ئه‌ڤرۆ: ل دووماهیێ ته‌دڤێت چ بێژی؟
د. خالد رێكانی: ل دووماهیی داخوازێ ژ هه‌موو خه‌لكێ خوه یێ خوه‌شتڤی دكه‌م ل رۆژا ده‌نگدانێ هه‌موو پێكڤه بچنه سه‌ر سندوقێن ده‌نگدانێ، چونكو وه‌ك سه‌رۆك بارزانی گۆتی ئه‌ڤ هه‌لبژارتنه د چاره‌نڤیس سازن، گوهداریا وان لایه‌نا نه‌كه‌ن یێن دبێژن بچن یان نه چن چ گوهۆڕین نینن، گرنگه هه‌موو خه‌لكێ مه بچیته ده‌نگ دانێ و ده‌نگ ب كاندیدێن پارتی دیموكراتی كوردستان بده‌ن، چونكو هندی پارتی یا بهێز بیت لایه‌نێ كوردی دێ یێ بهێز بیت ویێ پاراستی بیت، سوزێ دده‌م ل دووڤ گۆتنا سه‌رۆك بارزانی بم، ده‌ما كه‌رم كری و گۆتیه مه، هه‌رنه به‌غدا كێم باخڤن و گه‌له‌ك كار بكه‌ن.
