خه‌ونا به‌رهه‌م سالح و خه‌ونا به‌رپرسێن دهوكێ؟
هه‌كه ب تێروته‌سه‌لی ل سه‌ر ڤی بابه‌تی و جوداهیا د ناڤبه‌را پارێزگه‌هان دا باخڤین، ره‌نگه پرتووكه‌كێ ل سه‌ر بنڤیسین. ئه‌ڤجا بلا ئه‌م دكه‌تواری بین و راستیه‌كا ته‌حل دیار بكه‌ین، چونكی یا گه‌هشتیه راده‌یه‌كێ كو پێدڤیه خوه ل سه‌ر بێده‌نگ نه‌كه‌ین و بێژین ئێدی بلا به‌س بیت؟ ئه‌م هه‌موو دزانین، ژ ئه‌نجامێ دو ئیداره‌یێ و جار كابینا حوكمه‌تا پارتی و ئێكه‌تیێ، ئێدی هه‌موو ساله‌كێ كار و خزمه‌تگوزاری و پرۆژێن مه‌زن و گرنگ هه‌رده‌م ل سنوورێ پارێزگه‌هێن هه‌ولێر و سلێمانیێ بووینه؟ ئه‌ڤێ ژ ده‌ڤ خوه نابێژین، به‌لكو به‌رپرسێن بالا ده‌ست د حوكمه‌تێ دا وه‌دبێژن، هه‌روه‌سا گازندا رۆژانه‌یا خه‌لكێ پارێزگه‌ها دهۆكێ یه. چونكی دهۆك به‌راورد دگه‌ل هه‌ولێر و سلێمانیێ یا مه‌غدوره و ڤێ یه‌كێ خه‌لكێ پارێزگه‌هێ دلگران و نه‌ره‌حه‌ت كریه.
ئایا خه‌لكێ دهۆكێ ژی نه‌هه‌ژی پرۆژه و كار و خزمه‌تگوزاریێن گشتی یه؟ كو گه‌له‌ك ژ وان گرێداینه ب ژیان و خۆشی و ساخله‌میا رۆژانه‌یا خه‌لكی ڤه، ل ده‌مه‌كی و دوور ژ هه‌ر مه‌ره‌مه‌كێ، خه‌لكێ دهۆكێ، هه‌ر ژ سه‌ر ده‌مێ رژێما به‌عس گه‌له‌ك قوربانی دایه و نه‌خۆشی برینه و پشتی شه‌رێ تێروَرستێن داعش ب سه‌ر ملله‌تی دا هاتی، رێژا هه‌ره مه‌زنا شه‌هیدان ل سنوورێ پارێزگه‌ها دهۆكێ بوویه. ل هه‌مان ده‌می دهۆك ژێده‌رێ ته‌ناهی و ئارامی و پاراستنا كه‌لتورێ پێكڤه‌ژیانێ و پرسێن مرۆڤایه‌تیێ بوویه و ل دۆر پرسا ئێكگرتنا كوردان و سه‌رخستنا پرۆژێ ده‌وله‌تا كوردی و بارودوخ و قه‌یرانا دارایی، جودا ژده‌ڤه‌رێن دی خودان هه‌لویست و خۆراگر بوویه.
دا ل مانشێتێ بابه‌تی بزڤڕین، ل سالا2004ێ دكتۆر به‌رهه‌م سالح سه‌رۆكێ حوكمه‌تا ئیدارا سلێمانیێ بوو، خه‌ونا وی ئه‌و بوو كو پاركه‌كی ب ناڤێ (هه‌واری شار) ل سه‌ر رۆبه‌رێ(4400)دونه‌مێن ئه‌ردی ل دووله رووت ل سلێمانیێ چێ كه‌ت، و پشتی 12سالان ل 22/5/2016ێ، خه‌ونا وی هاتنه بجهئینان، ئه‌ڤ پاركه ب دوه‌م مه‌زنترین پارك ل رۆژهه‌لاتا ناڤین دهێته هژمارتن و ل سه‌ر ئاستێ جیهانێ ژی د رێزبه‌ندیا (25)ێ دایه.
هه‌تا نها، ب سێ قووناغان كار د ڤـی پاركی دا هاتیه‌كرن، و هه‌تا قووناغا دویێ، پێنچ ملیار دۆلار لێ چووینه، هه‌تا قووناغا دووماهیێ پێدڤی ب شه‌ش ملیار دۆلارێن دی هه‌یه، بۆ ئوتێلا پێنچ ستیر و خوارنه‌گه‌هان و سینه‌مایێ و مێهڤانخانه‌یان. هه‌روه‌كو دكتۆر به‌هه‌م دبێژیت، ئه‌ڤـ پاركه بۆ خۆشگوزه‌رانی و ساخله‌میا خه‌لكێ سلێمانیێ چێ كریه. وی ده‌می رێژا كه‌سكاتیێ ل سلێمانیێ یا كێم بوو. به‌لێ پشتی دروستكرنێ، ب شێوه‌یه‌كێ مودیرن، نێزیكی (3000) جۆرێن نه‌مام و گولان تێدا چاندینه، كو ئێكسه‌ر رێژا كه‌سكاتیێ ژ 9% كریه 12%، و هه‌موو خزمه‌تگوزاری ب سیسته‌مێ ئه‌لكترۆنی رێكخستینه.
ژ ئالیه‌كێ دی ڤه، ده‌مێ كۆمپانیا (ئیعمار) ل 27/10/2013ێ پرۆژه‌یێ (داووون تاوان)، كو بورجێ خه‌لیفه‌یه ل هه‌ولێرێ دروستكری، كو بلندترین بۆرجێ جیهانێ یه، سه‌روكێ حوكمه‌تێ د رێوره‌سمێن ده‌ستپێكا پرۆژه‌ی دا ب پرۆژه‌یه‌كێ گرنگ وه‌سفكر، چونكی دێ ده‌لیڤا كاری بۆ (35) هزاران دابین كه‌ت، ئه‌ڤه ب تنێ دو نموونێن ئاسایی بوون، فه‌رموون دووڤچوونه‌كێ ل هه‌ولێرێ و سلێمانیێ بكه‌ن، ب ده‌هان و ب سه‌دان پارك و جهێن گشتی و كار و پرۆژێن گرنگ و مه‌زن هاتینه ئاڤاكرن و هنده‌ك ژی د ڤێ قه‌یرانێ دا به‌رده‌وام كار ل سه‌ر دهێته‌كرن!. لێ كه‌رتێ تایبه‌ت ل دهۆكێ، گه‌له‌كێ لاوازه و نه ل ئاستێ پێدڤیه، ل ده‌مه‌كی پێدڤی بوو حوكمه‌ت گرنگیه‌كا مه‌زن ب ڤی كه‌رتی بده‌ت. داكو ئه‌ڤـ كه‌رته گه‌شێ بكه‌ت خورت ببیت و پتر ده‌لیڤێن كاری بۆ خه‌لكێ بێكار و ده‌رچووێن زانینگه‌هان په‌یدا ببن، هه‌روه‌كو سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ، هه‌ر سال ب هه‌لكه‌فتا ئاهه‌نگا ده‌رچوونێن زانینگه‌هان دبێژیت، نه‌هه‌ر كه‌سێ ده‌ربچیت دێ هێته دامه‌زراندن، داكو بارگرانی ل سه‌ر حوكمه‌تێ دروست نه‌بیت.
ژ ئالیێ هه‌ژاریێ ڤه ل گۆر ئامارێن وه‌زاره‌تا پلاندانانێ، هه‌رده‌م دهۆك ل پلا ئێكێ دهێت، بۆ نموونه سالا 2013ێ، نێزیكی 35 هزار خێزان ل ژێر هێلا هه‌ژاریێ بوون، و ل سالێن به‌ری 2010ێ، رێژا هه‌ژاریێ ل سلێمانیێ 2%، و هه‌ولێرێ 3،7%، و ل دهۆكێ 5،8%بوو. هه‌تا ژلایێ نه‌خوینده‌واریێ ژی دهۆك ل پلا ئێكێ بوو، به‌ری چه‌ندین سالان، سلێمانیێ 22،3%، هه‌ولێر 24،3%، دهۆك 27،2% بوو.
پشتی ڤێ قه‌یرانا دارایی ل كوردستانێ ل ده‌ستپێكا سالا 2014ێ، ب گشتی گه‌له‌ك كار و پرۆژه هاتنه راوه‌ستاندن، لێ ب راستی ل هه‌ولێرێ و سلێمانیێ هنده‌ك پرۆژه نه‌هاتنه راوه‌ستاندن و كه‌تنه د خزمه‌تا وه‌لاتیان دا.
ل دهۆكێ ژی، ئه‌و پرۆژێن گرنگ و فه‌ر كو پلان بۆ هاتبوو دانان و پێدڤی بوو بهێنه ئاڤاكرن، هه‌موو هاتنه راوه‌ستاندن، ب تنێ ئوڤه‌رپاسا K. R. Oنه‌بیت، ئه‌وژی پشتی هند گازندا و گڤاشتنان ب كوته‌ك شیان پیچه‌كێ چێ كه‌ن.
ئه‌ڤـ جوداهیا پرۆژێن ئیدارا هه‌ولێر و سلێمانیێ به‌رامبه‌ر دهۆكێ هه‌یه و به‌رپرسێن ڤان پارێزگه‌هان ب هیڤی و ئومێدن، و به‌رپرس و خه‌لكێ دهوكێ ژی بێ هیڤینه. بۆ نموونه هنده‌ك ژ وان پرۆژیێن گرنگ، ئه‌وێن پلان بۆ هاتیه دانان، نه‌مازه كو گه‌له‌ك ژ وان پرۆژان هێشتا یێن به‌ری قه‌یرانا دارایینه.
1- ماسته‌ر پلان وتلفریكا چیایێ زاوا؟
2- ماسته‌ر پلانا بازارێ دهۆكێ، ل سالا2007ێ هاتیه دانان، كو ببیته بازاره‌كێ پێشكه‌فتی و مودرێن ژ تاخێن (شێلێ، فه‌لا، گرێ باسێ، به‌رۆشكێ، ستی سه‌نته‌ر)؟
3- فرۆكخانا دهۆكێ، كو بریار بوو ل هه‌یڤا ته‌باخا 2015ێ ب دووماهی هاتبا، پاشی كره بریار كو ل حوزه‌یرانا 2016ێ دووماهی هاتبا، كو دا ده‌لیڤا كاری بۆ (8) هزاران په‌یدا كه‌ت!
4- رووبارێ هشكه‌روو، گرنگیا وی و زیانا ساخله‌می و لافاوێن وی، كو رازیبوون هاتبوو و پلان ژی بۆ هاتیه دانان.
5- دهۆكا نوو پشت چیایێ زاوا؟
6- پاركه‌كا مه‌زن و پێشكه‌فتی ل كێڤلا؟
7- ڤه‌گوهاستنا باخچێ گیانه‌وه‌ران بۆ ده‌ڤه‌را ئێتیتێ؟
8- تونێلا چیایێ مه‌تینی ل پشت بامه‌رنێ؟
9- تلفریكا چیایێ گاره‌ی بۆ مه‌تینی؟
10- شوقه بۆ كێم ده‌رامه‌تان، كو ل 12/11/2011ێ، به‌حس دهاته‌كرن، ئانكو به‌ری قه‌یرانا دارایی ب چار سالان!
11- دانانا كارگه‌هه‌كا ڤاڤارتنا گلێشی ل ئامێدیی، چونكی د دیكێلا سۆتنا گلێشێ را خه‌ندقین !
12- ئوڤه‌رپاسا كه‌ی ئار ئۆ.
ژ ئالیه‌كێ دن ڤه ئه‌ڤه دو ساله خۆ فلسه‌ك بۆ گه‌شه‌پێدانا دهۆكێ نه‌هاتیه خه‌رجركرن، ل ده‌مه‌كی 50% ژبۆدجا دهۆكێ بۆ هه‌ولێرێ دهاته خه‌رجكرن، و ل سالێن 2012-2013ێ، نێزیكی 15ملیارێن دهۆكێ، ژ هه‌ولێرێ بۆ دهۆكێ د دیار نینن؟ و هه‌رده‌م ب تنێ پارێ گه‌شه‌پێدانا دهۆوكێ جودا ژ پارێزگه‌هێن دی، ئێكسه‌ر ژ به‌غدا ناهێت و هه‌رده‌م پارێ گه‌شه‌پێدانا دهۆكێ ب تنێ ژ پارێزگه‌هێن دی كێمتره؟ نه‌خاسمه دهۆك ژ هه‌ژی خزمه‌تێن باشتره ژبه‌ر وێ مه‌غدوریا هنده ساله ل دهۆكێ دهێته‌كرن.
