خوارنـگەهـ و بـۆفیا یا ڤـەكـری
سـەلـوا نهێلی
ئەرێ ئەم گەهشتینە وی ئاستی بزانین بوفیا ڤەكری چییە؟ ئەرێ خەلكێ مە مەزاختن و زێدەگاڤیێ د ڤی كاری دا ناكەن و مانە یا پێدڤیە خۆ فێرێ هندێ بكەین؛ زێدەگاڤی د خوارن و ڤەخوارنان دا نەهێتەكرن.. گەلۆ ما ئەم نەشێین خۆ بگوهۆڕین و ژ وی قالبێ گەنی و كەڤنار دەركەڤین؟ یا پێدڤییە ئەم خۆ فێری ئاڤاكرنێ و مرۆڤایەتیێ بكەین ب شێوەیەكێ، كو رێیا راست و دروست هەلبژێرین دویر ژ كار و رەفتارێن نە مرۆڤایەتیێ، ئانكو دویر ژ زیان گەهاندنا جڤاكی ب هەمی لایەنان ڤە.
ئەم جڤاكەكین هێشتا بۆ مە، بۆ گەلەك تشتان زوییە، ئانكو ئەڤ پەیڤە مە یا بۆ خۆ كریە عادەت، ئەو ب خۆ بەروڤاژییە، یا پێدڤییە خۆ هشیار بكەین، ئەگەر ئەم چ تشتان نەزانین؛ هەر چنە بیت لێنێڕینەكێ ل دەوروبەرێن خۆ بكەین. ئەم دشێن وێ چەندێ بكەین، ژبەركو سۆشیال یا د دەستێ مە دا و پێش چاڤێن مەیە.
بۆفیا ڤەكری چییە؟ بۆچی ئەم نزانین ب دروستی سەرەدەریێ ل گەل بكەین؟، ما ئەم هند دبرسینە حەتا كو ب ڤان كریاران راببین. بۆفیا ڤەكری ل دەڤ هەر مللەتەكی یا هەیی ژ بۆ هندێ ئەو خوارن و ڤەخوارنا مە حەز ل سەر هەیی، بۆ خۆ بهەلبژێرین و ل دویڤ قەبارێ خۆ خوارنا خۆ داگرین، نەكو وەك مرۆڤێ نەزان و پاشڤەمایی سەرەدەریێ ل گەل بكەین.
دبینین گەلەك مە بەر ب وان خوارنگەهان ڤە دچین، یێن كو بۆفیا ڤەكری؛ دا ل دویڤ حەزا خۆ تشتی بهەلبژێرین، بەلێ ب مخابنی ڤە گەلەك جاران تاك سێ بەرانبەر قەبارێ خۆ، خوارنا خۆ سینییا خۆ دادگریت، ئەو بخۆ چەندین جۆرێن خوارنێ لێ هەنە ئەگەر ب تنێ هەر خوارنەكێ كاچكەكێ ژی ڕاكەی، دێ تێرا هندێ هەبیت مرۆڤ پێ تێر ببیت. ما چ پێدڤییە هەمی جۆران تام بكەین، یان هەر جۆرەكێ سینییا خۆ وەسا داگرین، كو تێرا (2- 5) نەفەرا خوارنێ بمەزێخین، گەلەك جاران دبینین، كو خوارنەكا ئێكجار زۆر یا ل بەر سینگێ تاكەكێ و ئەو بخۆ جارێكەكێ ژ وێ خوارنێ خلاس ناكەت و ئەوا مایی هەمی دێ چیتە سەتلا كلێشی دا. ئەرێ ژبلی ڤێ دیاردەیا كرێت، ما نە دینێ مە ژی ڤێ چەندێ قەبوول ناكەت، ئانكو ب حەرامی دزانیت. ئەگەر ئەم ب ڕاستی مروڤ بین و تێبگەهین، ل سەر مە پێدڤییە ل ڤێ دیاردەیا كرێت نەهێلین، داكو نفشێ ل دویڤ مە دا ژی، چاڤ ل ڤێ دیاردەیا نە شرین نەكەن.