خواندنەك بۆ رۆمانا (سمۆیێ باپیر) یا عبدولرەحمان بامەرنی

زوهێر كورەماركری

ئێك ژ رۆمانێن ڤێ دوماهیێ من خواندین و ئەز گەلەك ل سەر راوەستییایم، رۆمانا «سمۆیێ باپیر» بوو یا بامەرنی و تشتێ ژ خواندنا ڤێ رۆمانێ سەرنجا من راكێشایی، روودانێن رۆمانێ بوون چ ئەوێن دمێژوویێ دا روویداین و چ ژی ئەوێن نڤیسەری رۆل پێدایی و د هەردوكاندا من رۆمانەك خواند، ئێكەم جار وەك مرۆڤ و دوەم جار وەك كوردەك، ئەز گەلەك بخوەڤە گرێدام و دێ هەولدەم، وان هەردو سەرنجێن من ژێ بەحسكرین، دگەل خواندەڤانی ژی پارڤە بكەم.

رۆمان ب كورتی:
رۆمان ل سەر كۆمكۆژیەكا ئێزدییان هاتیە نڤیسین، روودانێن دەستپێكا وێ بۆ سەردەمێ شەرێ جیهانی یێ ئێكێ دزڤرن و دەولەتا عوسمانی د بەرەیێ شەریدا بوو دگەل ئەلمانییا دژی دەولەتێن هەڤپەیمان و عوسمانی بەرەڤ شكەستنێ دچوون، ناڤخۆییا دەولەتێ ئالۆز ببوو و دەولەتێ فەرمانا دەركرنێ دژی ئەرمەنان دەرێخستبوو. ژبەر هەلویستێ وان یێ مرۆڤایەتی، ئێزدیێن گوندێ باسا گوندێ خوە بۆ ئەرمەنان چۆلدكەن، دا ژ كۆمكۆژیێ بهێنە پاراستن، لێ عوسمانی بڤێ چەندێ دزانن و ب سەر گوندی دا دگرن، عوسمانی وان ئەرمەنییان هەمیا دكوژن و ئێدی ئێزدیێن ڤی گوندی د رەڤن و نەوێرن قەستا سەر گوندێ خوە بكەن. د رێكێدا قەرەقۆلەكا جەندرمان دكەڤیتە بەرسینگا وان و دبێژنێ هین ئەرمەنینە وە دڤێت برەڤن؟ ئێزدی دەرپێ چەند زارۆكان ژ پیان دكەن دا بۆ ب سەلمینن كو ئەم ئێزدیینە و ئێزدی ژی زارۆكێن خوە سنەت دكەن و لێ ئەو بیسێ ل بەر ددانن و رۆژا پاشتر هەمی ئالیێن وان دگرن و دەست ب كوشتنا وان دكەن، كوشتنەكا هوڤانە و ژ (380) كەسان ژ ژن و پیرو و زارۆكان بتنێ 30 كەس قورتال دبن، ئەڤە ژبلی چەند كچ و ژنێن جوان دهێنە رەڤاندن. پشتی ڤێ روودانێ ژی و ژناڤ ڤان رزگاربوویان كەسەك پەیدادبیت و دبێژیت دڤێت ل رەڤاندییان بگەرم و لێ كێشا دكەڤیتە بەر سینگا وی، ئایا ئەگەر ئەڤ كچ و ژنە رزگاركرن، ئایا دێ جڤاكێ ئێزدی وان قەبویل كەت یان نە؟ بامەرنی ب جوانی ل سەر ڤێ چەندێ كاركریە و گرێدانەك دگەل رەڤاندیێن دەستێ داعشا تیرۆرست دروستكریە كو ئەو ئێزدیێن ئەڤرۆ وێرەكیێ ددەنە خوە و ژ دەستێ داعش رزگار دبن و جڤاكێ ئێزدی وان قەبویل دكەت بنەمایێن دیرۆكی هەنە و بۆ روودانا باسا دزڤرن. ئەڤ كەسێ بڤێ چەندێ رادبیت و قەستا میری و بابەشێخی دكەت بۆ وەرگرتنا دەستویریێ، هەمان كەسە كو بامەرنی كرییە قارەمانێ ڤێ رۆمانێ و دچیت ل كچ و ژنێن ئێزدی دگەریت.
تشتەكێ دیێ بالكێش دڤێ رۆمانێ دا دكەڤیتە بەر چاڤ، ئەو ژی دكۆمكوژیێ دا و دا كو كچ و ژن روومەتا خوە ب پارێزن، چەند كچ و ژنەك كەزیێن خوە پێكڤە گرێددەن و خوە دهاڤێژنە ئاڤێ و لدویڤ خواندنا من بۆ رۆمانێ و ئەو ئاماژێن بۆ هاتینە دان، كو ئەڤ چیڕۆكە راستی بوویە و ئێدی روودانێن رۆمانێ دەست پێدكەن، ئەوا من ژ ڤێ خواندنێ وەرگرتی، ئەڤ خالێن ل خوارێ بوون:
ئێك:
بامەرنی یا هەولدایی ئێك ژ فەرمانێن ب سەرێ ئێزدییان هاتی بنڤیسیت و ئەڤە ژی بزاڤەكا باشە ئەم پێكڤە ل روودان و كارەساتێن ب سەر گەلێ مە هاتین دیڤچوونێ بۆ بكەین و زیندی بكەین، بامەرنی بۆ ڤێ‌ چەندێ ژی پەنا برییە بەر كارەكێ ئەدەبی ئەو ژی نڤیسینا رۆمانێ بوویە.
دو:
بامەرنی ب رییا كاراكتەرێ رۆمانا خوە ل سەر بابەتێ نەزانینا كوردان كاركرییە و ل سەر بابەتێن هشیاریێ و چاوان نەزانین و خوەش باوەرییا كوردان بۆ وان دبیتە دەردەسەری.
سمۆیێ مرۆڤ یان سمۆیێ زگاركەر دخواندنا مندا بۆ رۆمانێ، ئەز ب سەر دو بابەتان هلبووم، ئێك راستە سمۆیێ باپیر، ئەڤ كاراكتەرێ بامەرنی بۆ رۆمانا خوە دروستكری ئێك ژ رزگاربوویان بوو و دچیت لدویڤ وان كچ و ژنان دگەریت، ئەڤێن دوژمنێن مرۆڤایەتیێ رەڤاندیین و چەندا ژوان رزگار دكەت، لێ بامەرنی بابەتەكێ دی ژی یێ بەرچاڤ كری، ئەو ژی مرۆڤبوونا سمۆیێ باپیرە، كاراكتەرێ رۆمانێ و بۆ ڤێ ژی چەند لایەن بەرچاڤ كرینە و دێ هندەكان ژێ بەحسكەین.
دەما سمۆیێ باپیر خویشكا خوە موومنایێ رزگار دكەت و دئینتە ناڤ مرۆڤێن خوە، پشتی چەندەكێ شڤانەك بدویڤ وێ را دهێت و دبێژیت ئەڤە هەڤژینا منە و ئەز یێ هاتیم ڤەگەرینمە ڤە؟ هەر كەسەكێ دی بیت لڤێرە دێ ئێكسەر وی شڤانی كوژیت، ژبەركو هەر دەردەسەری وان یا ب سەرێ وان ئینایی، لێ ئەو دبێژیتێ وە زوریا لمە كری و ئەم تە ناكوژین ڤەگەرەڤە، ئەگەر تاوانبارەك هەبیت هوینن.
دەما سمۆیێ باپیر دگەهیتە گوندێ سەبرێ و دبینیت گوند یێ ل سەر دو تاخان دابەشبووی و ناكۆكی دناڤبەرا هەردو تاخاندا هەیە و جهێ خوەشێ گوندی چەند مالەكێن توركا خانی ل سەر دروستكرینە، سمۆیێ باپیر ب ژیراتییا خوە گوندییان پێكدئینیت و دبێژیتێ، ناكۆكیێن هەوە و ئێكنەگرتنا هەوە، خەلكەكێ بیانی بۆ خوە مفا ژ هەوە وەرگرتییە.
ـ دەما بازید كو ژنوی دەستیرییا مەلاتیێ وەرگرتی و دەما شاشیێن مەلایەكی دروست بكەت و خەلكەكی ژ نەزانییا ڤی كەسی هشیار بكەت، دهێتە قوتان و بامەرنی ب جوانی نەزانینا كوردان كرییە نموونە، بەلێ ئەگەر ئەم دڤێ نەزانینێ دا بین، ئەم چاڤێن خوە ڤەنەكەین، هەر جار ئەم دێ هێیینە سەردابرن.
ئەڤە و گەلەك روودان، گەلەك ڤەگێران، چیرۆكێن سەیر و یێن خوەش و یێن ب كەنی دكەڤنە بەرچاڤ، سمۆیێ باپیر تا بشێت ڤێ گەریانێ و لێگەریانێ بكەت، هەر جار ب رەنگەكی دەردكەڤیت، جار خوە دكەتە دەروێش و ڤێ چیرۆكا خوە هەیە، جار خوە دكەتە سوفی و ڤێ ژی چیرۆكا خوە هەیە و خوە دكەتە عەتار و ڤێ چیرۆكا خوە هەیە و ل هەمی چیرۆكێن سمۆیێ باپیر ژی وێستگەهێن خوەشن بۆ خواندنێ، تایبەت ئەڤێن حەزا خواندنا رۆمانێ هەی، هەم ژلایێ زمانی ڤە زمانەكێ خوەش، پەیڤێن كوردی یێن رەسەن، ژیانا گوندان و رەوانبێژی دهێتە دیتن تشتێ جوانێ بامەرنی پالدایە ڤێ رۆمانێ، ئەو ژی سمۆیێ باپیر دزانیت هندی كورد د نەزانینێ دا بن، ژ ئێك ددویر بن، دێ هەردەم هێنە خاپاندن و دێ بنە داردەستێ خەلكێن دی و تاكە رێكا هشیاربوونا وان، زانست و زانینە.

– رۆمانا سمۆیێ باپیر، عبدالرحمن بامەرنی، 2024 دهوك.

کۆمێنتا تە