خوریانا لاشی ئاریشەیێن دەروونی ل دووڤ خوە دھێلیت
ئه‌ڤرۆ نيوز:
خوریانا پیستی رەنگە ژ ئەگەرێ نەخۆشیەکا ناڤیا لەشی بیت، خوریانا دژوار دبیتە ئەگەرێ ئالوزیێ و خەموکیێ پەیدادکەت، ھندەک حالەتان ژی چ نیشان ل سەر پیستێ مرۆڤی نینن و خۆریان پەیدادبیت نموونە ژی ھشکبوونا پیستی کو ژ ئەنجامێ ھندەک فاکتەرێن ژینگەھێ پەیدادبیت، ھندەک جاران خوریانا دومدرێژ دبیتە ئەگەرێ ھەودانا پیستی یا دەماران و ئەو جھێ گەلەک د خوریێت ستوور دبیت و رەنگێ وێ تاری دبیت و دھێتە گوھارتن.
د.محسن یاسین دوسکی، تایبەتمەندێ نەخۆشیێن پیستی دیارکرکو رەنگە خۆراندن ل ھندەک جھێن بچووک روو بدەت وەکو دەست و پێیان و یانژی ھەموو لەشی ڤەگریت، د شیاندایە ژی کو چ گوھورین ل سەر لەشی دیارنەبن و دبیت ژی سووربون، پنی، شەخبوونا پیستی، ھشکبوونا پیستی و ڤالاھیان د پیستی دا پەیدابکەت، ھەروەسان دبیت خۆریان بۆ دەمەکێ درێژ یا بەردەوام بیت و مرۆڤ شەرم ژ خۆ بکەت، ھندی مرۆڤ پتر خۆ ب خۆرینیت پتر مرۆڤ ھەست ب خۆریانێ دکەت و مرۆڤی پێدڤی ب ھێزەکا مەزنە ھەتا بشێت لەشێ خۆ نەخۆرینیت و گۆت: گەلەک نەخۆشیێن پیستی ھەڤبەندی ب خۆریانێ ڤە ھەیە ژوانان ژی ھەبوونا لیرێن پیستی وەک خوریکو ئەکزیما و ھندەک حالەتان ژی چ نیشان ل سەر پیستێ مرۆڤی نینن و خۆریان پەیدادبیت نموونە ژی ھشکبوونا پیستی کو ژ ئەنجامێ ھندەک فاکتەرێن ژینگەھێ پەیدادبیت وەک سەقا و ب کارئینانا دوم درێژ یا گەرماتیا ناڤەندی و ھەروەھان ژ ئەگەرێ گەلەک خۆ شووتن و سەرشووتنێ و ھندەک حالەتێن دیتر ژی رەنگە خۆریانێ د لەشیدا پەیدابکەن وەک تەنگەزاریێن پیستی و نەخۆشیێن ناڤخوی و ھەستداری و دیسان ھندەک جاران وەکو ڤەژەنا لەشی بۆ ھندەک دەرمانان.
ھەروەسا د.محسن دیارکر ژی کو ل دەمێ مرۆڤ تووشی ئەکزیما و نەخۆشیا ( ێدفیە) و فتریات و ڕشک و سپیە و گوریبوون و نەخوشیێن ناڤخوی وەک ( جەگەرێ، نەکارکرنا گولچیسکان، ئاریشەیێن پەریزادێ، پەنجەشێر وەک پەنجەشێرا خوینێ و وەرەمێن لیمفاوی و دوان حالەتان دا خوریان ھەموو لەشی ڤەدگریت و پیستێ لەشێ مرۆڤی دبیت یێ سروشتی بیت.
دیارکر ژی کو نە بەرسڤدانا لەشی بۆ ھندەک جورێن ھەستداریێ وەک ل بەرخوکرنا جلکێن ستویر، ب کارئینانا کەرستێن کیمیاوی، سابوون، کەرستێن جوانکاریێ و ھندەک جورێن خوارنێ ژی خوریانێ پەیدادکەن و گۆت: ب کارئینانا ھندەک دەرمانان وەک دەرمانێن ئەنتی بایوتیک و ئەنتی یێن فتریاتان یان دەرمانێن ئێشکێمکرنێ دبیت خوریان و لیران ب رەنکەگێ بەرفرەە ل سەر پیستی پەیدابکەن.
د.رەعەد عەبدولرەحمان ئاکرەی ژی دیارکر کو ل دەمێ خۆریان یا بەردەوام بیت بۆ دو حەفتیان و پتر، یان ئەگەر مرۆڤ نەشیا ژبەر دژواریا وێ بنڤیت، یان ھند یا دژوار بوو کو مرۆڤ نەزانیت کیش جھێ لەشێ مرۆڤی پتر دخوریێت و کارتێکرن ل ھەموو لەشی کر، یانژی ل دەمێ ھندەک نیشانێن دی وەک وەستیان، کێمبوونا سەنگی دگەل دا بوون و دیسان پیستێ مرۆڤی سوور بوو و تا ھاتنێ، پێدڤیە نەخۆش سەرەدانا نوشدارەکی بکەت و شیرەتان ژێ وەربگریت و گۆتژی: ل وی دەمی نوشدار دێ رابیت ب پشکنینا نەخۆشی و دێ پرسیارێ ژ نەخۆشی کەت ل دور مێژوویا نەخوشیا وی و کەنگی خوریانێ دەست پێکریە و چ فاکتەر نەخۆشیێ زێدە دکەن یان کێم دکەن و چەوان چاڤدێریا پیستێ خو دکەت و ھندەک پشکنینێن تاقیگەھێ دێ بۆ ھێنە کرن وەک یێن خوینێ و ئەوژی ل دەمێ نوشداری گومان ھەبوو کو خوریانا وی ژ ئەنجامێ حالەتەکێ پزیشکی یە وەک نەخوشیێن جەگەرێ و ئەنیمیا و تەنگەزاریێن پەریزادێ.
ھەروەسا دیارکر ژی کو ھندەک جاران خوریانا دومدرێژ دبیتە ئەگەرێ ھەودانا پیستی یا دەماران و ئەو جھێ گەلەک د خوریێت ستوور دبیت و رەنگێ وێ تاری دبیت و دھێتە گوھارتن و گۆت: گەلەک رەنگێن چارەسەریێ ھەنە ژوانژی دەرمان: کو پێک دھێن ژ دەرمانێن ئەنتی ھستامین ب رێکا دەڤی ژبۆ چارەسەرکرنا ھەستداریێ و دبیت ژی کریمێن کورتیزون بۆ چارەسەریا ئەکزیمایێ بھێنە ب کارئینان.
د.رەعەد عەبدولرەحمان، ئەوژی گۆت کو دەرمانێن شل ژی ھەنە، یانژی پێدڤیە چارەسەریا نەخۆشیێن بووینە ئەگەرێ خوریانێ بھێتە کرن و ھندەک جاران ژی چارەسەریا رووناھیێ ب بەرئاتافکرنا جھێ خوریانێ بۆ ل بەر تیشکا د سەر بنەفسجی دا دھێتە کرن و سەرەرای کو چارەسەری ھەتا رادەیەکی رولێ خۆ دبینیت، بەلێ چارەسەری یا ئێکسەر نینە و چارەسەریا ئەگەرێ خوریانێ ژ تشتێن ھەرە گرنگە.
بۆ چارەسەریێ ژی، دیارکر، پێدڤیە کریم یان لوشنەکێ دژی خوریانێ ل سەر جھێ خوریانێ بھێتە دانان وەک ھایدروکورتیزون و دبیت ئەڤە ب شێوەیەکێ بەروەخت خوریانێ کێم بکەت و دەمێ خوریان گەلەک یا دژوار بیت باشترە دژە ھیستامین بھێنە بکارئینان و گۆت: ھندی د شیاندابیت لەشێ خۆ نەخورینن ئەوژی ب رێکا تراشینا نینوکان و ب شەڤێ ژی ل بەرخوکرنا دەستگورکان و دیسان دشیاندایە ھندەک پاتێن تەرکری ب ئاڤا سار بدانیە ل سەر پیستێ خو ژ بو کێمکرنا خوریانێ و ھندی د شیاندابیت جلکێن تەنک و سڤک ل بەر خو بکەن و سابوونا بێی بێھن و رەنگ بھێتە ب کارئینان و پشتی شووشتنێ باشترە پیستێ خو ب پارێزی ب دانانا کەرستەکێ تەرکرنا پیستی.
دەربارەی ئەوێن لەشێ وان بەردەوام د خوریێت کا چ ل سەر پێدڤیە؟ د.رەعەد گۆت: باشترە ب ئاڤەکا تەزی لەشێ خۆ بشوون و بیکاربوناتێن سودا ل سەر ئاڤێ زێدە بکەن ل دەمێ سەرشووتنێ. ھەروەھان ب کارئینانا پاقژکەرێن باش ل دەمێ شووشتنا جلکان و دیسان شووشتنا جلکان بەری ل بەرخوکرنێ و خودوورکرن ژ کەرستێن ھەستداریێ پەیدادکەن وەک کانزا و بێھنان و کەرستێن جوانکاریاریێ و نیکەلی.