خوەنشادانێن بەسرا بەرب ریفراندۆما ھەرێمکرنێ دچن ‏

خوەنشادانێن بەسرا بەرب ریفراندۆما ھەرێمکرنێ دچن ‏

100

ئەڤرۆ نيوز:
وەزیرێ بەرێ یێ کاروبارێن ھەرێم وپارێزگەھان ل عیراقێ ‏کو رێکخەرێ ئێکەمین ھەوا ھەرێمبوونا بەسرا بوو ل سالا ‏‏2008 راگەھاند، خوەنیشادانێن بەسرا ئەم ب دو قۆناغان ‏بەر ب ئەنجامدانا ریفراندۆمێ برین ل دۆر ھەرێمبوونا ‏بەسرا و رۆژانە چار ملیۆن بەرمیل ژ پەترۆلا بەسرا دھێنە ‏فرۆتن وھەرێمبوونا وێ یا رەوایە.‏
وائیل عەبدولەتیف، وەزیرێ کاروبارێن بەرێ یێ کاروبارێن ‏ھەرێم وپارێزگەھان وپارێزگەرێ بەرێ یێ بەسرا بۆ ئەڤرۆ ‏گۆت” ئەڤە جارا پێنجێ یە ئەم داخوازا ھەرێمبوونا بەسرا ‏دکەین، بۆ جارا ئێکێ ل سالا 2008 بوو ودووبارە ل سالێن ‏‏2012و 2013 ل دووڤ داخوازیا جڤاتا پاریزگەھا بەسرا و ‏ل سالا 2014 ژی جارەکادی ئەو داخوازیە ژلایێ دکتۆر ‏محەمەد ئەلتائی ھاتە دووبارەکرن ونوکە ل 2018 ژلایێ ‏‏15 ئەندامێن جڤاتا پارێزگەھا بەسرا ژ سەرجەمێ 35 ‏ئەندامان ھاتە دوبارە کرن ڤە”.‏
وائیلی دیارکر” ھەموو ئەو داخوازیێن بەری نوکە ھاتینە ‏کرن بۆ ھەرێمبوونا بەسرا ژلایێ حوکمەتا ناڤەندی ڤە ل ‏بەغدا ھاتنە رەتکرن، نوکە پشتی بەرفرەھبوونا ‏خوەنیشادانان ل باشوورێ عیراقێ ب گشتی وب تایبەتی ل ‏پارێزگەھا بەسرا ل دۆر نەبوونا خزمەتگوزاریان، دو ‏قۆناغان کارێ مە بەر ب پێش دبەت ل دۆر داخوازیا ‏ھەرێمبوونێ، ئەوژی ل دووڤ دستووی پێدڤیە 2% ژ خەلکێ ‏پارێزگەھێ وێ داخوازیێ پێشکێش بکەت ب ئیمزا وقۆناغا ‏دویێ ژی ھەر ل دووڤ دستووری رێژا 10% ژ دەنگدەران وێ ‏داخوازیێ بکەت، کو ئەڤ چەندە ب رێیا خوەنیشادانێن بەسرا ‏یا ھاتیە کرن وسەلماندن، ئانکو ئەم پێدڤی ب کۆمکرنا ‏ئیمزایان نابین، ژبەر کو ئەو خوەنیشادانێن بەرفرھە خوە ب ‏خوە پرۆسەکا مەزن یا کۆمکرنا ئیمزایان بوو بۆ ئەنجامدانا ‏ریفراندۆما ھەرێمبوونا بەسرا بۆ بدەستڤەئینانا 50 +1 ‏دەنگێن پێدڤی بۆ راگەھاندنا ھەرێمبوونێ ئانکو 51% ژ ‏دەنگان”. ‏
ئاماژە دا ژی کو داخوازیا ھەرێمبوونا بەسرا یا رەوایە ل ‏دووڤ مادێ 119 ژ دستوورێ عیراقێ وقانوونا پێرابوونێن ‏بجھئینانا پێکئینانا ھەرێمان یا ھژمار 13 ل سالا 2008 ‏وئەو درووشمێن ھاتینە بلندکرن ژی ل خوەنیشادانێن بەسرا ‏ب تایبەتی ( پەترۆلا بەسرا بۆ بەسرایە) دجھێ خوە دا ‏نەبوو، ژبەرکو سامانێن پەترۆلێ وغازێ ل ھەر جھەکێ ‏عیراقێ مولکێ ھەموو گەلێ عیراقێ یە ل ھەموو ھەرێم ‏وپارێزگەھان، لەوما نابیت ئەو رێژەیا مەزن یا پەترۆلێ ل ‏بەسرا کو پترە ژ 50% ژ پەترۆلا عیراقێ تنێ بۆ پارێزگەھا ‏بەسرا بیت، بەلێ پرۆسێن وەبەرھێنانێ دپەترۆلێ دا ‏ودەرئینان وڤەگۆھاستنا وێ دڤێت دمفایێ بەسرا دابیت”.‏
دیارکر ژی” میکانیزما ئەنجامدانا پرۆسا ریفراندۆمێ ل دۆر ‏ھەرێمبوونا بەسرا ل دووڤ قانوونا پێرابوونێن تایبەت ب ‏پێکئینانا ھەرێمان، داخوازا ھەرێمبوونێ بۆ جڤاتا ‏کۆمسیاران ل کۆمسیۆنا بلند یا ھەلبژارتنان دھێتە بلندکرن ‏وژلایێ خوەڤە جڤاتا کۆمسیاران داخوازێ ژ جڤاتا وەزیران ‏دکەت پارێ پێدڤی بۆ ئەنجامدانا ریفراندۆما ھەرێمبوونێ ‏دابین بکەت وھەکە جڤاتا وەزیران ئەو پارێ پێدڤی بۆ ‏کۆمسیۆنێ دابین نەکر، وی دەمی ریفراندۆم ناھێتە کرن”.‏
ب دیتنا ناڤبری” بەسرا نە تنێ پەترۆل یا ھەی، بەلکو ‏بەسرا دکەڤیتە ل سەر کەنداڤی و تاکە بەندەر ل عیراقێ ‏وەکو ئەم ھەموو دزانین یا ل بەسرا، دیسا پیشەسازیێن ‏پترۆکیمیاویاتان یا ل بەسرا ھەی وسامانێ ماسیان ژی یێ ل ‏بەسرا ھەی وچەندین دەرگەھێن سنوری یێن گرنگ ژی یێن ‏ل بەسرا ھەین وەکو سەفوان ل گەل کوێتێ وشەلامجە ل گەل ‏ئیرانێ، زێدەباری ھەبوونا چاندنێ ل سەفوان وزوبێر”. ‏
دیسا گۆت” چار ملیۆن بەرمیلێن پەترۆلێ رۆژانە ژ بەسرا ‏دھێنە فرۆتن بۆ دەرڤەی عیراقێ وئەڤرێژا پترە ژ بەرھەمێ ‏پەترۆلێ ئیران وکوێت رۆژانە دفرۆشن، ھەتاکو بەندەرێن ل ‏بەسرا ھەین بەری ڤەدیتنا پەترۆلێ ل عیراقێ، بودجا گشتی ‏یا دەولەتا عیراقێ دابین دکر، ئانکو ئەم دشێین بێژین ب ‏ھەبوونا ڤان ھەموو ژێدەرێن گرنگ، ئابوورێ پارێزگەھا ‏بەسرا گەلەک یێ باشە”.‏

کۆمێنتا تە