داستانا كانیماسێ ژ رویبارێ زێێ هەتا خابیری بوو
دیدار، سالار محەمەد دۆسكی:
1 – 4
پێشمەرگێ شورەشا گولانا پێشكەفتنخواز و زیندانیێ‌سیاسی (رزگار تاها ئوسمان) یێ بەرنیاس ب (رزگار كێستەیی) ژ دایك بوویێ سالا 1961 یە ل گوندێ(كێستە) ل دەڤەرا بەرواری باڵا سەر ب ناحیا كانیماسێ. ئەو ل سالا 1979 دبیتە رێكخستیێ نهێنی یێ پارتی دیموكراتی كوردستان. ل سالا 1982 پەیوەندیێ ب شورەشا گولانا پێشكەفتنخواز دكەت و دبیتە پێشمەرگە.
پێشمەرگەیێ شۆرەشا گولانا پێشكەفتنخواز، رزگار كێستەیی، د دیدارەكێ دا بۆ رۆژناما ئەڤرۆ، بەحسێ ژیانا خوە یا زارۆكینیێ كر و ئاشكەراكر كو ل سالا 1976 گوندێ(كێستە) ژ لایێ ڕژێما بەعسا ئیراقێ ڤەهاتە وێرانكرن و مالا وان هاتە ڤەگوهاستن بۆ مالتا ژێری كو هینگێ گوندەك بوو دكەفتەباشوورێ ڕۆژئاڤایێ دهۆكێ و نوكه بوویه تاخەكێ دهۆكێ. وی دەمی ئەو ل پۆلا چارێ بنەڕەتی بوو و قوناغا ناڤنجیێ ژی ل ناڤنجیا (هاوكاری) ل دهۆكێ دەستپێكر.
دیسان ئەو دبێژیت: ل رێكەفتی 9/7/ 1979 ئەز بوومە ئەندامێ رێكخستنێن نهێنیێن پارتی دیموكراتی كوردستان. هەڤالێ مە یێ هونەرمەند (حەمید عجیل) كو ئەندام بوو لگەل مە وەك رێكخستی، ئەو ل پایزا ساڵا 1981 ل باژێرێ مویسل هاتە گرتن، چەند بەلگەیێن رێكخستنێ د دەستێ وی دا هاتبوونە گرتن. ڕۆژا پاشتر ئەز ژی ل دهۆكێ د قوتابخانێ ڤەهاتمەگرتن و برمه ئەمنا باژێرێ مویسل. پشتی ئەم گەلەك هاتینە ئەشكەنجەدان، ئەم هاتینە ڕەوانەكرن بۆ ئەمنا دهۆك و پشتی بوورینا دوو حەفتیان ل ئەمنا دهۆكێ، ئەم هاتینە ڕەوانەكرن بۆ هەیئا كەركووكێ.
پێشمەرگە و زیندانیێ سیاسی رزگار كێستەیی، زێدەتر بەحسێ زیندانا كەركووكێ كر و گۆت: زیندانا كەركووكێ جهەكێ گەلەك بناڤ و دەنگ بوو و گەلەك زیندانیێن سیاسیێن كورد تێدا بوون. وێرێ ئەشكەنجەخانەیەكا هۆڤانه و وەحشیگەری بوو. گەلەك هەڤالێن مە ل پێش چاڤێن مە ب ئەشكەنجێ هاتنە شەهیدكرن. وی دەمی ژیێ من 19 سال بوون. سەرەڕای ئەشكەنجەیەكا دژوار و هۆڤانە، لێ مە چ دانپێدان ل سەر خوە نەكر و من و هەڤالێ خوە (حەمید عجیل) بریاردا كو ب چ شێوازا دانپێدانێ نەكەین، دا كو نەچارنەبین ناڤێ چ هەڤالێن خوە ئاشكەرا بكەین و ببینە ئەگەرێ هندێ كو گەلەك هەڤالێن مە بهێنە سێدارەدان. نێزیكی (9) مەهان ئەم ماینە ل هەیئا كەركووكێ ل بن ئەشكەنجەیەكا هۆڤانەیا بەردەوام. پشتی كو چو ل سەر مە دیارنەبووی ئەم هاتینە ئازادكرن. پشتی ئازادكرنێ ئەز هاتمه مال ل ماڵتایێ. بیرا من دهێت بتنێ(27) رۆژا ئەز مام و پشتی هینگێ كاك (جەمیل ئالیخان و عەبدوالرحمان بێتكاری) رۆژەكێ سپێدێ زووی هاتن و ئەز ژ مال دەرێخستم. ئەو هەر دوو هەڤال ژی د رێكخستنەكا دی یا پارتی دا بوون. وان گۆتە من: دووبارە فەرمانا گرتنا تەیا هاتیەدان. شڤێدی هەڤالەكێ مە یێ ژ ئەمنێ هاتیە ئازادكرن، وی فەرمانا گرتنا تە یا ل سەر مێزا رێڤەبەرێ ئەمنێ دیتی. ئێدی ماڵا من و هەڤالێن من ئەز ژ مال دەرێخستم و گەهاندمە ناڤ شورەشێ.
كاك ڕزگار بەحسێ رۆژانێن خوە ل ئەمنا دهۆكێ‌دكەت و دبێژیت: ڕۆژا ئێكێ یا ئەز هاتیمە گرتن ل قوتابخانێ، ئێكسەر ئەز ئینامە ئەمنا دهۆكێ، ل وی ئاڤاهیێ كو نوكە كریەبەشێ ناڤخویێ كچان. خانیەكێ جودا هەبوو ژ وی ئاڤاهی كو دكەڤیتە رۆژهەلاتی و نوكەژی یێ مای. ئەو خانی ئەمنا بەلدێ بوو. وان چاڤێن من گرێدان و ئەز هاڤێتمە د تەوالێتەكێ ڤە، هەتا كاغەزێن من دروستكرین و دووف دا ب شەق و پێنان ئەز هاڤێتمە د تۆمبێلەكا لاندكروزەر دا. دوو چەكدارێن ئەمنێ ل پشت من و هەر تەنشتەكا من ژی ئێك، سوار بوون و سەرێ من چەماندە بن كوشنی و بلەزەكا گەلەكا دژوار تۆمبێل دهاژووت، هەتا كو ئەز گەهاندیمە مۆسل و ئێكسەر ئەز برمە بنگەهەكی ئەمنێ ل (دەواسە). ل وێرێ هەر بێ سێ و دوو دەست ب ئەشكەنجەكرنا من كرن و ئێكسەر ئەز فەلاقەكرم. پێن من هەر دوو ب دارەكی ڤە گرێدان و هەر زەبانیەكی ژ لایەكی ڤە دار گرتبوو و دوو كەسان ژی ب كێبلا و دارا ل بنێ پێم من ددا، هەتا كو ڤزكێن خوینێ ژبنێ پێن من هاڤێتی و ئێدی من ئاگەهـ ژ خوە نەما. دووف دا ئەز هاڤێـمە د ترۆمبێلەكێ‌دا و برمە ئەمنا مویسل. ئێدی ل وێرێ ژی ئەشكەنجا هۆڤانەدەستپێكر. ل وێرێ پتر ب شەڤ ئەم دبرینەئەشكەنجێ. جۆرێن ئەشكەنجەدانێ ژی گەلەك بوون وەكی؛ فەلاقە، هەلاویستن، كارەب كرن و گەلەك جۆرێن دی. پشتی نێزیكی مەهەكێ ئەم ل وێرێ ئەشكەنجەداین، جارەكا دی ئەم زڤڕاندینەڤەدهۆكێ.
ل هەیئا كەركووكێ ئەشكەنجەدان گەلەكا دژوارتر و هۆڤانەتر بوو ژ ئەمنا دهۆك و مۆسل. دگەل ئەشكەنجا فیزیكی، ل وێرێ ئەشكەنجا دەروونی ژی لگەل مەدكر. بۆ نموونەگەلەك جاران دەمێ ژن دهاتنە ئەشكەنجەدان میكروفون ددا بەر دەڤێ وان، بلندگۆ ژی ل هەمی زیندانێ هە‌بوون، ل دەمێ ئەشكەنجێ دەنگێ قێڕی و نالینێن وان ژنان ل هەموو زیندانێ بەڵاڤ دبوون. ئەڤەژی بۆ شكاندنا مۆرالێ زیندانیان و ڕادەستبوونا وان بوو. گەلەك جاران ژی مرۆف دهەلاویستن و بتنێ سەرێ تلێن مرۆڤی دكەتنە عەردی مرۆڤ ب دەمژمێران و ب رۆژان هوسا دهێلا هلاویستی. د سەر هندێ ڕا دهاتن ئاڤا تەزی ژی ل مرۆڤی دكر.
چوون و برنا تەوالێتێ ڕۆژێ دوو جارا بوو. ئەو ژی هەتا مرۆڤ د چوو و دهات، بەردەوام ب سۆندا و كێبلا ل مرۆڤی ددا. گەلەك جاران دا مە گەهیننە تەوالیێتێ و هەر ئێكسەر مرۆڤ ب شەق و پێن و كێبلا ڤەدگەڕاند و نەدهێلا مرۆڤ بچیتە تەوالێتێ.
وی دەمی ژ خەلكێ دهۆكێ (شەهید بەحری ساروخان، وەصفی ئومەری و هندەك هەڤالێن وان یێن دی كو خەلكێ گوندێ شێلازا بوون، ئەمین زاخۆیی، وەحید ڕاڤینی، نزار گەرماڤی)، ئەڤە هەمی ل وێرێ بوون.
هندی ئەز ل هەیئا كەركووكێ دوو كەس ل وێرێ ب ئەشكەنجێ هاتنە شەهیدكرن. ئێك ناڤێ وی (ئەحمەد قەمبەر) بوو ئەندازیارێ چاندنێ بوو و خەلكێ‌پارێزگەها كەركووكێ بوو. یێ دی ژی قوتابیەك بوو بناڤێ(عەزیز)، ئەو ژی خەلكێ گەرمیان بوو. كەسەكێ‌دی هەبوو ناڤێ وی(حەسەن) بوو. ئەو شڤان بوو و خەلكێ گەرمیان بوو. كابرا شڤان بوو ل بەر پەزی گرتبوو. چ تێكەلیا وی نەب سیاسەتێ نەب چ تشتا ڤەنەبوو. ئەو هند ئەشكەنجەدابوو. ئیدی وی دڤیا بهێتەسێدارەدان و ژ ئەشكەنجێ ڕزگار ببیت. لۆما وی گەلەك دانپێدان ل سەر خوەكرن و كو هەمی دبێ بنەمابوون. بتنێ بۆ هندێ بوو، وی دگۆت: دا بهێمە سێدارەدان دا ژ ئەڤێ‌ئەشكەنجێ قورتال بم.
لێ كەسێ هەری زێدە ل دەف مە هاتیە ئەشكەنجەدان(شێخ فازل شنگالی) بوو. ئەو ب گونەها وێ چەندێ هاتبوو گرتن، ل ساڵا 1980 هندەك زیندانیێن بەر سێدارێ ژ زیندانا مویسل ڕەڤیی بوون. ئەڤ كەسەب گونەها هندێ هاتبوو گرتن كو هاریكاریا وان زیندانیان یا كری دا بڕەڤن، ژ بەر كو ئەو هینگێ زێرەڤانێ زیندانیێن بەر سێدارێ بوو.
شێخ فازل ب شێوەیەكی هۆڤانە هاتبوو ئەشكەنجەدان كو ئاقلێ مرۆڤا باوەر نەكەت. دەمێ تە دەستێ خوە دانابا سەر لەشێ وی هەمی ب ئوتی هاتبوو سۆتن و وەكی ئاسنی ڕەق و هشك ببوو. دەستێن وی ژ پشتڤەكەلەبچەدكرن و ب جهێ پانكێ ڤەدهەلاویست و قنینەیەكێ غازێ ژی ب پێن وی ڤەگرێددا و ب دەمژمێران وەسا دهێلا هەلاویستی. لێ دیسان ژی وی چ دانپێدان ل سەر خوەنەكرن. وی برایەك هەبوو ناڤێ وی مەردان بوو، ئەو هاتەسێدارەدان.
پێشمەرگەیێ شۆرەشا گولانا پێشكەفتنخواز و زیندانیێ‌سیاسی رزگار كێستەیی)، بەحسێ دەسپێكا پەیوەندی یا خوە كر لگەل شورەشا گولانێ و گۆت: پشتی ئەز ئازاد بوویم تنێ 27 ڕۆژان ئەز مامەل مال و ل رێكەفتی 2/4/1982 ئەز گەهشتمە پێشمەرگەی ل گەلیێ بازێ. وی دەمی لژنا ئامێدیێ كو خودێ ژێ رازی (سەید سالح) بەرپرسێ وێ بوو، ل وێرێ بوو. هینگێ هێشتا لژنێن ناڤچا بارەگا نەبوون. وی دەمی گەرمە گەرما شەڕێ ئیراق و ئیرانێ بوو، گەلەك خەلك ژ شەڕی دڕەڤین. ئێدی ڕۆژانەخەلك دهاتن و دگەهەشتنەشوڕشێ. د چەند ڕۆژەكا دا بوونە پتر ژ (80) كەسان. پشتی كاغەز و مامەلێن مە هاتینە دروستكرن، چەند پێشمەرگە دانە لگەل مە و ئەم ڤڕێكرینەبارەگایێ لقا ل كۆماتەی. وی دەمی بارەگایێ لقا ئێكا پارتی دیموكراتی كوردستان ل كۆماتەی بوو. پشتی هەفتیەكێ ئەم ماینەل كۆماتەی، ئەم ل سەر لژنا هاتینە دابەشكرن. ئەز لگەل چەند هەڤالەكا هاتینەڤەگوهاستن بۆ لژنا ناڤچا ئامێدیێ. هندەك ژ وان هەڤالان ژی ئەڤەبوون؛(عەبدوالعزیز تەیب، نێچیرڤان ئەحمەد، ناصح كێستەیی، نافع هروری، شەهید اسماعیل ئێكمالەی، نایف بیگداودی و گەلەك هەڤالێن دی).
پشتی ئەم گەهەشتینەلژنێ ل گەلیێ بازی، كۆمەكا هەڤالان و تایبەت ئەڤێن خواندەڤان، ئەم كرینە كادر. هەر ئێكسەر لژنا ئامێدیێ ژ مەوان كادران لژنێن هشیاركرنێ دروستكرن، ب سەرپەرشتیا شەهید وەسفی بێدهی و جەمال قەدشی. ب شەڤێ ئەم دچووینە گوندان و مە سمینار ددانە خەلكی ل سەر شورەشێ و سیاسەتا پارتی و كریارێن حزبا بەعس. دیسا ب رۆژێ ژی ل چیای مە سمینار ددانە پێشمەرگەی.
