داعشا ئه‌ڤرۆ
د. سۆزان ئامێدى
ل گه‌ل بلندبوونا بۆیه‌را د ناڤبه‌را بریكارێن ئیرانێ و ئیسرائیلێ دا، جاره‌كا دن داعش رادبیته ڤه، ئه‌مریكا دهێته هه‌ژمارتن وه‌ك یا ئێكێ بۆ بكارئینانا ته‌كنیكا سه‌رده‌م یا سیخۆریێ و خرڤه‌كرنا پێزانینان، خۆیایه كو تۆڕا ئه‌نترنێتى دامه‌زراندیه وه‌ك پرۆژه‌كێ نهێنى یێ وه‌زاره‌تا به‌رگری یا ئه‌مریكى و پاشى كه‌فتیه ل به‌ر ده‌ستێ جیهانێ و ل سه‌ر ڤێ ئێكێ یا ب ساناهى یه كو رۆژئاڤا و ئه‌مریكا بكاریت كونترۆلێ ل سه‌ر تیرۆرا داعشى بكه‌ت، نه‌مازه و جڤاكێن لێ په‌یدابووین، ئه‌جینده‌یێن وان ره‌ت دكه‌ن، له‌ورا وه‌لاتێن ڤان جڤاكان رابوون شه‌رێ وان كرن (یێ داعش)، به‌لێ ده‌مێ ل ده‌مێ هنده‌ك لایه‌نێن هه‌رێماتیك و نێڤده‌ولى كه‌یسا خوه ل داعش دبینن ژبۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه، و دیسا به‌رپێدانێ ل گه‌ل دكه‌ن ب هه‌ر ره‌نگه‌كى، كو ئێدى روو ب رووكرنا جهێ په‌یدابوونا داعش و هه‌ڤركیكرنا ل گه‌ل هزرێن وان ل سه‌ر ئاستێ شیانێن لۆكال یێن ڤان وه‌لاتانه یێن شه‌رێ داعش كرین، گرۆڤه ژى ل سه‌ر كه‌یسا ئه‌مریكا بۆ داعشێ ئه‌وه كو هێلا به‌لاڤۆكێن خوه یێن جۆره و جۆر به‌لاڤه بكه‌ت، خوه فلمێن سه‌رژێكرنێ ژى و كوشتنێ و یێن دیتر، به‌لێ هێلان ب رۆلێ خوه یێ كاریگه‌ر راببنن، خوه د ناڤ ته‌خا گه‌نجان ژى دا، هه‌ر دیسا دووڤچوونا ڤه‌كێشانا داعش بۆ گه‌نجان ژى بێى هه‌لویسته‌كێ به‌رهنگار، هه‌ر دیسا تشتێ دبیته جهێ سرنجێ ئه‌وه وه‌لاتێن وان گه‌نجان چاڤى لێ دنقینن و ئه‌ڤه دبیته ئاماژه‌كێ مه‌ترسیدار، چونكو ئه‌ڤه دبیته رازیبوون یان رێككه‌فته‌نه‌ك بۆ هندێ خوه ژ وان قورتال بكه‌ن (گه‌نجان). دبینم تشتێ سه‌یر ئه‌وه نه‌مایشكرنا 20 ملیار دۆلاران ژلایێ رۆژئاڤایێ ڤه بۆ سه‌ر عیراقێ ل به‌رامبه‌رى هندێ كادرێن داعشێ بهێلیت، به‌لكو یێ هه‌یى چاڤدێریا داعش بكه‌ت ل ناڤا عیراقێ و یا ژ ڤێ هه‌میێ سه‌یرتر ئه‌وه هه‌بوونا سه‌ربازگه‌هه‌كێ بۆ ژنێن داعش، و “دهێته گۆتن” كو چاڤدێرێن ره‌وشێ یان كه‌سێن سه‌ره‌ردانا ڤى سه‌ربازگه‌هى دكه‌ت، هه‌ر یێن ژیان دكه‌ن مینا كوبه‌رى بهێنه ده‌سته‌سه‌ركرن و ده‌ستهه‌لات چاڤێن خوه لێ دنقینن، ئه‌گه‌ر ژى نه‌یێ دیاره، ب راستى مژار یا شێلى یه و تشته‌كێ رێخستى یه، بۆ میناك زیندانا ناصریێ یا تایبه‌ت ب داعشان ڤه یێن حوكمكرى ب سێداره‌دانێ، خزمه‌تگوزاریێن بالا هه‌نه ب به‌راوردى ل گه‌ل یێن دیتر، ئه‌ڤه هه‌مى ژى ل به‌رامبه‌ر پاره‌كى یه دهێته دان.
ل به‌رامبه‌ر ژى عیراقى یێن نۆرمال دهێنه ده‌سته‌سه‌ركرن و هه‌موو جۆرێن ئه‌شكه‌نجێ ل هه‌مبه‌رى وان دهێنه بكارئینان. ئه‌ڤه هه‌موو ژ لایه‌كى ڤه، ژلایه‌كێ دیتر ڤه ژى توركیا ڤه‌كێشكا ئێكێ یه بۆ داعشان و موخابه‌راتا وێ یا یى به‌رپرس ژ ڤێ مژارێ و ب هه‌موو هوورده‌كاریێن وێ ڤه ژ دابینكرنا پاسپۆرتان و كاروبارێن گه‌شتكرنێ.. هتد، ڤان هه‌موو ئاسانكریان دبه‌خشن ژ هێلێن ئه‌سمانى و پاشى فرێدكه‌نه سه‌ربازگه‌هێن پاشه‌رۆژێ ل ده‌ڤه‌رێن ده‌ستنیشانكرى ژ وان ژى غازى عه‌نتاب، ئه‌ڤ سه‌ربازگه‌هانه ئه‌وان به‌رهه‌ڤ دكه‌ن و پرچه‌ك دكه‌ن و پاشى ده‌ربازى عیراقێ و سووریێ و هنده‌ك وه‌لاتێن دیتر دكه‌ن، ل گه‌ل هنده‌ك رێبه‌ران كو به‌ر ب سنۆران ڤه ببه‌ن، هه‌ر دیسا وه‌لاتێ ئوردن ژى ژڤێ چه‌ندێ بێبه‌هر نه‌بوویه و داعشى ره‌وانه‌ى ئه‌ردێ وان كرینه.
تشتێ هه‌ژى دیاركرنێ ئه‌وه كو توركیا هه‌مبێزكارا ڤان داعشیان ئێكه‌م ده‌ڤه‌رێن كو داعشیان بۆ پالڤه‌دده‌ن ئه‌وه ده‌ڤه‌رێن پڕى پترۆلن و ئه‌ڤه ژى یا ئاشكرا بوو د چه‌ندیا هه‌ڤكاریا داعشان ل گه‌ل توركیا یا بازرگانكار ب پترۆلێ، هه‌روه‌كو پشتى هینگى دیاربووى كو ئه‌و كه‌سێ ڤێ بازرگانیێ برێڤه‌دبه‌ت كوڕێ ئه‌ردوگانى ب خوه‌یه. د كه‌توار دا یێن د ناڤا داعشان دا هه‌یین هه‌ژماره‌كا زۆرا عیراقیانه و مه‌ره‌م ژى په‌یداكرنا هه‌ڤدژیه‌كێ د ناڤبه‌را سونه و شیعه‌یان دا، چونكو پیلانگێریا داعش ل سه‌ر عیراق و سووریێ یا به‌رده‌وامه. ل ڤێره ژى پسیاره‌ك دهێته پێش: ب گۆره‌یى ئه‌وا بۆرى و ل دووڤ وان پێزانینان ل سه‌ر ئه‌ردێ ژیوارى، داعشێ بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا ئیرانێ كاركریه، باشه ئه‌ڤرۆ كارێ
