داهینان و ئافراندن
جوان عزه‌ت
دیرۆكا داهێنانكرنێ به‌رگریكرنه بۆ مرۆڤه‌كێ جودا، دڤێت ئه‌ز خوه بخینم و تۆ خوه بخوینى، هه‌تا بزانین كا ئه‌م بۆ چ جۆره سیسته‌مه‌كێ دژین، واته مه سیسته‌مه‌ك هه‌یه به‌رگریێ ژ ئافراندنا بابه‌كێ و دوبابان و سێ بابان…هتد دكه‌ت، ئه‌گه‌ر من بابه‌ك هه‌بیت سه‌ره‌ده‌ریكرنا من ل سه‌ر ملێن وى بیت یان ژى په‌روه‌رده‌كرن و گوهۆرینا من پشكه‌ك بیت ژ عه‌ره‌بكرنا ژیانا وى یا بۆرى، دبیت ئه‌ز ل ڤێرێ تووشى گرفته‌كا مه‌زن بهێم، له‌ورا ل سه‌ر وێ رێكێ ئه‌م به‌رێ خوه بده‌ین شارستانیه‌تا دونیایێ ژى دبیت ئه‌و دونیا هێرشێ بینیت مه، یان مافێن مه بخۆت، یان ژى ده‌ورێ چالاكبوونێ نه ده‌ت مه.
ب راستى ئه‌ڤ كارێ د بیرمه‌ندى و هشا مه‌دا ده‌ردكه‌ڤیت كاره‌كێ باش نینه، چاره‌نڤیس دێ دیاركه‌ت مه نه‌شیایه به‌رگریێ ل راستڤه‌كرنا سیسته‌مه‌كێ بكه‌ین كو ژ سه‌ره‌ده‌ریا بابێ كه‌لتوورى یان بابێ بابسالاریێ ده‌ربازببیت، ره‌نگه ئه‌م ب ڤى ده‌قى یێن رازى بووین و مه ژ غه‌یرى وى بابى چ بابێن غه‌ریبه نه دیتنه. دیاره ئه‌ڤه نیاسینه‌كا گومانى یه به‌رده‌وام به‌رێ مه دده‌ت وێ ده‌ورێ ئه‌وا ئه‌م ب نه‌چاریى رازیبوونێ به‌رهه‌م دئینن، نموونه د به‌رجه‌سته‌بوونا خێزانا كوردى دا جۆره‌كێ ترس و ره‌ڤینێ هه‌یه و هه‌ر خێزانه‌كا هاتبیته ئافراندن یا تایبه‌ته ب كه‌لتورێ به‌تریاكى یێ ڤه، بۆ پتر رونكرنێ خێزانه‌كه خوازتا داهێنان، گوهۆرین، گه‌شه‌كرن، نویبوون و سیسته‌مه‌كێ نوو نینه، ئه‌ڤه وێ دگه‌هینت كو ته‌كتیكا خێزانێ پێدڤى ب سیسته‌مه‌كێ دروست و راستڤه‌كرنێ هه‌یه، چونكو ب ڤى ره‌نگى مرۆڤ هه‌ست ب به‌گره‌وه‌نده‌كێ بێ چاره‌نڤیس دكه‌ت و هزركه‌ت كو بتنێ هێمایه‌كێ بێ كار و بێ چالاك و بێ ماندیبوونه نڤیسنا دیرۆكا خوه و دیرۆكا سه‌رده‌م دادرێژیت، بێ بزانیت بۆ جڤاكى پرۆسێسه‌كا مه‌ترسیداره.
ئه‌گه‌ر به‌رێ خوه ده‌ینێ گه‌له‌ك جۆرێن جڤاكان هه‌نه ب مودێرنیه‌ت بوونا خۆ دشێن ئاستێ زالبوونێ خولقینن، ئه‌و ب ڤێ رێكێ جڤاكێ مرۆڤبوونێ دادمه‌زرینن و هه‌لگرێن قووناغ و پرسێن ئه‌رێنى نه، بۆ زانین ئه‌ڤه نه قووناغه‌كه كو بتنێ ره‌وشا كه‌سى ڤه گرێدابیت، به‌لكو قووناغه‌كه بنگه‌هێ كارى ب شێوه‌یه‌كێ به‌رفره‌ه دروست دكه‌ت، ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ جۆره جڤاكه نه‌هێته چێكرن، داهێنان ژى وه‌كو بنه‌مایه‌كێ پێشكه‌فتى بۆ شارستانیه‌تا ده‌وله‌تێ ژى ناهیته ئاراسته‌كرن و زێده‌بارى هه‌ر مرۆڤه‌ك قابلێ هزركرنا پرسیاریێ یه نه‌خاسمه د دونیا ئه ڤرۆ دا پێدڤیا وان مرۆڤان ب ئه‌نجامدانا گوهۆرین و نویبوونه‌كا نوو هه‌یه . هه‌روه‌سان گرنگترین ئالاڤێ ژیانێ كو مرۆڤ بشێت خوه به‌ر ب نیاسینه‌كا جوداتر ببه‌ت و ببیته به‌رهه‌مێ داهێنانكرنه‌كا راسته‌قینه ده‌ستنیشانكرنا هونه‌ره‌كێ ژیانێ یه، چونكو ئه‌ڤه ده‌قه‌كه بۆ به‌رسڤدانا جیهانا كه‌ڤن و كلاسیك.
ژلایه‌كێ دى ڤه، چێدبیت ئه‌ڤ ئالاڤێ ڤه‌ژاندنێ وه‌كو بنیات بۆ كومه‌لا كه‌سێن ئه‌كتیڤ یا ئاماده بیت، ئه‌و ژى نرخێ كو د جڤاكى هێته بلندكرن ئه‌نجامێ دینه‌موو و كارپێكرنا ژینگه‌ها مرۆڤى یه، به‌لێ ئه‌گه‌ر جڤاك په‌نایێ بۆ هێلا هزرى و كاركرنێ نه‌به‌ت و خوه ماندى نه‌كه‌ت د ئه‌نجام دا ئه‌و جڤاك دێ بیته جڤاكه‌كێ ره‌ق و بێ به‌رهه‌م و تاكه‌كه‌س ژى دێ بیته تاكه‌كێ بێ شیان، لاواز، بێ هێز و ده‌رون نه‌ساخله‌م، ژبه‌ركو به‌رده‌وامى دانا شه‌رىد ژیانێ دا روودانه‌كا مه‌زنه. دڤێت مرۆڤ ل سه‌ر بیرۆباوه‌ره‌كا ب هێز بیت هه‌تا نموونه‌یا خوه گونجانا سه‌رده‌م ژى بۆ ژینگه‌ها خوه هه‌بیت.
ئه‌نجام ئه‌ز دبێژم، داهێنانكرن نه بتنێ چالاكیه‌كه یان ره‌مزه‌كه د ژیانا مروڤى دا گه‌شێ كه‌ت، به‌لكو ئه‌و ژێرخانیه‌كه ب مودێرنیه‌تا ملله‌تى ڤه گرێدایه د ڤێ ژێرخانه‌یێ دا مرۆڤ ژى بوونه‌وه‌ره‌كه ب ئه‌نجامێ داهێنانكرنێ دشێت هه‌م خوه به‌خته‌وه‌ر بكه‌ت و ئه‌وا ژیانێ دكه‌ت ژیان به‌رهه‌م بینت و هه‌م ژى فورمكرنا خوه د ئاڤابوونێ تاقیبكه‌ت.
