دزینا دهستههلاتێ ژ مللهتی
دهمێ پارتیا دیمۆكراتا كوردستانێ، كو سهرۆكێ ههرێما كوردستانێ سهرۆكێ وێ یه، د ڤێ رهوشا هنده بهرتهنگاڤ دا داخازا ههلبژارتنێن بهری وهختی دكهت و سهرۆك وهزیر ژی پارتیه، ئانكو سهرێ حكومهتێ پارتیه و ئیمزا دویماهیێ ل سهر ههمی تشتا د دهستێ وێ دایه و نۆكه خهلك گهلهكێ ژ كارێ حكومهتێ نهڕازیه، دسهر هندێڕا (پ. د. ك) داخازیا گۆهۆڕاندنێ ژ ملهتی بكهت و ههكه ئێك ههبیت یێ ژ ههلبژارتنێ ترسابا تڤیا پارتی با. بۆچی ئالیێن سیاسی نهشیان ڤێ بكهنه دهرسهكا مێژوویی ل كارێن مهزنێن كوردا بۆ دنیایێ كرین زێدهكهن. خهلك گهلهك مهدحهكارێ چێرچلی یه، چنكی د شهڕی دا ههلبژارتن كرن و بها دا ههبوونا كریارا دیمۆكراتیێ و دهنگێ خهلكێ خۆ. ما بۆچی چهند پارتیهكێن سیاسی ژ ههلبژارتنێن دترسن؟ ههكه خۆ پارتی، ههر وهكی دبێژن، د ههلبژارتنان دا سهختێ ژی بكهت، نهشێن ژ دهنگێن ههمیا پێتر دهنگا بینیت (شاهدێن بیانی دبێژن ههلبژارتنێن ڤێ دویماهیێ ل كوردستانێ ژ ههمی لاڤه ستاندهرد بوون و ههمی پارتیێن مه ڤهڕێژا وان قهبیلكربوو). زێدهباری یا بووری، ئهو دشیان و دشێن ههڤالبهندیهكێ ل دژی پارتی چێكهن و بكهڤنه ههلبژارتنا و پێدڤی نهبوو خهلك ژ بۆ درویشمێن وانێن سیاسی بهێنه كوشتن، چنكی ئهو دبێژن مه سلامهتیا مال و گیانێ وهلاتیا دڤێن.
ئهز نزانم بۆچی یێ بناڤێ سۆسیال دیمۆكراتیێ (دیمۆكراتیا جڤاكی!) دخۆڕیت و ههر سال پشكداری كۆنفرانسێن وێ دبیت ژ جڤاكی دترسیت و ب بڕیارا وی رازی نابیت. دیسا ئهوێ دبێژیت ئهز نوینهریا مرۆڤخۆیێ (عهلمانیێ) دكهم و دڤێن گۆهۆڕینێ بهرهڤ ڤی سیستهمێ سیاسی ببهم، چاوا دشێن قهبیلكهت و بێژیت نۆكه ئهز پێتریا پهرلهمانی مه و پێدڤی نینه خهلك دهنگی بدهت. ئانكو خهلكێ موسهییهری بڕیارا ئهندامێ خۆیێ پهرلهمانی دكهت و رێ نادهت مهژیێ وهلاتی رێڤهبهری و سهركێشیا خۆ بكهت و بڕیارا خۆ بدهت. گۆهۆڕین ئهو نینه، مرۆڤ رهوشهكا تهنا و كۆلتۆرهكێ ژیاندۆست بهرهڤ سهرخۆرانێ و مرۆڤكوژتنێ ببهت و قهنجكرن ئان (Reform) چ جارا ستێرهكرنا بهریڤ مرنێ قهبیلناكهت و وهلاتینیێ بۆ (ههمی!) خۆجهێن وهلاتی بهڕهڤانیێ ژێ دكهت.
ئهز باوهرناكهم، ئهو كهسێ سهرێ خۆ نهچهمینیته بن مارشا ملهتێ كورد (ئهی رهقیبێ) كو چار پێنج كهله گۆڕیهكێن ئهندامێن پهرلهمانی ههنه ئیرادا ملهتی یا دبن وێ مارشێڤه دهڤگۆت نهكهت (ئیعتیرافێ پێ نهكهت)و رۆژهكێ ل چیای بوو و كورد دكرنه كافر قهتلێ وان حهلال دكر، بڤێن عهدالهتێ پهیدا ببیت و سهرفهرازیا كهسینیا (شهخسیهتا) كهسێ كورد دێ پارێزیت و بریندار ناكهت و ئهڤه وهسا د دهته خۆیاكرن، وهكی ئێكێ دڤێن گۆهۆڕین چێببیت. ما مرۆڤی حهق نینه پسیاركهت (دێ چ گۆهۆڕین ل بهر دهستێ ڤی چێبیت). بۆ زانین رها تێگههشتنا وی نهیا ملهتینیێ یه و كوردستانێ پیرۆز نابینیت و ههمی كۆنفرانسێن كوردان ل دهرڤه و ناڤدای وهلاتی خۆ گیرۆ دكهن دا ژ پێش ئهی رهقیبێ ڤه نهڕابن. ب گۆتنهكا دی دا سهرێ خۆ نهچهمیننه بن ئالایێ كوردستانێ و د ستراتیجیهتا ئایدیۆلۆجیا وی دا ههكه حوكم گرت دێ ههمی چهڤهنگێن كورد و كوردستانێ گوری سهرهزرا خۆ كهت، دهولهتا خیلافهتێ یا مێژوویێ دایه سهر ئارمانجا وی یه، ههكه خۆ داخازیا ئاڤاكرنا دهولهتهكا كوردی ژی بكهت. دسهر وێ ئێكێڕا كو گهلهكا دیتن لسهر ئهی رهقیبێ ههنه بهلێ پا نۆكه مارشا ملهتێ كورده ل ههر چار پارچا و پێتریا سهربهردای موتلهق قهدرێ وێ دگریت و وهكی تشتهكێ پیرۆز دبینن.
ئهرێ ههكه هات و ههر كهسێ ملهتی ههلبژارت ئێدی ل بن ئیرادا وی دهركهڤیت و پویتهی پێ نهكهت، دێ ڤهڕێژهكا سهركهتی ژێ چێبیت، تۆ ب بێژی گهر سبههی دهنگێن وی ل كێمی بدهن دێ چهمیێنه بن ئیرادا ملهتی، سهربۆڕێ پشتی ههلبژارتنێن ڤێ دویماهیێ ل سلێمانیێ دهرسهكا نه ل دویڤ دلێ خهلكی بوو. یێ كێم دهنگ برین كورسیا پارێزگههێ بهرنهدا. ئهز دبینم ئهڤه سهردهریهكا نۆرمال بوو، چنكی ههما ژ بنیاتدا ئهڤی باوهری ب خهلكێ نینه و هنگی خۆ ب خهلكێ گهرم دكهت دهمێ د بهرژهوهندا ویدا دئاخڤیت.
ئهم كورد دبێژین؛ (شولێن میر مهلكێ نا شبنه یێن خهلكێ)، ل كوردستانێ ههمی پارتیێن كهتینه پهرلهمانی د حكومهتێ دا دپشكدارن و كهسێ بهرههڤ نهبوو ببیته ئۆپۆزیسیۆن و ههمیا وهزیر ههنه و بۆ مهنسهبێ وهزیرێ خۆ پویت بخۆڤه نههێلا حهتا وهرگرتی و پرۆگرامێ حكومهتێ ب پێكهاتن (تهوافق) ل ناڤبهرا ههمی پارتیێن پهرلهمانی هاتیه داڕێتن. گهلكو بهرهك و گومتلهك تێك ههلنگڤتن دێ بێژن ئهم ژ كارێ حكومهتێ د رازی نینین. باشه پا ته بۆچی ههما ژ سهرێ ژ رێڤه ئهو وهزیر هنارته وی جهی مادهم تۆ دزانی باش شولناكهت و بكێر وی جهی ناهێن؟
ئهو جهێ كادرهكێ پارتیهكێ گرتی و پارتی بخۆ ژ شولێ وی كادری نهڕازی بیت، ئانكویا وێ ئهوه، دهستههلاتا وی جهی ژ خهلكی هاته دزین و دا ئێكی یێ ههژی نهبیت و ب وی كادری وێ پارتیێ ئان ئالیێ سیاسی دڤێن وهلاتی ب خاپینیت و گونههباركرنا ئالیهكێ دی پێ بدهته قهبیلكرن و پێدڤی خۆ بكهت و پاشی ل دویڤ دلێ خۆ بهاژۆت. وهسا دیاره ئالیێن سیاسی ههنه ب پلان كادری د داننه جهێن بلند دا خهلكی ژ رێڤهبهریا دهێنه كرن دلێ وان ژێ سار كهن و پاشی ب سهنتهكا دیڤه بهاژۆن.
پارتیێن كوردستانێ دزانن، خودانێ مری یێ كۆرهیه، ژبهر هندێ ئالی ههنه كادرێ نه ژ ههژی دداننه د ناڤ سهركێشیا حكومهتێ دا دا حكومهت سهرنهكهڤیت و خهلك تهنگاڤ ببیت و نهشێن هزرا خۆ بكهت و ڤێجا ههر تشتێ بۆ دهێته گۆتن ههما دێ قهبیلكهن، چنكی دڤێت ژ تهنگاڤیێ دهركهڤیت و دهرگهههكێ ژیانێ بۆ ڤهببیت. هنگی یێ نهحهق شولكری دێ نهحهقیا وی بیته حهقی.