دزینا عـەوران
د. ئەمجەد عوبـەید
ل ڤان رۆژان ب تایبەت ژ بەر كێم بارینا بارانان، گەلەك بەحسی دزینا عەوران دهێتەكرن، گەلەك ڤیدیۆیێن وەلاتییان ل سۆشیال میدیایێ دهێنە بەلاڤكرن، كو فرۆكەیێن توركیا عەوران ژ هەرێما كوردستانێ ددزن و دبیتە ئەگەر كو باران ل دەڤەرێن مە نەهێن.
جارێ ئەز دێ بەحسا وان خیچكێن سپی كەم ئەوێن ل ئاسمانان ب دویڤ فرۆكەیان ڤە دیاردبن، ژ بەر كو پلەیێن گەرمێ ل بلنداهیێن زۆر، كو دگەهنە 8-12 كم دهێنە خوار بۆ 50 د بن سفرێ دا و ماتۆرێ فرۆكەیێ گەلەك جۆرێن گازان ژێ دەردكەڤن ژ ئەنجامێ سۆتنا پانزینێ، و ژ وان گازێن ژێ دەردكەڤن هلما ئاڤێ یە (بخـــــــــار الما‌و) و ژ ئەنجامێ تێكهەلبوونا هلما ئاڤی دگەل وی هەوایێ گەلەك تەزی دێ پرتێن بەفرێ (بلۆرات پلجیە) ژێ چێبن كو ژ ئەردی بۆ مە وەك خیچكێن سپی دیار دبن و هێدی هێدی بەلاڤەدبن كو ئەم دێ هزر كەین ئەڤە پارچەیێن عەورانە.
دا بزڤرەمە لسەر بابەتێ دزین یان ڤەگوهاستنا عەوران ژ جهەكە بۆ جهەكێ دی، چێدبیت ئەڤ بەحسە ل گەلەك جهێن دی یێن جیهانێ و ل ناڤەندێن ڤەكۆلینان ژی بهێتەكرن، لێ تا نوكە حبرە ل سەر كاغەزێ وپتریا زانایێن پسپۆر د ڤێ واری دا دبێژن ئەڤ كارە ئەستەمە بهێتەكرن، ژ بەركو هەر تشتێ تە بڤێت ڤەبگهۆزی دڤێت هەیكەلەك هەبیت و وەكی ئەم دزانین عەور هەوایەكە یێ ئاڤزە ژ هلما ئاڤێ و خالا دی ژی بۆ ڤەگوهاستنا عەوران، مرۆڤی پێدڤی ب ڤەگوهاستنا سەمت و هێزا هەوایە و ئەڤی كاری ژی پێدڤی ب كونترۆلكرنا سەنتەرێن پەستانا هەوای هەیە و ئەڤی كاری ژی پێدڤی ب كونترۆلكرنا گەلەك هۆكارێن جوگرافی هەیە، بۆ نموونە (هەكە تە بڤێت بارانێن چەمانكێ ڤەگوهێزیە سێمێلێ، دڤێت تو چیایێ گارەی ژی بینیە سێمیلێ) و ئەڤ هەمی كارە ژی د شیانا مرۆڤان دا نینن.
لێ یا مرۆڤ دشێن بكەن ئەوی كو د شیان دایە عەوران چڕتر لێبكەن و ب رێكا كوتاندنێ ب هندەك جۆرێن گازا وەك یۆدیدێ زیڤی و پڕوپانێ شل و دوەم ئۆكسیدێ كاربۆنی) كو دێ بیتە ئەگەری بارینا بارانێ یان بەفری لسەر وی جهێ عەور ل هنداف هەین. بۆ زانین رێژەیا سەركەفتنا ڤێ كریارێ ژی گەلەكا بلند نینە.
