دهوك …. بتریا شه‌هێدا ، بتریا ئاوارا ، بتریا قیران وهاریكاریا
هه‌ڤركی دیارده‌كا سروشتی یه دناڤ چڤاك وگه‌ل و ده‌وله‌تا دا،ل ده‌ستپێكا مێژوویا مروڤایه‌تی په‌یدا بوویه وتا نوكه هه‌را به‌رده‌وامه،چه‌ندین ره‌نگا دیار بیت یا ژ هه‌میا نه‌خوشتر دژوارتر هه‌ڤركێن له‌شكه‌ری نه ژبه‌ر كو ئه‌نجامێن خراب دیف خو بجهێلیت لسه‌ر چڤاكی،سروشتی وژینگه‌هێ.
ئه‌وا ل كوردستانێ رویدایی هه‌ڤركیه‌كا جیهانی یه مه‌ره‌ما پێش چاڤ راوه‌ستاندا ژیانێ و پێشڤه‌برنێ بوو.. دیتنا مه ئه‌ڤه یاریه‌كا سیاسیا نیف ده‌وله‌تی یه چه‌ندین لایه‌ن بشكدارن تێدا.. هه‌ر ئێكی ئه‌جندێن خو هه‌نه،لایه‌كی دی ڤه هه‌می ریكه‌فتی نه لسه‌ر چه‌ندین خالا وه‌ك دابشكرنا سامان و ده‌ستكه‌فتێن ده‌ڤه‌رێ،وه به‌رژه‌وه‌ندیێن ئابووری وه دانانا نه‌خشه‌كی نووی بۆ رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست،قوناغه‌كا مه‌ترسیدار،ده‌ستبیكا جه‌رخی نیه , كه‌ودان زی یی بریفه جن, گوهرین دئ گیرو بن, هنده‌ك سنوور دی رابن, كورد بووینه پارجه‌ك ژ ڤێ هه‌فكیشێ , وه‌ك ڤان بویه‌را هیڤیه‌كێ ده‌ن بو سه‌ركه‌فتنا ئیرادا گه‌لێ كورد به‌ره‌و ده‌ستڤه ینانا ئارمانجین خو,به‌لی خه‌باته‌كا درێژ سه‌ره‌ده‌ریه‌كا ب رێز،رێبازه‌كا وه‌فادار،قوربانێن به‌رده‌وام راستگوویی د هه‌لویستادا بوونه فاكته‌ر و رێ خوشكه‌ر بۆ وه‌رگرتنا باوه‌ریا جڤاكێ جیهانێ.
(2014) ساله‌كا ته‌حل و تاری بوو بۆ گه‌لی كورد ل هه‌ر جهه‌كی و گه‌لێن عه‌ره‌ب و گه‌لێن دی چه‌ندین وه‌لاتا.. ژبه‌ر هێرشن كوژه‌ك یێن ته‌عدا كه‌رین داعش ئه‌وه‌ێن دویری هه‌می بنه‌مایێن مروڤایه‌تی وئاینی وبوینه ئه‌گه‌رێ كوشتن وده‌ربه‌ده‌ریێ ، وه به‌رزه‌بوونا هزاره‌ها خه‌لكێ سڤیل بێ گونه‌ه و داگیركرنا چه‌ندین جه وده‌ڤه‌را ل باكور و ناڤه‌دا عیراقێ.. بویه‌را چڤاك شێلا وه تێكدا،ئاشتی وئارامێ نه‌هێلا ساله‌كا بێ هیڤی بوو.
دهوك باژێر پارێزگه‌ه ئه‌وا پێك دهێت چه‌ندین یه‌كێن كارگیری ، ده‌ڤه‌ره‌كا ره‌حت ،سروشته‌كی جوان،ده‌مه‌كه یا د ره‌وشه‌كا نه ئارام و ئالوز دا جیت ژبه‌ر كه‌ودانێن له‌شكه‌ری.. هه‌یڤێن بوری دا دهوك شیا دیروكه‌كا نوی یا پر شانازی تومار بكه‌ت وه رویه‌كی نوی ژ پێكڤه ژیانێ و دوستینیێ نیشان بده‌ت.. ژبه‌ر رێژا بلند یا شه‌هێدا،ژمارا مه‌زن یا ئاوارا و پێش كێش كرنا بتریا هاریكاریا زێده باری چه‌ندین قه‌یرانا وه‌ك لخاری دیار:-
بتریا شه‌هیدا،هه‌یڤا هه‌شتا پار چه‌كدارێن ده‌وله‌تا ئیسلامی ده‌ست ب هێرشا دكه‌ت لسه‌ر چه‌ندین ده‌ڤه‌را ل هه‌رێمێ ب جه‌كێ گران.. رێژا هه‌را مه‌زن ژوان شه‌را لسه‌ر سنوورێ پارێزگه‌ها دهوك بوون.. ژلایێ باشور و رۆژ ئاڤا ڤه،ئه‌نجام شه‌هید بوونا چه‌ندین خورت و گه‌نجێن كورد و داگیركرنا چه‌ندین جها ئه‌وه‌ێن دكه‌فنه ژێر به‌ندا (140) ده‌ستوورێ عراقێ.
سه‌ركردایه‌تیا به‌رێز وه حكومه‌تێ هه‌ست مه‌ترسیا پێلانێ كر چه‌ندین پلانا دادنێت بۆ به‌رهنكاربوونێ.. پێشمه‌رگه خو رادگریت وه به‌رڤانیێ دكه‌ت ب هه‌می شیانا،هاریكارێن مروڤایه‌تی وه یێن سه‌ربازی نیف ده‌وله‌تی دگه‌هن،سه‌روك بارزانی سه‌ره‌دانا سه‌نگه‌را وه مێحورێن له‌شكه‌ری دكه‌ت،هێزین هه‌ڤبیمان ده‌ست بوردومانكرنێ دكه‌ن،مه‌عنویاتێن پێشمه‌رگه‌یی بلند بن،ناڤێ بیروز ده‌نگ ڤه‌ده‌ت دكه‌فیته د فه‌رهه‌نگا له‌شكه‌رێ یا نیف ده‌وله‌تی دا،گه‌ل و ملله‌ت پشته‌ڤانیا پێشمه‌رگه‌یێ دكه‌ت , مێرخازین مه گورزین گران داوه‌شینه دوژمنی دیڤدا پێشمه‌رگه دكه‌فیته بیشكه‌فتنێ دا جه‌ندین جها رزگار دكه‌ن.
دوژمن بێزار بیت هێرشێن خو به‌رفرهه‌تر لێ دكه‌ت پێشمه‌رگه ب مێرانی و ب خوینێ به‌رسفێ ده‌ت وه داستانێن سه‌ركه‌فتنێ تومار دكه‌ت.. زوربه‌یا شه‌ر و پێكده‌دانا دكه‌فنه ده‌وروبه‌رێن دهوك ژبه‌ر نیزیكیا وێ بو سنوورێ ده‌وله‌تا سوریا له‌ورا رێژا بلند یا شه‌هیدا و قووربانیا خه‌لكێ دهوك بوون.. ئه‌و خورت و عه‌گید دێ میننن ستیرێن گه‌ش بزاڤا رزگاری خوزا كوردی دا،شه‌هیدێن مه سه‌ر بلند دن, كرێ جێن وان (تاوانبارین وان) سه‌ر شورن!.. گه‌ل هه‌می یێ غه‌مبار بوو بۆ ڤان جانگوریا،هه‌ر خیزانه‌كێ هزر دكر ئه‌و شه‌هید ژ مال و خێزانا وان جوویه.
سلاڤ و رێز بۆ گیانێ پاكێ شه‌هیدا.. بژی پێشمه‌رگێن قارمان ل هه‌ر جهه‌كی.
بتریا ئاوارا، ده‌ربه‌ده‌ری ومال وێرانی ئێك ئه‌نجامێن هه‌ڤركین له‌شكه‌ری نه، هه‌ریما كوردستانێ چه‌ند ساله پێشوازیا ئاوارا دكه‌ت ژ هه‌ر جهه‌كی وبێ جێاوازی چ ژ ده‌ولتێن ده‌وروبه‌ر یان ژ ده‌ڤه‌رێن عیراقێ،ژلایه‌كی دی ڤه ژبه‌ر نیزیك بوونا ده‌ڤه‌رێ ژ جهێن شه‌ری وه كریارێن نه ره‌وا ئه‌وه‌ێن هاتێنه ئه‌نجامدان دگه‌ل كوشتنا ب كوم وه‌لاتێن ده‌ڤه‌را شنگال نه‌جار دكه‌ن بۆ مشخه‌ت بوونێ،ب هزارا وه‌لاتی ئاواره دبن وه د ره‌ڤه‌ن ژ پرسێ وترسێ.. قه‌ستا جهێن ئارام وره‌حه‌ت دكه‌ن..
دهوك پاژێر،پارێزگه‌ه ب هه‌می قه‌زا و ناحیا و گوندا ڤه ده‌رگه‌هێ خو ڤه‌دكه‌ن بۆ پێشوازیكرنا ئاوارا.. حكومه‌تا هه‌ریمێ هه‌ستیریا قوناغێ دخینیت.. رێزدار سه‌روكێ ئه‌نجوومه‌نێ وه‌زیران (حكومه‌ت) چه‌ندین پێنگاڤا ریكخێت بۆ دیڤ چوون و جاره‌سه‌ركرنا ره‌وشا ده‌ربه‌ده‌را.. دیڤدا پارێزگه‌ها دهوك دام و ده‌زگه‌هێن میری دگه‌ل هه‌مێ لایه‌نا دكه‌فنه ئامه‌ده‌باشیێ دا. به‌رنامه دڤێت ب دروستی رێڤه بجیت،خزمتكرنا ئاوارا ئه‌ركه‌كی نشتیمانی یه زیده‌باری هندێ كو كوردستان یا د قیرانه‌كا دارایێ یا دجیت.
دیڤدا شانه‌ك ل پارێزگه‌هێ دهێته دامه‌زراندن بۆ ته‌نسیقكرنێ،ئاواره زیده‌بن ژمارا وان دگه‌هێته بتر (820) هزار كه‌سا،مزگه‌فت،كه‌نیسه،برستگه‌ه،خاندنگه‌ه،ئاڤاهێن میری،وه هه‌یكلێن وه‌لاتیا پر دبن ره‌وشا خاندنێ دكه‌فیته مه‌ترسیێ دا. . دهوك دبێته پارێزگه‌ها ئێكێ لسه‌ر ئاستێ هه‌ریمێ ب ژمارا ئاوارا وه یا دوویێ لسه‌ر ئاستێ عیراقێ.. بۆ زانین خودانكرنا ئاوارا پێتڤی امكانیاتێن به‌رفرهه،هاریكارێن حكومه‌تا فیدرال وه‌ك پێتڤی نه‌بوون.. براستی(5) پێنچ هه‌یڤن نه‌خوش بوون.
بتریا قه‌یرانا:قه‌یران گهورینه د هه‌لویسته‌كێ دا به‌رو ره‌وشه‌كا دیتر.. ئه‌ڤه ل كه‌ودانێن نه سروشتی و نه یاسایی په‌یدابیت.. چه‌ندین ره‌نگ وشێوازا وه‌ردگریت (ئابووری ـ ته‌ندروستی ـ دارایی ـ سووته‌مه‌نیی.. . هتد) ئاواژیێ ونه‌ره‌حه‌تیی په‌یدا دكه‌ت دناڤ چڤاكی دا ودام ده‌ستگه‌هادا،كوردستان،دهوك ده‌مه‌كه د قه‌یرانا دا جیت وه‌ك (نه‌بوونا مووچه‌یی یان كێم بوونا سووته‌مه‌نیێ،یان هاتنا ئاوارا) به‌لێ ژبه‌ر سه‌ره‌ده‌ریا باش وریكخستنا كاری وه دابین كرنا هاریكاریێن به‌رده‌وام چ گرفتاریێن مه‌زن په‌یدا نه‌بوون..
لدووماهیێ خه‌لكێ دهوك رول وهه‌لویستێ هه‌وه یێ جامێرانه ناهێته ژبیركرن،هه‌وه باوه‌ریه‌كان نوی په‌یداكر،هیڤێه‌كا نوی ساخكره‌ڤه،سه‌رفه‌رازیه‌كا نوی توماركر دمێژوویا مروڤایه‌تی دا.. ده‌ست خوش رێزدارێ پارێزگار ـ به‌رپرسَن دام ده‌زگه‌هێن میری ـ كارمه‌ندێن فه‌رمانگه‌ها ـ ده‌زگه‌هێن میدیا ـ بو بهێن فره‌هیی وخه‌مخوری وكار كرنا هه‌وه یا ب شه‌ف و رۆژ ـ مروڤێن ئاینێن به‌رێز.. رۆلێ هه‌وه یێ موشه‌ره‌ف بوو، هاریكارین هه‌وه بئ سنوور بوون هه‌روه‌سا د به‌رجاڤ بوون.. ئافه‌رین هه‌می رێكخراوێن نافخوی و بیانی و چڤاكی مه‌دنی بو رولێ هه‌وه.
لدوماهیێ گه‌لێ مه ته‌خسیری نه‌كر د هه‌ر واره‌كێ دا.. ژێار دروستی و ب سروشتی رێڤه چوو،ره‌وشا گشتی یا ره‌حت وه ئارام بوو،ئاشتیا چڤاكی و په‌یوه‌ندین گشتی هاتنه پاراستن.. (دهوك كوردستان) شیا خو راگریت،ئه‌زموونه‌كا ب زه‌حمه‌ت بوو به‌لێ ب سلامه‌تی ده‌رباز بوو ب هاریكاریا هه‌می لایه‌نا..
بژی كورد.. بژیت كوردستان. . دگه‌ل رێز وسلاڤ.
