دهرگههێ بهغدا
دیار تهیب
ئێك ژ باشیێن ژناڤچوونا رژێما بهعس ل بهغدا پشتى پرۆسیسا ئازادیا عیراقێ ل 2003, ئهنجامدانا چهند خولێن دادگههكرنێ بۆ سهرێن وێ رژێمێ ب گونهها ئهنجامدنا تاوانا دژى خهلكێ سڤیل و جینۆساید و ئهنفال و كیمیابارنا كوردان. ڤان دادگههكرنا دو مفاێن سهرهكى ههبوون بۆ خهلكێ كوردستانێ، یا ئێكێ دیاركرنا وێ زولم و ستهما هاتیهكرن دژى خهلكێ عیراقێ ب گشتى و كوردستانێ ب تایبهتى و گونههباركرنا وان كهسێن پێرابووین و سزادانا وان، یا دووێ دابینكرنا بنهمایهكێ قانوونى بۆ قهرهبۆكرنا وى خهلكێ زیان ڤێ كهتى. د دیرۆك كوردان دا ئهڤه جارا ئێكێ یه بۆ كوردان، كو شیان ب بهلگه و دكیۆمێنت رژێمهكێ گونههبار كهن ب تاوانێن وان دژى كوردستانیا و مرۆڤاتیێ.
بابهتێ قهرهبۆكرنا وان كهسان و گهراندنا سهنگهكا مهعهنوى بۆ خهلكێ كوردستانێ، بابهتك قانوونى و دارایى یه. حوكمهتا ههرێما كوردستانێ ب رێیا تیمهكا تایبهت و ب پشكداریا نوونهرێن كوردستانێ ژ ئهنجوومهنێ نوونهران دشێت بهردهوامیێ بدهته لڤینا ڤى بادهكى و ئهو قهره بۆكرنا پێدڤى بهێتهدان ب شێوهكێ دروست و ب بهردهوامیا سالان، ب رێیا كاراكرنا سندوقا قهرهبۆكرنێ و داكۆكیكرن بۆ ئێخستنا بڕێ پارهیێ پێدڤى بوو وێ سندۆقێ د ناڤ قانوونا میزانیا سالانه یا حوكمهتا فیدرال دا. دیاره ژى هندهك جۆرێن وان قهبۆیا هاتینه وهگرتن ب تایبهتى یێن زیندانیێن سیاسى. لێ ب راستى ئهڤ بابهته گهلهك بهرفهره و بڕهكێ مهزنیێ پارهى دێ هێته وهرگرتن ژ حوكمهتا بهغدا و گههیته خهلكێ مه ل كوردستانێ. لڤاندنا بهر دهوام یا ڤى بابهتى و باسكرنا وێ ل گشت كۆمبوونێن ههڤپشك د ناڤبهرا حوكمهتا فیدرال و یا ههرێما كوردستانێ دا. ئهڤ بابهته چهند گرنگه بۆ خهلكێ كوردستانێ هند، گرنگه بۆ گشت عیراقیان، لهوما دبیته بابهتهك گهرم بۆ بهحسكرنا بهردهوام ل ناڤ راگههاندنێ دا بۆ هندێ دیار بیت كو حوكمهتا عیراقێ نه یا راستگۆیه د بابهتێ قهرهبۆكرنا خهلكێ عیراقێ دا د بهرامبهر دا ههر ئهو حوكمهت یا بهرنیاسه ب زهعێكرنا پارهى د پرۆژێن بێ بنهما و ئاشۆپى و گهندهلیا دارایى دا.