ده‌ستهه‌لات و دیمۆكراسیا هه‌ر وه‌لاته‌كى ژ پێشكه‌فتنا ژنێ یه‌

ده‌ستهه‌لات و دیمۆكراسیا هه‌ر وه‌لاته‌كى ژ پێشكه‌فتنا ژنێ یه‌

61

گه‌له‌ك جاران ئه‌م به‌حسا رۆلێ ژنێ و سیسته‌مێ حوكمرانى و دیمۆكراسى دكه‌ین د ناڤ هه‌ر بیاڤه‌كى دا دكه‌ین، ل وى ده‌مى مرۆڤ دمینته‌ حێبه‌تى ژ به‌ر ئه‌وا پێدڤى، نه‌ك ژنێ كریه‌ و نه‌ك ژى ده‌ستهه‌لاتێ ئه‌و رێ و بها و رۆل دایه‌ ژنێ بشێت ئه‌وا پێدڤى بو هه‌ر بیاڤه‌كێ ئه‌نجامبده‌ت، ئه‌م گه‌له‌ك جاران به‌حس ل گه‌له‌ك پۆستێن سیاسى ئابوورى جڤاكى دكه‌ین، تایبه‌ت ژى پۆستێن لۆجستى و كارگێرى و دارایى دكه‌ین ئێكسه‌ر ره‌خنه‌ دهێته‌ دگرتن و هندى ئه‌م گازیا راهێلین دێ بێژن دڤێت ژن ل ئاستێ پێدڤى بیت، به‌لێ ل گه‌ل هندێ ژى پشكداریا ژنێ دچێكرن و د دانا بریارێ دا، مژاره‌كا جیهانیه‌ و هه‌تا نوكه‌ ل هه‌مى دونیایێ ژن نه‌گه‌هشتیه‌ وێ رێژێ یا كو مرۆڤ بشێت بێژیت ژن ژی یا پشكداره‌ دچێكرن و دانا بریاران دا د هه‌مى بیاڤێن سیاسى و ئابوورى و جڤاكی دا، هه‌ر بۆ میناك ل سالا 1997 رێژا چوونا ژنان د ناڤ په‌رله‌مانى دا ل سه‌ر ئاستێ نیشتیمانى، ژ 11،7% ده‌رباز نه‌ دبوو و ل سالا 2014 ئه‌ڤ رێژه‌ پیچه‌ك بلند بوو و گه‌هشته‌ 21% و پشكداریا ژنان د وه‌زاره‌تان دا ژ 17% ده‌رباز نه‌بوو و ئه‌و وه‌زاره‌تێن ژنان وه‌رگرتین ژی ئه‌و وه‌زاره‌تبوون یێن گه‌له‌ك گرنگیا خوه‌ یا مه‌عنه‌وى نه‌یى، وه‌كى وه‌زاره‌تێن مالبات و جڤاك و فێركرن و وه‌كهه‌ڤى ل ناڤبه‌را هه‌ردو توخمان و ئه‌ڤه‌ شه‌ره‌كێ به‌رده‌وامه‌ ل ناڤبه‌را ژن و زه‌لامان دا دهێته‌ كرن و ئه‌ڤ هه‌ڤڕكیه‌ دێ یا به‌رده‌وام بیت هه‌تاكو ژن ڤى مافێ خوه‌ ب ده‌ستڤه‌دئینن و ئه‌م د وێ باوه‌ریێ داینه‌، كو زه‌لام ژی دێ به‌ره‌ڤانیێ ژ خوه‌ كه‌ن و دێ بزاڤێن مه‌زن كه‌ن بۆ هندێ كو ژن ب چ ره‌نگان نه‌ گه‌هیته‌ وێ رێژێ و نه‌بیته‌ جهێ بریارێ و هه‌ر جاره‌كێ ژی دێ بهانه‌یه‌كێ بۆ ڤێ مه‌ره‌ما خو ئینن و كه‌نه‌ رێگر ل به‌ر سینگێ ژنێ..
ل دۆر ڤێ مژارێ ل كوردستانێ ژی، جڤاكێ كوردستانێ رێ نه‌دایه‌ ژنێ كو ئه‌و ژی وه‌كى زه‌لامى ببیته‌ خودانا خوه‌ یا بریارێ و پشكداریێ د دان و چێكرنا بریاران دا د هه‌مى بیاڤان دا بكه‌ت و دیسا د گه‌له‌ك ده‌لیڤان دا هنده‌ك رێدارێت دینى ژی بووینه‌ رێگر كو ژن نه‌ گه‌هیته‌ ڤێ ئارمانجا خوه‌ و هێز و حزبێن سیاسى ل كوردستانێ ژی د ڤه‌ده‌ر نینن ژ ڤێ چه‌ندێ و وان ژی ده‌سته‌كێ ب هێز و درێژ د ڤێ هه‌ڤكێشێ دا هه‌یه‌ و زه‌لامێ كورد ژی وه‌كى زه‌لامێن جڤاكێن دیتر، رێگر بوویه‌ ل هه‌مبه‌ر ژنێ و نه‌ پشكداریا وێ د بریاردانێ دا و هه‌كه‌ جاره‌كێ ژنه‌ك دا بیته‌ به‌راهیا خوه‌ ژى هه‌ر تنێ بۆ رویسپیكرن و رێكلامێ بوویه‌ و وى قه‌ت باوه‌رى ب وێ چه‌ندێ نه‌ بوویه‌.
ل ڤێره‌ پێدڤیه‌ ژن قوربانیێن مه‌زن بده‌ت داكو بگه‌هیته‌ ڤێ ئارمانجا خوه‌ و جڤاكى ب ته‌ڤایى و نه‌خاسمه‌ زه‌لامى نه‌چار بكه‌ت كو خوه‌ ژ رێكا وێ ڤه‌ده‌ن و ژن بۆ هه‌میان دیار بكه‌ت و ب دكرینیت كو ئه‌و دشێت پشكداریێ د دان و چێكرنا بریارێ دا بكه‌ت و ببیته‌ توخمه‌كێ ب هێز د ڤێ هه‌ڤكێشێ دا و دڤێت ژن خوه‌ گه‌له‌ك پێشبێخیت د بیاڤێن سیاسى و زانستیدا و ئێكا وه‌سا بكه‌ت كو زه‌لام ب چاڤه‌كێ كێم نه‌ سه‌حكه‌ته‌ ژنێ و ده‌مێ هزرا ژنێ ژی دكه‌ت نه‌ هزرا وى ل له‌شێ وێ بیت بۆ تێركرنا حه‌زێن خوه‌، به‌لكو به‌روڤاژى دڤێت وه‌ل زه‌لامى بكه‌ت كو هزر د شیان و پێچێبوونێن وێ دا بكه‌ت و ژن نه‌بیته‌ ئالاڤێ ب ده‌ستڤه‌ئینانا هنده‌ك حه‌زێن وى یێن پیس و چ بهایێ خوه‌ نه‌ و دڤێت ژن بۆ زه‌لامى، كو ئه‌و نوونه‌ریا جڤاكێن پاشڤه‌ماى دكه‌ت، دیار بكه‌ت كو ئه‌ز ژ ته‌ كێمتر نینم و یا تو دكه‌ى ئه‌ز ژی دشێم بكه‌م و بێ كێماسى و خوه‌ نه‌ هێلیته‌ ب هیڤیا خێركرنێن زه‌لامى.

کۆمێنتا تە