دهستپێشخهریا نێچیرڤان بارزانی و شاه عهبدوللایێ دووێ دگههیته بایدنی
د. ڤههێل گهلناسكى
پشتی پتر ژ دههـ سالان ژ شهڕێ سووریێ و نهبوونا هیچ نهخشهڕێیهكێ كو لایهنێن ناڤخوهیی و ههرێمایهتی و نێڤدهولهتی ل سهر رێكبكهڤن، ل دوماهیا تیرمهها بۆری شاهێ ئوردنێ عهبدوللایێ دووێ ل كۆچكا سپی ل واشنتونێ، دهستپێشخهریهك وهك نهخشهڕێ ژبۆ ئهنجامدانا دیالۆگێ پیخهمهت ئارامیا سووریێ، رادهستی سهرۆكێ ئهمریكا بایدنی كریه.
ب گۆرهیی ناڤهندێن رۆسی یێن ئهكادیمی، وهسا دئێته بهیستن كو سهرهدانا سهرۆكێ ههرێما كوردستانێ، نێچیرڤان بارزانی ل 23 خزیرانا بۆری بۆ عهمانێ، پایتهختێ ئوردنێ و كۆمبوونا وی ل گهل شاهێ ئوردنێ، عهبدوللایێ دووێ، پێخهمهت هندێ بوو كو ئورگانیكرنا هێلێن گشتی یێن دهستپێشخهریهكێ ل گهل شاهێ ئوردنێ بێتهكرن، ئهڤ دهستپێشخهریه ژلایێ مۆسكۆیێ ڤه هاتیه ئامادهكرن، پشتی كۆمبوونا ههدو سهرۆكان پۆتین و بایدنی ل 16خزیرانێ 2021 ل جنێڤێ، ژبۆ مهرهما ئهنجامدانا دیالۆگا ناڤخوهیی ـ ههرێمایهتی ـ ناڤدهولهتی، پێخهمهت بدوماهی ئینانا شهڕێ سووریێ و دهسپێكرنا قۆناغا ڤهگهراندنا دیمهشقێ بۆ ناڤ جڤاكێ نێڤدهولهتی و پاش دهستپێكرنا قۆناغا ژنوی ئاڤهدانكرنا سووریێ.
وهك دیار، كو ئهڤ دهستپێشخهریه هاتیه پێشنیازكرن و رێخستن ژلایێ وهزارهتا دهرڤه یا رۆسی ڤه و ب ههڤكاری ل گهل ههولێر و عهمانێ د ئێته ئاراستهكرن و ب ههڤدهنگی ل گهل هێزێن ههریمَایهتی (دهولهتێن عهرهبی یێن كاریگهر، ئیران، ئیسرائیل و توركی).
پاش سهرهدانا بارزانی بۆ ئوردنێ، ل پێنچى تیرمهها بۆری، بالیۆزێ رۆسیا ل ئیراقێ، ئێلیپرۆس كوتراشێڤ، سهرهدانا كۆچكا سهرۆكاتیا ههڕێما كوردستانێ كریه و كۆمبوویه ل گهل سهرۆكێ ههرێمێ، نێچیرڤان بارزانی، ههر دیسا ژبۆ هندێ كو ئاراستگههێن ڤێ دهستپێشخهریێ بێنه گهنگهشهكرن، ب تایبهت ژی بهشێ گرێدای ب روژئاڤایێ كوردستانێ ڤه.
ههر وهسا دئێته دیتن ژ لایێ ڤان ناڤهندێن رۆسی ڤه، كو سهرهدانا ڤێ دوماهیێ یا سهرۆكێ ههرێما كوردستانێ ژبۆ تههرانێ، د چارچووڤێ رێورهسمێن دهستبكاربوونا ئیبراهیم رهئیسی، وهك سهرۆكێ نوی یێ ئیرانێ، دیسا ئێك ژ وان بابهتێن كو دێ سهرۆكێ ههرێمێ دگهل سهركردایهتیا نوی یا ئیرانێ گهنگهشه كهت، هێلێن ستراتیجی یێن ڤێ دهستپێشخهریێنه، سهبارهت بهرژهوهندیێن تههرانێ د ناڤا ڤێ دهستپێشخهریێدا وهك هێزهكا ههرێمایهتی و ههر وهسا ههڤدهنگكرنا بهرژهوهندیێن تههرانێ دگهل بهرژهوهندی یێن هێزێن دی یێن ههرێمایهتی (دهولهتێن عهرهبی یێن كاریگهر، ئیسرائیل و توركی).
و ل دوماهیێ، ب هزرا من ژ دهرئهنجامێ كۆمبوونا ههردو سهرۆكان پۆتین و بایدنی ل 16 خزیرانا 2021، گرۆپێن راسپاردی یێن تایبهت ب دۆسیا سووریێ یێن ههردو سهرۆكایهتیا (رۆسی و ئهمریكا) ههتا رادهیهكی د ههڤڕانه ل سهر هێلێن گشتی یێن ڤێ دهسپێشخهریێ.
ئانكو، پێنگاڤێن داهاتی وهسا دئێنه پێشبینیكرن، ههلبهت دهما سهرگرتنا رێرهوا دهستپێشخهرییێ، كو ل ئاستێ هێزێن ههرێمایهتی ژی (دهولهتێن عهرهبی یێن كاریگهر، ئیران، تركیا و ئیسرائیل) ههولا ههڤدهنگیێ بێتهكرن و ب ههڤدهنگیا هێزێن ههرێمایهتی، دئێته چاڤهرێكرن كو میكانیزمهك ژبۆ ئاشتی یا ناڤخوهیی یا هێزێن د ناڤا سووریێ دا بێته پهیرهوكرن. یانژی رێرهوا ڤێ دهستپێشخهریێ بهێته راستڤهكرن ب گۆرهی ههولێن نهتهوێن ئێكگرتی ب رێیا هنارتیێ وێ گێر پێدرسۆن بۆ سووریێ و دهركرنا بریارهكا نوی ژ جڤاتا ئاسایشا نێڤدهولهتی، ژبۆ هندێ كو دهستپێشخهریا ناڤبری بێته ئهندازهكرن ل گۆر بنهمایێن قانوونێن نێڤدهولهتی.