ده‌مێ هندێ هاتیه كو ئۆركێسترایه‌كا سه‌مفۆنی یا كوردی بهێته دامه‌زراندن
زنار تۆڤی:
د. ئارمانج غازی، نوكه پروفیسۆرێ هاریكاره ل پشكا موزیكێ ل كۆلیژا هونه‌رێن جوان، ل زانكۆیا سه‌لاحه‌دین ل هه‌ولێرێ، بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ دبێژیت: د نوكه دا مه قوتابی هه‌نه و وانان دبێژینێ، د بیاڤێن ب ده‌ستڤه‌ئینانا باوه‌رنامێن به‌كالوریۆسێ بۆ هه‌ردو ئامیرێن پراكتیكی، ئه‌و ژی ئامیرێن كونتراباسێ و چه‌لۆ یێ، ل گه‌ل هندێ من دو قوتابیێن ماسته‌رێ ژی هه‌نه، ئه‌ز سه‌رپه‌رشتییا قۆتابییه‌كێ تێزا دكتۆرایێ ژی دكه‌م.
ناڤهاتی گۆت ژی: كاروانێ ئاواز و سترانێن كوردی ل وی ده‌می ده‌ستپێكرییه، كو كۆمه‌كا سترانان ل سالا 1903 ێ، ژ لایێ قه‌شێ ئه‌رمه‌نی كۆمیتاسی هاتینه كۆمكرن، كو ئه‌ڤه دیرۆكه‌كا رۆنه بۆ ئاواز و موزیكا كوردی، هه‌روه‌سا ل ناڤه‌راستا سالا 1920 ێ، بۆ جارا ئێكێ سترانێن كوردی ل باشورێ كوردستانێ كه‌فتنه سه‌ر قه‌وانان و وه‌كو ده‌نگ هاتنه تۆماركرن، ئه‌ڤه دیرۆكه‌كا به‌رده‌وام بوویه، هه‌تا ڤه‌بوونا پشكا كوردی ل ئێزگێ به‌غدا ل سالا 1939 ێ، هونه‌رمه‌ندێن كورد ل ئێزگێ به‌غدا چه‌ندین سترانێن كوردی تۆماركرن و به‌لاڤكرن، ب وی ره‌نگی شیان كارێن خۆ پێشكێش بكه‌ن و شیان ببنه چرایه‌ك بۆ ئاواز و موزیكا كوردی، پشتی سالێن پێنجیا ل سه‌دێ بوری، موزیكا ئارابێسك كاریگه‌ری هه‌بوویه ل سه‌ر موزیكا كوردی، موزیكا عه‌ره‌بی یا هونه‌رمه‌ندێن عه‌ره‌ب وه‌كو ئوم كه‌لسوم و فه‌رید ئه‌تره‌ش و محه‌مه‌د عه‌بدولوه‌هاب، كاریگه‌ری ل سه‌ر چه‌ندین هونه‌رمه‌ندێن كورد هه‌بوویه، هنده‌ك ئاواز هاتنه گۆتن ژ لایێ هنده‌ك هونه‌رمه‌ندێن كوردڤه، كو موركه‌كا نه یا كوردی پێڤه دیاربوو، به‌لێ پشتی دامه‌زراندنا تیپا موزیكێ یا مه‌وله‌وی ل سالا 1955 ێ ل باژێرێ سلێمانییێ، هه‌روه‌سا دامه‌زراندنا تیپا موزیكێ یا دێرسمێ ل سالا 1958 ێ ل هه‌ولێرێ، شیان كۆمه‌كا هونه‌رمه‌ندان ل دۆرێن خۆ كۆم بكه‌ن، ل گه‌ل هندێ دامه‌زراندنا په‌یمانگه‌ها هونه‌رێن جوان ل به‌غدا ل سالا 1936 ێ، چوونا هنده‌ك هونه‌رمه‌ندێن كورد یێن ب ئه‌زموون بۆ وێ په‌یمانگه‌هێ و ڤه‌گه‌ریانا وان بۆ كوردستانێ كاریگه‌رییه‌كا ته‌مام ل سه‌ر ره‌وش و موزیكا كوردی هه‌بوویه، چونكی پرانیا ژه‌نیارێن ئێزگێ كوردی ل به‌غدا عه‌ره‌ب بوون، به‌لێ ده‌مێ هونه‌رمه‌ندێن مه ستران ل وێرێ د گۆتن، ب ده‌نگێ خۆیێ ره‌سه‌ن ستران دگۆتن و شیان تام و خۆشیا سترانا كوردی بپارێزن.
ناڤهاتی ئه‌و ژی گۆت: به‌لێ پشتی دامه‌زراندنا تیپا موزیكا سلێمانیێ و تیپا موزیكا هه‌ولێرێ و پاشایێ گه‌وره ل ره‌واندوزێ و تیپا موزیكا دهۆكێ، ڤان تیپان ژی كاریگه‌ریه‌كا مه‌زن ل سه‌ر موزیكا كوردی هه‌بوو، شیان خزمه‌ته‌كا باش بۆ هونه‌رێ كوردی بكه‌ن و د بیاڤێ گۆتنا سترانێن فولكلۆری و سترانێن هه‌ڤچه‌رخ دا، هه‌روه‌سا ل ناڤه‌راستا سالێن حه‌فتیان هه‌تا ناڤه‌راستا سالێن هه‌شتیان ل سه‌دێ بوری، ب سه‌رده‌مێ زێرین یێ موزیك و سترانا كوردی دهێته نیاسین، ل وی ده‌می سترانێن كوردی ل ته‌له‌ڤزیۆنا كه‌ركووكێ و رادیۆیا مووسل و ئێزگی كوردی ل به‌غدا دهاتنه تۆماركرن، خه‌لكێ ب حه‌ز و ڤیان گوهدارییا وان سترانان دكر و ته‌ماشه دكرێ.
هێشتا دبێژیت: پشتی سه‌رهلدانا سالا 1991 ێ، موزیكا كوردی به‌ره‌ف ئاراسته‌كێ دیتر ڤه‌چوو، هه‌تا گه‌هشتییه سه‌رده‌مێ سۆشیال میدیایێ، ل گه‌ل هندێ كاریگاریا موزیكا وه‌لاتێن ده‌وروبه‌ر ل سه‌ر موزیكا كوردی یا دیاره، وه‌كو موزیكا عه‌ره‌بی و توركی و فارسی، هه‌روه‌سا موزیكا كوردی ل هه‌موو كوردستانێ بۆ مه جهێ شانازیێ یه، ل هنده‌ك پارچێن كوردستانێ و ب تایبه‌تی ژی ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ، ئه‌و شیاینه گوهۆرینێن بنه‌ره‌تی ل موزیكا كوردی دا بكه‌ن، شیاینه موزیكه‌كا جوان دروست بكه‌ن و خزمه‌تا هونه‌رێ كوردی بكه‌ن، ل گه‌ل هندێ ژی موزیكژه‌نێن باكورێ كوردستانێ ژی شیاینه خزمه‌ته‌كا هه‌ره باش د وارێ موزیكا كوردی یا ره‌سه‌ن دا بكه‌ن، ل باشور و رۆژئاڤایێ كوردستانێ ژی فۆرمێن باش هه‌نه یێن موزیكێ، وه‌ك و لاوك و حه‌یران و لاڤژ و پایزۆك حه‌یرانۆك و چه‌ندین جورێن دیتر ژی، ب ره‌نگه‌كێ گشتی، موزیكژه‌نێن كورد شیاینه خزمه‌ته‌كا باش بۆ هونه‌ر و موزیكا كوردی بكه‌ن، دیسان ده‌مێ هندێ هاتییه كو ئۆركێسترایه‌كا سه‌مفۆنی یا كوردی بهێته دامه‌زراندن، كو سه‌ر ب وه‌زاره‌تا ره‌وشنبیری و لاوان یا حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ڤه‌بیت، كو بشێت نوونه‌راتییا هه‌موو موزیكژه‌ن و هونه‌رمه‌ندێن كورد بكه‌ت، پێدڤییه هونه‌رمه‌ندێن كورد دناڤا فیسته‌ڤالێن هونه‌ری یێن جیهانی دا كوردان پشكدارییه‌كا كارا هه‌بیت، ژ پێخه‌مه‌ت بشێین موزیكا كوردی بۆ خه‌لكێ جیهانێ بده‌ینه نیاسین.
د. ئارمانج غازی ئه‌و ژی گۆت: ل سالێن هه‌شتیان ل سه‌دێ بوری، دناڤا تیپا موزیكێ یا پاشایێ گه‌وره ل ره‌واندوزێ، من كاركریه و مه خزمه‌ته‌كا باش بۆ هه‌موو هونه‌مه‌رندێن كورد كریه، ئه‌م شیاینه كۆمه‌كا ئاوازێن بده‌ینه چه‌ندین هونه‌رمه‌ندێن كورد ل باشور و رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ، مه هه‌ماهه‌نگیه‌كا باش ل گه‌ل هه‌موو هورمه‌ندێن كورد هه‌بوویه ل دهۆك و هه‌ولێر و سلێمانیێ ل سالێن هه‌شتیان ل سه‌دێ بوری، مه چه‌ندین جاران سه‌ره‌دانا تیپا موزیكێ یا دهۆكێ كرییه، هه‌روه‌سا دڤێت موزیكا كوردی وه‌كو خۆ بهێته ژه‌نین و نابیت ده‌ستكاری د موزیك و میلۆدیا ره‌سه‌ن دا بهێته كرن.
د. ئارمانج غازی، ل سالا 1956 ێ ل ره‌واندوزێ ژ دایك بوویه، ل سالا 1977 ێ فێری ئامیرێ عودێ بوویه و ئه‌ندامێ تیپا موزیكێ یا پاشایێ گه‌وره بوویه، ل سالا 1980 ێ چوویه په‌یمانگه‌ها هونه‌رێن جوان ل مووسلێ، 30 سترانێن جودا بۆ هونه‌رمه‌ندێن كورد چێكرینه، هه‌روه‌سا 9 كورۆیێن موزیكێ و سترانێ، ژ بۆ 18 فلمێن كوردی موزیك چێكریه، 8 كورسێن فێربونا موزیكێ ڤه‌كرینه، ل سه‌ر موزیك و سترانا كوردی 26 كۆنفرانس و سمینار ئه‌نجامداینه، هه‌تا نوكه هژماره‌كا پرتووكان چاپكرینه و چه‌ندین دیتر ژی د به‌رهه‌ڤن بهێنه چاپكرن، ل سالا 2023 ێ، ل زانكۆیا سه‌لاحه‌دین ل هه‌ولێرێ دكتۆرا خۆ ل پشكا ئانالیزا موزیكا هه‌مده‌م وه‌رگرتیه.
