ده‌وله‌تا كوردی دێ چ گه‌هینته جیهانێ؟
ل سالێن حه‌فتێیان ژ چه‌رخێ بۆری وه‌زیرێ ده‌رڤه یێ ئه‌مریكا ئه‌ڤ ئاخفتنه گۆتیه (ده‌وله‌تا كوردی دێ چ گه‌هینته جیهانێ ؟) مه‌به‌ستا وی پێ ئه‌و بوو ل وی ده‌می كورد نه ل وی ئاستینه ببنه پشكه‌ك ژ به‌رژه‌وه‌ندیێن وان ل ده‌ڤه‌رێ به‌روڤاژی هندێ به‌رژه‌وه‌ندیێن وان ل گه‌ل هه‌ڤپه‌یمانێن وان یێن وی ده‌می (عه‌ره‌ب و تورك و فارس ل سه‌ر ده‌مێ شای) دێ هێنه تێكدان هه‌ر وه‌سا دبێژیت كوردان هزر د ده‌وله‌تا كوردی دا دكر كو ئه‌مریكا و رۆژئاڤا پشته‌ڤانیا وان بكه‌ن بۆ ده‌وله‌تبوونێ بێ كو هزر بكه‌ن ده‌وله‌تا كوردی ل به‌رانبه‌ر هندێ دێ چ بۆ وان كه‌ت، یانكو ئه‌مریكا و رۆژئاڤا ل به‌رانبه‌ری هندێ دێ چ ژ وان وه‌رگرن؟ پیڤه دچیت و دبێژیت كورد هێشتا نه گه‌هشتینه ئاستێ تێگه‌هشتنا نهێنیێن سیاسی یێن ئه‌مریكا و رۆژئاڤا د به‌رژه‌وه‌ندیان دا، له‌وما پێدڤیه كورد بزانن كا چاوا دێ خوه ل گه‌ل به‌رژه‌وه‌ندیێن ئه‌مریكا و رۆژئاڤا گونجینن
شاره‌زایێن سیاسی و ئابووری و له‌شكری ڤێ چه‌ندێ په‌سه‌ند دكه‌ن كو پێدڤیه كورد بزانن به‌رژه‌وه‌ندیێن ئه‌مریكا و رۆژ ئاڤا چنه ل ده‌ڤه‌رێ و یه‌كتربریێ ل گه‌ل نه‌كه‌ن، به‌روڤاژی به‌لكو پێدڤیه خوه پێڤه گرێده‌ن و خوه ل گه‌ل بگونجینن داببنه پشكه‌ك ژ ستراتیجیا وان ل ده‌ڤه‌رێ، ئه‌ڤه ژی سێ خالێن نه‌گوهۆرن و پێكڤه دگرێداینه. كۆماری ل ئه‌مریكا ده‌ستهه‌لاتێ بگێرن یان دیمۆكراتی دێ ل دووڤ وان پره‌نسیپان كاركه‌ن و ژێ ده‌رناكه‌ڤن، به‌لێ هه‌ر حزبه‌ك یا ن سه‌رۆك كۆماره‌ك دێ چاوا سه‌ره‌ده‌ریێ د گه‌لدا كه‌ت ئه‌ڤه بابه‌ته‌كێ دی یه و بۆ وان ڤه‌دگه‌ریێن ئه‌و سێ پره‌نسیپ ئه‌ڤه‌نه:
ا. به‌رژه‌وه‌ندیێن ئابووری كو ل پێشیا هه‌میانه
ب. به‌رژه‌وه‌ندیێن سیاسی كوئه‌و ژی د خزمه‌تا وێ دانه ل دووڤ پره‌نسیپا (سیاسه‌ت د خزمه‌تا ئابوورێ دا ).
ج. به‌رژه‌وه‌ندیێن عه‌سكه‌ری و ئه‌منی و جیۆپۆلیتیكی بۆ پاراستنا ئاسایشا ده‌ڤه‌رێ و ئاسایشا خوه یا ناڤخوه‌ی و جێگیركرنا سه‌قامگیریێ ل وه‌لاتێن خوه و هه‌ڤپه‌یمانێن خوه، پشتی ڤان هه‌رسێ خالان وه‌ك ته‌وه‌رێن سه‌ره‌كی دێ بینین پره‌نسیپه‌كادی هه‌یه وه‌ك پیڤه‌ره‌ك كارپێ دكن بۆ ڤان هه‌ر سێ خالان، ئه‌و ژی ئه‌وه كو (د سیاسه‌تێ دا نه دۆستێن به‌رده‌وام هه‌نه و نه‌دوژمنێن به‌رده‌وام هه‌نه، به‌لێ به‌رژه‌وه‌ندیێن به‌رده‌وام هه‌نه).
ئه‌ڤێ نامێ دگه‌هیننه ده‌وله‌تێن ده‌ڤه‌رێ و گه‌لێن بنده‌ست دا هه‌ر ئالیه‌ك هه‌ولده‌ت به‌ری یێ دی خوه بكه‌ته پشكه‌ك ژ ڤێ هه‌ڤسه‌نگیێ و خوه د ناڤ سیاسه‌تێ و به‌رژه‌وه‌ندیان دا بگونجینیت
بۆ هندێ كورد ببینه پشكه‌ك ژ ڤێ هه‌ڤسه‌نگیێ ل ده‌مێ دڤێن ببینه ده‌وله‌ت پێدڤیه خالێن خوه یێن لاواز ده‌ستنیشان كه‌ن و خالێن داگیركه‌رێن كوردستانێ ژی یێن لاواز بهێنه زانین و د گه‌ل كاودانێن گونجای سه‌ره‌ده‌ریێ بكه‌ن هه‌روه‌سا كاربكه‌ن كا دێ چاوا كه‌ڤنه د ناڤ به‌رژه‌وه‌ندیێن ئالیێن زلهێز دا و چاوا دێ بنه یاریكه‌ر د پێشهات و روودانێن ده‌ڤه‌رێ دا و چاوا دێ سه‌ركه‌فتنێ بده‌ستڤه‌ئینن.
1. لاوازبوون و تێكچوونا بارێ ناڤخوه‌یی یێ رژێمێن حوكمدار ل سه‌ر پارچێن كوردستانێ ده‌لیڤه‌كا زێرینه پێدڤیه ب هشیاری و ئاماده‌باشی بچنه دناڤ پێشهاتان دا و ل ده‌مێ پێدڤی مفای ژێ وه‌رگرن.
2. ژ ئالیێ ئابووریڤه كاربكه‌ن بۆ هندێ كو (اكتفاء زاتی) هه‌بیت و بكه‌ڤنه د ناڤ به‌رژه‌وه‌ندیێن ئابووریێن ده‌وله‌تێن زلهێز و بالاده‌ست دا نه‌خاسمه ئه‌مریكا و ئه‌ورۆپاـ به‌لێ یه‌كتر بریێ د گه‌ل به‌رژه‌وه‌ندیێن وان نه‌كه‌ن.
3. ژ ئالیێ له‌شكری و جیۆپۆلیتیكی ڤه په‌یوه‌ندیێن ئه‌مریكا و ئه‌ورۆپا، نه‌خاسمه‌پشتی بوهارا عه‌ره‌بی ل گه‌ل هنده‌ك هه‌ڤپه‌یمانێن وان یێن جاران ژده‌ست داینه یان لاوازبووینه و پێدڤی ب نووژه‌نكرنێ و شوونگران هه‌یه، له‌وما پێدڤیه كورد جهێ خوه د ناڤدا بكه‌ن. بۆ نموونه ئه‌مریكا كارتێن فشارێ یێن ب هێز ل سه‌ر توركیا نینن ل ڤی سه‌رده‌می له‌وما ل سالا 2003 ئه‌مریكا پێدڤی ب بنگه‌هێ ئه‌نجه‌رلیك هه‌بوو بۆ ژناڤبرنا رژێما سه‌دام، به‌لێ نه‌ئێخسته ژێرده‌ست. دیسا ل سالا 2014 ئه‌مریكا پێدڤی ب توركیا هه‌بوو بۆ لێدانا (داعش) ل سووریێ و عیراقێ به‌لێ نه یا هاریكاربوو.
4. ل عیراقێ و سووریێ رژێمێن حوكمدار لاوازیه‌ك ب خوه‌ڤه، دیتیه به‌لێ كێشا عه‌ره‌بێن سوننه بوویه كێشه‌كا هه‌ره گرنگ له‌وما پێدڤیه كورد نه‌بنه پشكه‌ك ژ كێشێ و ده‌وله‌تێن كه‌نداڤی و ئوردن بهێنه دلنیاكرن كو كورد هه‌ڤسۆز و هه‌ڤخه‌مێن گرفتا وانه و هه‌ر دێ مینن پشكه‌ك ژ چاره‌سه‌ریێ و ده‌وله‌تا كوردی بهێنه راگه‌هاندن دێ باشترین جیران بیت بۆ وان.
5. جۆره گه‌ره‌نتیه‌ك بۆ پاراستنا به‌رژه‌وه‌ندیێن توركیا ل گه‌ل ده‌وله‌تا كوردی (یا چاڤه‌رێ) كری بهێنه په‌یدا كرن ب پشته‌ڤانی و هاریكاریا لایه‌نێ نیڤده‌وله‌تی یان ده‌وله‌تێن زلهێز بۆ پاراستنا ئاسایشا خوه‌یا ئابووری و بازرگانێ ل گه‌ل وه‌لاتێن جیهانێ ب رێیا توركیا ل هه‌مان ده‌م شوونگر بۆ بازرگانیێ بهێنه په‌یداكرن، نه‌خاسمه ب رێیا سووریێ (ل پاشه‌رۆژێ ) و ئوردن و ده‌وله‌تێن كه‌نداڤی. چه‌ندی د شیان دابیت په‌یوه‌ندی د گه‌ل ئیرانێ بهێنه پاراستن وه‌ك هێلا پاشكش ل ده‌مێ پێدڤی
6. چاره‌سه‌ریا كێشێن ناڤخوه‌یی بهێنه‌كرن و داموده‌زگه‌هێن ئیداری و عه‌سكه‌ری به‌ر ب سیسته‌مێ موئه‌سسه‌ساتی بچن ل دووڤ ده‌ستووره‌كێ هه‌ڤچه‌رخ كو مافێن كێمه نه‌ته‌وه و ئایین و مه‌زهه‌بان تێدا د پاراستی بن و بهێنه په‌یره‌وكرن دوور ژ توند ره‌وی و ره‌گه‌زپه‌رستیێ. چاره‌سه‌ریا ده‌ڤه‌رێن كێشه‌دار ب رێیێن یاسایی و ب هاریكاری و پشكداریا ئالیێ نیڤده‌وله‌تی بهێنه‌كرن، دا چو كێشێن دۆمدریژ و رشتخاری ل پاش نه‌مینن.
