ده‌وله‌تبوون و پێشبینیێن ئه‌كادیمى و زانكۆیێن كوردستانێ
پێشبینیا گشت زانكۆیێن كوردستانێ و سه‌نته‌رێن ئه‌كادیمى و ل هه‌مى پارێزگه‌هێن كوردستانێ، هه‌روه‌سا پێشبینیێن مێهڤانێن ئه‌كادیمى و سیاسى یێن ڤان زانكۆیان ئه‌و بوو، كو پێگه‌هێ هه‌رێما كوردستانێ گه‌له‌ك بهێزه ل ده‌ڤه‌رێ و ل جیهانێ و ڤان ئه‌كادیمیان ددیت سه‌دسالا دابه‌شكرن و زۆرداری ل سه‌ر كوردستانێ ب داوى هات. ئه‌كادیمى وه‌كو پرانیا پارت و لایه‌نێن سیاسى یێن كوردستانێ كۆك بوون، كو هه‌رێما كوردستانێ دكارت پێنگاڤا خوه به‌ر ب ده‌وله‌تبوونێ پاڤێژت.
بنیاتا ڤێ هزرێ ژ هندێ دهات، كو كوردستان و پێشمه‌رگه، ب تایبه‌ت پشتى سالێن سه‌ربۆرا په‌یداكرنا ئارامیێ و پێكڤه‌ژیان و پاراستنا بهایێن مرۆڤایه‌تیێ و سالانێن خوه‌رێڤه‌برنێ ل هه‌رێمێ و سێ سالێن شه‌ڕێ دژى ته‌رۆر و داعش، ڤێ سه‌ربۆرێ دۆست بۆ كوردان په‌یدا كرنه: پشته‌ڤانیا رایاگشتیا جیهانى و دۆست د ناڤ ده‌زگه‌هێن سیاسى و بریاردانێ دا، ل سه‌ر ئاستێ ده‌وله‌ت و سازیێن ناڤده‌وله‌تى دا. هزر دهات كرن دۆست و پشته‌ڤانێن كوردستانێ دێ بنه رێگر، كو ده‌ربه‌ك ب ڤى ملله‌تى بكه‌ڤت، ئه‌گه‌ر هات و كوردستانێ پێنگاڤا خوه به‌ر ب ده‌وله‌تبوونێ ڤه هاڤێت. ئه‌و‌بوو ل 25 ئیلۆنێ ملله‌تێ كورد ل گه‌ل هه‌مى پێكهاتێن كوردستانێ ریفراندۆما سه‌رخوه‌بوونا ده‌وله‌تا كوردستانێ ب سه‌ركه‌فتیانه ئه‌نجامدا.
ل 16 چریا ئێكێ حوكمه‌تا عیراقێ ب حه‌شدا خوه‌یا شه‌عبى ڤه و ب پشكداریا سۆپایێ قودس یێ پاسدارێن ئیرانێ هێرش كر كه‌ركووكێ و پشتى چه‌ند سعه‌ته‌كان، ئه‌ڤ باژارێ ل ئالیه‌ك كوردستانێ دگۆتنێ قودسا كوردان، هات راده‌ستكرن بۆ حه‌شد شه‌عبى.
یا چ كه‌سى؛ نه لایه‌نێن ئه‌كادیمى و نه‌ژى لایه‌نێن سیاسى، قه‌ت هزر و حساب بۆ نه‌دكر و چاره ژێرا په‌یدا نه‌كرى، ئه‌و بوو، كو خیانه‌ت بكه‌ڤت ناڤ رێزێن به‌رپرسێن پێشمه‌رگه‌یى و خه‌نجه‌را ژه‌هراوى ژ پشتڤه ب بناڤ ملێن پێشمه‌رگه‌یى بكه‌ڤت. هزر بۆ پێشمه‌رگه‌یى دهات كرن: بێ مننه‌ت و ب هه‌یڤان دێ خوه راگرت، لێ پێشمه‌رگه‌یى پشتى چه‌ند سعه‌ته‌كان پاشكێشى كر.
ئه‌ڤ پاشكێشیا هۆ ب له‌ز و به‌ز و پشتى چه‌ند سعه‌ته‌كان بۆ مایێ هندێ، پشته‌ڤان و دۆستێن كوردستانێ؛ رایاگشتیا جیهانى و سیاسیێن د ناڤ ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندن و سه‌نته‌رێن بریاردانێ ل جیهانێ، ئه‌و ده‌رفه‌ت نه‌مینیت فشارا پێدڤیا راوه‌ستانا شه‌ر د ناڤ به‌را عیراق و كوردستانێ دا بكه‌ن واقع و ب ڤى ره‌نگى باره‌كێ دێفاكتۆ (واقع حال) په‌یدا ببت: كوردستانێ ده‌وله‌تبوون راگه‌هاند و شه‌ڕ ژى د ناڤبه‌را عیراق و كوردستانێ دا نینه و ئێدى به‌ر ب قووناغا دووێ، قووناغا چه‌سپاندنا بارێ دێفاكتۆ.
ئه‌ڤه ئێكه‌م جار نینه، له‌شكرێن ده‌وله‌تێن دورماندۆرێن كوردستانێ یه‌ك بگرن و بپشته‌ڤانیا ده‌وله‌تێن زهلێز؛ پشته‌ڤانیا راسته‌وخوه یا له‌شكرى و یا نه‌راسته‌وخوه (ب چاڤگرتن و كه‌ڕبوونێ) دربا خوه ل بزاڤا نه‌ته‌وه‌ییا كوردستانێ بده‌ن. ئه‌نجامێن پێكڤه‌كاركرنا له‌شكرێن ده‌وله‌تێن دورماندۆرى كوردستانێ یا سالا 1963 و به‌رى هینگێ ب چه‌ندین جاران، یا سالا 1975 و پشتى هینگێ، گه‌له‌ك دژوارتر بوون ژ یا ئه‌ڤرۆ، به‌لێ كورد رابوون سه‌ر پێ، سه‌ره‌رایى زیانێن مه‌زن. ئه‌ڤ جار ژى دێ وه‌سا بیت: ملله‌تێ كورد دكه‌ڤت، لێ چۆكا نادانت و خه‌باتا ئازادیێ و ده‌وله‌تبوونێ ناهێلت. شه‌ڕێن مه‌خمۆر و زمار ده‌ستپێكا كورد رابوونێ یه.
(ماسته‌ر د رۆژهه‌لاتناسى و زانستێن سیاسى)
