دڤێت خێزان نه‌هێلیت ڤالاهییا ده‌روونی لده‌ف چو ئه‌ندامێن وێ‌ په‌یدا ببیت

دڤێت خێزان نه‌هێلیت ڤالاهییا ده‌روونی لده‌ف چو ئه‌ندامێن وێ‌ په‌یدا ببیت

21

زنار تۆڤی:

خێزان بنیاتێ‌ ئاڤاكرنێ‌ و رێ‌ نیشانده‌ره‌ بۆ مرۆڤی، دڤێت گرنگییه‌كا تایبه‌ت ب هه‌موو ئه‌ندامێن خوه‌ بده‌ت، ب تایبه‌تی ژی زارۆیان و سنێله‌یان، چونكی هه‌ر ده‌مێ‌ ڤالاهییه‌كا ده‌روونی لده‌ف زارۆ و سنێله‌یان په‌یدا ببیت، دێ‌ تووشی ئاریشه‌یان بن و دێ‌ چاره‌سه‌رییا وان یا ب زه‌حمه‌ت بیت.

د. كه‌ریم شه‌ریف قه‌ره‌چه‌تانی، بسپۆرێ‌ ده‌روونی و مامۆستایێ‌ زانكۆیێ‌ ل سلێمانیێ‌، د دیداره‌كێ‌ دا بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ دیار كر: هه‌ر تاكه‌كێ‌ جڤاكی، هه‌كه‌ دناڤا خێزانێ‌ و ل ده‌رڤه‌ی خێزانێ‌، پێدڤیێن وی یێن ده‌روونی بۆ نه‌هێنه‌ دابینكرن، دێ‌ ڤالاهییه‌ك لده‌ف وی دروست بیت، دێ‌ مینیته‌ ل سه‌ر ملێن وی كه‌سی، كانێ‌ دێ‌ چاوا وێ‌ ڤالاهییا ده‌روونی پركه‌ته‌ڤه‌؟، له‌وما هه‌ر ده‌مێ‌ مرۆڤه‌كێ‌ هه‌ست ب كێماسییه‌كێ‌ كر، ڤێجا چو جۆرێ‌ كێماسییێ‌ بیت، یان ژی ده‌مێ‌ وی هه‌ست پێكر كو خه‌لك حه‌ز ژ وی ناكه‌ن، ده‌مێ‌ وی بڤێت وێ‌ چه‌ندێ‌ قه‌ره‌بۆ بكه‌ت، دێ‌ ب دو رێیا قه‌ره‌بۆ كه‌ت، هنده‌كێ‌ دێ‌ ب باشی قه‌ره‌بۆ كه‌ت، بۆ نموونه‌ هه‌كه‌ د ئالیێ‌ حه‌ز ژێكرنێ‌ دا یێ‌ بێ‌ به‌هر بیت، یان ژ رێزگرتنێ‌ و دلره‌حه‌تیێ‌ یێ‌ بێ‌ به‌هر بیت، دێ‌ چیت د واره‌كێ‌ دا كار كه‌ت، ڤێجا چو د وارێ‌ خواندنێ‌ دا یان كاركرنێ‌ دابیت، یان هه‌ر جۆره‌كێ‌ دیتر یێ‌ كاری بیت، ب رێیا وی كاری دێ‌ حه‌ز و ڤیانا كه‌سێن به‌رامبه‌ر ب ده‌ست خوه‌ڤه‌ ئینیت، چونكی ئه‌و حه‌ز و ڤیانه‌ دناڤا خێزانا وی دا بده‌ست وی نه‌كه‌فتینه‌، یان ژی دێ‌ وێ‌ قه‌ره‌بۆكرنێ‌ ب رێیه‌كا خراب ب كارئینیت و دێ‌ چیت تۆلا خوه‌ ژ خه‌لكێ‌ ڤه‌كه‌ت، دێ‌ گۆتنێن كرێت بێژیته‌ خه‌لكێ‌ و دێ‌ تێكه‌لییا مرۆڤێن خراب كه‌ت، دێ‌ به‌ره‌ف رێیه‌كا خراب ڤه‌ چیت.

ناڤهاتی گۆت ژی: داكو ئه‌و ڤالاهییا ده‌روونی دروست نه‌بیت، پێدڤییه‌ ئه‌م داخوازیێ‌ ژ دایك و بابان یان قۆتابخانێ‌ بكه‌ین، كو رێزێ‌ ل وی كه‌سی بگرن و دناڤا هه‌ڤالێن وی دا نه‌شكێنن، یێن كو ئه‌ڤ چه‌نده‌ لده‌ف هه‌یی، چونكی گرنگه‌ زارۆك و سنێله‌ و گه‌نج دناڤا خێزانێ‌ دا هه‌ست ب ئارامییێ‌ بكه‌ن، سڤكاتی و یاری پێ‌ نه‌هێنه‌ كرن، دیسان دڤێت شه‌ر و ئالۆزی ژی دناڤا خێزانان دا نه‌بن، هه‌كه‌ ئه‌ڤ چه‌نده‌ نه‌بن، ئه‌و ڤالاهییا ده‌روونی لده‌ف دروست نابیت، لێ‌ ده‌مێ‌ شه‌ر و نه‌خۆشی دناڤ خێزانێ‌ دا هه‌بن، ئه‌و كه‌سه‌ هه‌ست ب ئارامییێ‌ ناكه‌ت، دێ‌ ده‌روونێ‌ وی تێكچیت و دێ‌ نه‌چار بیت بچیته‌ ژ ده‌رڤه‌، دێ‌ وه‌سا هزر كه‌ت، ئه‌وا مالا وی نه‌شێت بۆ بكه‌ت، دێ‌ هه‌ڤالێن وی بۆ وی كه‌ن، لێ‌ نزانیت دێ‌ هنده‌ك هه‌ڤال به‌رێ‌ وی ده‌نه‌ كارێن خرابتر و دێ‌ ژیانا وی ئالۆزتر لێ‌ هێت.

هێشتا دبێژیت ژی: داكو ئه‌ڤ ڤالاهییه‌ لده‌ف وی كه‌سی په‌یدا نه‌بیت، پێدڤییه‌ دناڤا خێزانێ‌ و دناڤا قۆتابخانێ‌ هه‌ست ب ئارامییێ‌ بكه‌ت، ژ پێخه‌مه‌ت چو ڤالاهی لده‌ف دروست نه‌بن و نه‌چیته‌ جهه‌كێ‌ دی وێ‌ ڤالاهییێ‌ پر بكه‌ت، حه‌ز ژێكرن گه‌ه‌لك یا گرنگه‌، دڤێت خێزان حه‌ز ژێكرنێ‌ بده‌ته‌ ئه‌ندامێن خوه‌ یێن خێزانێ‌، چونكی هه‌ر كه‌سێ‌ خۆشتڤی بیت، كه‌رب و كینا كه‌سێ‌ ناكه‌ته‌ د دلێ‌ خوه‌ دا، لێ‌ هه‌كه‌ مالا وی سڤكاتی پێكر، ئێدی خه‌لك ژی دێ‌ سڤكاتیێ‌ ب وی كه‌ن و حه‌ز ژێ‌ ناكه‌ن، ئه‌ڤ چه‌نده‌ ژی ژ ئه‌نجامێ‌ پشتگۆه خستنێ‌ په‌یدا دبیت، چونكی هه‌ر كه‌سێ‌ خۆشتڤی بیت، چو جاران تاوانان ناكه‌ت و كریارێن خراب ژی ئه‌نجام ناده‌ت، چونكی ئه‌و كه‌سێ‌ حه‌ز ژ خه‌لكێ‌ بكه‌ت، چو جاران نه‌ڤێت كارێن خراب بكه‌ت، دیسان هه‌كه‌ مه‌ بڤێت تاكه‌كێ‌ ده‌روون دروست بیت، دڤێت ئه‌م وان تشتێن باش هه‌موویان بۆ په‌یدا بكه‌ین.

وی مامۆستایێ‌ زانكۆیێ‌ ئاشكرا كر ژی: مه‌ هه‌موویان ئاریشه‌ هه‌نه‌، لێ‌ دڤێت ئه‌م ل سه‌ر وان ئاریشه‌یان د بهێن فره‌ه بین، داكو بشێین ل سه‌ر زالبین، دڤێت ئه‌م ژ ژیانێ‌ بێ‌ هیڤی نه‌بین و هه‌رده‌م چاڤێ‌ مه‌ ل پاشه‌رۆژه‌كا گه‌شبیت، دیسان دڤێت مرۆڤ ژ پاشه‌رۆژا خوه‌ نه‌ترسیت، لێ‌ پێدڤییه‌ مرۆڤ په‌ند و عیبره‌تان ژی ژ سه‌ربۆرا ژیانا خوه‌ وه‌ربگریت، ژ پێخه‌مه‌ت بشێت بگه‌هیته‌ ئارمانجه‌كا باش دژیانا خوه‌ دا، دڤێت مرۆڤ خودان پلان بیت دژیانا خوه‌ دا، چونكی ژیانا بێ‌ پلان دێ‌ گه‌له‌ك ڤالاهی ژێ‌ په‌یدا بن.

کۆمێنتا تە