دیمۆكراسی ده‌ما دبه دۆزه‌خ
دیمۆكراسی سیسته‌مه‌كه گه‌ر ل سه‌ر بنه‌مایێن یاسای وه‌ره چه‌سپاندن دبیت مرۆڤ هه‌تا ڕاده‌كی یێ تێدا شاد و ئازاد به، د سه‌ر هندێرا وێ چینا ژار و زه‌نگین هه‌به ژ به‌ركو ئه‌ڤ سیسته‌مه خوه ب خوه ڕێ دده‌ته تاكه كه‌سی كو ب كاربه بخه‌بته بۆ خوه‌سه‌ركرنا ژیانا خوه یان دبیت ڕێیا ته‌مبه‌لیێ ب گری و ژار بمینی و ب گه‌هی قووناغا بێ مالیێ (هۆمه‌له‌سس). لێ دیمۆكراسی دبه ببه دۆزه‌خ ده‌ما بێ یاسا، بێ یێ كو بگه‌هه قووناغا پێگه‌هشتنا ڕۆشه‌نبیری یا جڤاكی مینا ئیرۆ ل وه‌لاتێن ڕۆژهه‌لاتا ناڤین ڕوودده یان تایبه‌تی ل وه‌لاتێن ئه‌ره‌بان پشتی بهارا ئه‌ره‌بی.
گه‌ر نێرینه‌ك نێزیك بكه‌ین ل ڕوودان و گوهۆرینێن وه‌لاتێن ناڤكری وه وه‌ره دیتن كو گه‌له‌ك ژ وه‌لاتێن ئه‌ره‌بان ژ وانا (توونس، مسر، لیبیا و سووریا ….هتد) خواستن گوهۆرینا ل وه‌لاتێن خوه بكه‌ن ژ به‌ركو سه‌رۆكێن وان ببوون به‌لا سه‌رێ وان ژ به‌ركو هه‌ر ئێك ژ وان پتر ژ 30 سال و ۴۰ سالان ل سه‌ر حوكمی مان بوونه سوندان ل سه‌ر دلێ وان. ئه‌ڤه ژ بلی كو گه‌نده‌لی ل سیسته‌مێن وان چ حال بۆ وه‌لاتیان نه‌هێلا بوو، له‌وا وه‌لاتیێن وان وه‌لاتان ب چاڤ و ده‌ڤ خوه د گوهۆرینێ وه‌ركر و ئاماده‌بوون ل سه‌ر و مالێ خوه لێ ب ده‌ن حه‌تاكو ژ سیسته‌ما دكتاتۆری ڕزگار بن. لێ ل ده‌مێ خوه گوهۆرینێ هنه‌ك خال ژ بیركرن كا گه‌ر به‌ر ب دیمۆكراسیێ ڤه چوون چ وێ وه‌ره ڕێیا وان، ئه‌و ژی ژ به‌ر نه خواندنه‌ك تێر و ته‌سه‌ل. جڤاكێ وان مابوو جڤاكه‌ك ساده و ساكار ژ به‌ر نه بلندبوونا بارێ ئابووری، جڤاك هه‌ر مابوو جڤاكه‌ك گرێداى تایبه‌تمه‌ندیا ئاینی و هه‌تا ڕاده‌یه‌ك ئاسته‌ك عه‌شایر. بیرۆكا نوو یا بهارا ئه‌ره‌بان دخواست ب ڕێیا هه‌لبژارتنان سه‌ركرده و پارتێن سیاسی بێن ل سه‌ر حوكمی. هه‌لبه‌ت ئه‌نجام دانا هه‌لبژارتنه‌ك پاك جارێ ئه‌و خه‌ونه، یا دوێ گه‌ر بێته‌كرن ژی حه‌زا وه‌لاتیێن وان دێ ئێكسه‌ر هه‌لبژارتنا پارتێن ئیسلامی به ژ به‌ر دو ئه‌گه‌ران. ئێك. ژ به‌ر هه‌بوونا جڤاكه‌ك ساده و گه‌له‌ك ب دینی ڤه د گرێدای. دو، تێراتیا وان ژ سیسته‌مێن ڕۆژئاڤا و ڕۆژهه‌لات ژ به‌ركو سه‌ركردێن وان ل ده‌م30 ..۴۰ سالێن خوه هه‌ردو سیسته‌م جه‌رباندن، لێ وه‌سا بۆ وان خوه‌یابوو كو هه‌ر لایه‌ك ته‌نێ به‌رژه‌وه‌ندیا خوه ل گه‌ل داموده‌زگه‌هێن ده‌ستهه‌لاتێن وان وه‌لاتان دپارێزێت و ملله‌ت ژی بۆ قێری. ب هه‌ر ئاوایه‌ك به یاكو دخوازم بێژم ئه‌وه گه‌ر سیسته‌ما دیمۆكراتیك مینا خوارنا گۆشتێ سه‌ر و پێیان ب هه‌مدا خوه نه‌هێن كه‌لاندن، دبیت به‌رهه‌مێ نه‌هێته خوارن و ب په‌روه و زیان ب دووماهی وه‌ره. ل ده‌مێ سیسته‌مێ دمۆكراتیك بێته هه‌لبژارتن دڤێت ئێك ژ د وان د ده‌ستێ ملله‌تی یان ده‌سته‌لاتێ دا به هه‌تا ب كاربه بێت چه‌سپاندن، یان د ڤێت ته ملله‌ته‌ك ل ئاستێ وێ ئێكێ به كو نه‌هێله ساڤاتیا سیسته‌مێ بێت بكارینان بۆ به‌رژوه‌ندیێن تاكه كه‌سی و هابایه‌تی، یان ده‌سته‌لاته‌ك ب هێز یاسایێ ب ڕه‌نگه‌ك دژوار و ڕێكه نه‌ده گه‌نده‌لان كو ڕه‌نجا جه‌ماوه‌ری به‌ر ب ئاڤێ دا بچه. هه‌لبه‌ت، ل ده‌مێ گوهۆرینان ڤان سیسته‌مێن ناڤكری ب چو ئاوایه‌كی ئاگه‌ه ژ ڤان خالان نه‌بوو گه‌ر هنه‌كا ئاگه‌ه هاژ لێ بوویه، لێ ب ڕێژه‌ك گشتی ئاگاهی نه‌بوون گه‌له‌ك ژ وانا ئایدۆلۆژیا ئاینی بسه‌ركه‌ت و نه د گۆنجا ل گه‌ل سیسته‌ما ئه‌ڤرۆ یا جیهانێ له‌وا پرانیا وه‌لاتان نه د ئاماده‌بوون ل گه‌ل ده‌سته‌كا نوو یا هه‌لبژارت كار كه‌ن مینا ئیراقێ و مسرێ…هتد. له‌وان ژی ده‌ما گوهۆرین كرین گه‌له‌ك ژ ڤان وه‌لاتان ل شوونا دیمۆكراسیبوونێ بوونه دۆزه‌خ و خه‌لكێ وان تێدا هات سۆتن و نوكه سه‌ر و ژنوو دبێژن خوه‌زیكێن سه‌دامی و حوسنی و قه‌زافی….هتد. مه‌سه‌له‌ك هه‌یه دبێژیت نه خوه‌زیكێن وی یێ بێژه فرعه‌ونی كافر ژ به‌ر كو ژ فره‌وانی كافتر نه‌بوون. ئه‌ڤجا نه خوه‌زیێن وی ملله‌تی یێ بێژه خوه‌زی ب دكتاتۆران.
سیسته‌ما دیمۆكراسی ده‌م و گاڤێن خوه هه‌نه، به‌ریا ملله‌ته‌ك ڕابه خوه پاڤێكه ناڤ ڤێ سیسته‌مێ دا د ڤێ بیر ب كانێ چ هه‌یه د ناڤ ده‌ستان دا هه‌تا ڤێ سیسته‌مێ بپارێزه و نه‌به به‌لا سه‌رێ وان، هه‌رده‌مێ ته كار بۆ ڤێ ئێكێ كر و ب ده‌ست ڤه نه‌هات دبت كاودان ل شوونا شادبوونێ ب دیمۆكراسیبوون و پێشكه‌فتنان دبیت ببه ده‌ستپێكا نه‌بوونا چو سیسته‌مان گرۆپێن چه‌كدارێن پارتان په‌یدا بن و ببه شه‌رێ ناڤخوه‌ی مینا ئه‌ڤرۆ ل سوورێ، لیبیایێ و یه‌مه‌نێ……گه‌له‌كێن دئێت دیتن.
