د. بابێ نازێ
(1-2)
هۆیێن نڤیسكاریێ
لیتێراتوورا, به‌ری هه‌ر تشتی هه‌ولدانا رێكخستكرنا جیهانا رامان و هه‌ستێ, د ژیانێ ده یه. نڤیسكاری ژی, دیارده‌ك گشتی و شامل, ب ئینسانا ڤه گرێدایی یه. به‌رهه‌مێن لیتێراتووری, دبن خوه‌دی نرخێن هونه‌ری, ده‌ما بێژه ب بوویه‌رێن خوه ڤه, ب كه‌سانیا نڤیسكار ب هه‌ر ئاوایی دبن یه‌ك.
مرۆڤ دكاره هینی نڤیساندنێ ببه, لێ نكاره هینی ئه‌فراندنێ ببه. ئه‌‌فراندن, تابینیه‌ك خوه ب خوه یه كو ل ده‌ڤه‌ره‌كه دن وه‌ك وێ تونه‌یه. ئهڤ خوه, ب خوه‌یا ژیانی, نكاره ببه دوباره‌كرنا كه‌سه‌كی دن. ئهڤ ئه‌فراندنا ئوریژینال, نیشانا سه‌رخوه‌بوونا ستایلێ نڤیسكاریه. ستایلێ تایبه‌تی ژی, خوه‌یاكرنا به‌هره‌مه‌ندیا نڤیسكاریه. كه‌نگی ئاخافتن تێ سه‌ر ستایلێ نڤیسكار یێ جودا, ڤێگاڤ ئاخاڤتن دكاره بێ سه‌ر ڤه‌ژه‌نیا وی.
هه‌یا كو نڤیسكار بگه‌هت ڤێ قۆناغێ, گه‌ره‌ك ئهو ب ته‌جریبا ژیانی داگرتی به. بێیی ڤێ خه‌زینا ده‌وله‌مه‌ند, مرۆڤ نكاره ببه نڤیسكار. ته‌نێ ئاورته‌ك ژ بۆ وان كه‌سێن كو به‌رهه‌مێن فانتاستیك دنڤیسینن, هه‌یه. خوه‌دیێن به‌رهه‌مێن ب ڤی ره‌نگی, پێویستیا وان ب زانیاریه‌ك ته‌كنیك هه‌یه. هه‌لبه‌ت, ئهڤ وارێ زانه‌بوونه ژ بۆ نڤیسكارێن دن ژی, گه‌ره‌كه. لێ به‌لێ, ده‌ما ئاخافتن سه‌ر لیتێراتوورا كو ژ بۆ رێالیتێتا ژیانێ, ره‌نگڤه‌دانه, ئێدی بێی ته‌جریبا وی یا كه‌سانی یا ده‌وله‌مه‌ند, ئه‌وێ نكاربه ب دیلێما خوه رابه. به‌رهه‌مێ چ نڤیسكارێ كو هه‌یه, ژێده‌را ژیانا وی یا ده‌رباسبوویی كو ره‌هێن وێ دگه‌هن قۆناغێن پر دوور. به‌رهه‌م سێوه‌یا خوه یا هونه‌ری دستینه ده‌ما بوویه‌رێن كو ژ نڤیسكار ناسن, ب ژیانا وی, ب خوه, تێنه هوناندن. ب گۆتنه‌كه دن, نڤیسكار هه‌مبه‌ری ڤان بوویه‌رێن كو ب ژیانا كه‌سێن ژێ ناس ئهو نه‌ناس, نكاره خه‌مسار به. ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ, ئێشا وان دبه یا وی و ب گیانێ وی ڤه ده‌رباس دبه و ده‌نگێ وی ب یێن وان كه‌سان ڤه دبه یه‌ك. ئهو ئێشا نڤیسكار كو ب ئێشا قه‌هره‌مانان تێ جه‌بلاندن, دهێله كو بوویه‌ر وه‌ك راستیێ ژ خوه‌نده‌ڤانان بێته خویاكرن. ژ خوه, ئهڤ ئێشا نڤیسكار و گۆتنا وی یا ل سه‌ر بوویه‌رێ زێده‌كری, دبن هۆیێ دویه‌مین ژ بۆ نڤیسكاریێ. د لیتێراتوورا ناسیێ ده, ژ ڤی هۆیی ره دبێژن فانتازیا (خه‌یال) نڤیسكار یان ژی به‌هره‌میا (ئیلهاما) وی.
ده‌ما ئه‌م دبێژن ژیانا نڤیسكار, نایێ وێ واته‌یێ كو ئه‌م ژیانا وی ب یا قه‌هره‌مانێن وی ره دكن یه‌ك. دكاره, د قه‌هره‌مانه‌كی نڤیسكار ده په‌رچاك ژ ژیانا وی ده هه‌به و د یه‌كی دن ده, هێڤی و خوه‌سته‌كا وی بێنه سه‌ر زمێن. مرۆڤ دكاره, د قه‌هره‌مانه‌كی ده پارچه‌ك ژ ژیانا نڤیسكار, ب خوه ببینه. ته‌ڤی وه‌ها ژی, كه‌سانیا نڤیسكار و یا قه‌هره‌مانان ژ هه‌ڤ جوودا یه.
