د پێنج سالێن بۆری دا چه‌ند حاله‌تێن به‌ردانێ هه‌بووينه؟
ئەڤرۆ نیوز:
د ناڤ جڤاکی دا دەولەت ئاڤا دبن و ژ ناڤ دچن ل سەر بنەمایێ قەبارێ خێزانان، د جڤاکێ مە دا رێژا بەردانێ ل دادگەھا دھۆکێ و دەوروبەرێن وێ کو نەە دادگەھان ب خوە ڤە دگریت سالانە ب شێوەکێ نەسروشتی د زێدەبوونێ دایە، بێی لایەنێن بەرپرسیار خوە ل کێشێ بکەنە خودان و ب دروستی د قەبارێ مەترسیا کێشێ بگەھن.
د. ماجد ئدریس مامۆستایێ زانکۆیێ و شارەزایێ کێشێن خێزانی بۆ ئەڤرۆ دیار کر، رێژا بەردانێ ل سالا( 2008 ) ل دادگەھا دھۆکێ (510) پێنچ سەد و دەە حالەتێن بەردانێ ھاتینە تۆمارکرن، ل سالا (2009) ئەڤ رێژە بەرزتر بوویە بۆ (564) پێنچ سەد و شێست و چوار حالەتان، سالا 2010 بۆ (684) شەسەت و ھەشتێ و چوار حالەتان بەرز بوویە، سالا 2011 بۆ (712) حەفت سەد و دوازدە حالەتان، ل سالا 2012 نێزیکی ھزار حالەتان، سالا (2013-2015) ئەڤ رێژە بەرزتر بوویە، ئەڤ رێژە بۆ پارێزگەھا دھۆکێ کو ژمارا ئاکنجیێن وێ ناگەھیتە ملیۆنەکێ رێژەکا ب مەترسیە، ب شێوەکێ گشتی د ماوێ پێنچ سالان دا (3383) سێ ھزار و سێ سەد و ھەشتێ و سێ ژن ل دادگەھا دھۆکێ ھاتینە بەردان.
ھەروەسا مامۆستایێ زانکۆیێ و شارەزایێ کێشێن خێزانی خویا کر، یا پێدڤیە ل سەر لایەنێن بەرپرسیار ل ئەگەرێن سەرھلدانا کێشا بەردانێ و چارەسەریێن وێ بگەریێن و گۆت “ب دیتنا من ئەگەرێن پەیدابوونا ڤێ کێشێ بۆ چەند تەوەران دزڤرن، دایک و باب تەوەرەکێ گرنگن بۆ پەیدابوون و چارەسەرکرنا ڤێ کێشێ، چونکو ھەر کۆر و کچەک د خێزانەکێ دا دژین و رۆژانە رەفتارێن وان دەیک و بابان دبینن رەفتارێن وان ب خوە دکەنە نموونە، ھەروەسا ل سەر دایک و بابان یا پێدڤیە چاوا بۆ کورێ خوە ل کچەکا باش دگەرن وەسا بۆ کچا خوە ژی ل کوڕەکێ خودان رەوشت بگەریێن بۆ پێکئینانا خێزانەکا بەختەوەر، کچ و کوڕ ب خوە ژی تەوەرەکێ دیترن کو 90% دەمێ گەنجێن مە خێزانێ پێک دئینن ژبەر دەیک و بابێن خوە، ھەروەسا دمێ پێکئینانا خێزانێ کوڕ ئاستێ خوە یێ ئابووری ل بەرچاڤ وەرناگریت”.
سبارەت تەماشەکرنا گەنجێن ڤی سەردەمی بۆ درامایێن بیانی وەک درامایێن تورکی و ھندی و ..ھتد د. ماجدی گۆت “د ڤان درامایان دا چ رەوشتێن وان دگەل یێن مە نا گونجن، گەنج پتریا رەوشتێن خوە ژ وان درامایان وەردگرن، ھەروەسا ژ بەر مافێ ئافرەتێ، زەلام نەشێت دگەل ھەڤژینا خوە باخڤیت، ھەردەمێ دگەل ئاخفت ئێکسەر ژن دێ بەرێ خوە دەتە دەزگەھێ مافێ ئافرەتێ و داخوازا مافێ دوورخستنێ ژ زەلامی کەت”.
د. ماجد ئدریس مامۆستایێ زانکۆیێ و شارەزایێ کێشێن خێزانی نەڤەشار و گۆت “پتریا پارێزەران رۆلەکێ نێگەتیف یێ ھەی کو نابیتە لایەنێ خێرێ بۆ چارەسەکرنا کێشێ بەری بگەھیتە دادگەھێ، بەلکو دێ بیتە خودانێ دۆسیێ و کوژمەکێ پارەی وەرگریت و دێ دۆسیێ ئێکلا کەت و ب ڤێ چەندێ ژی پارێزەر دبیتە گونەھکار، ھەروەسا رولێ دەرونناسێن جڤاکی ل دادگەھان گەلەک یێ لاوازە. یەکسانی د ناڤبەرا کچ و کوران دا 100% نەیا دروستە ل دەمێ ھەلبژارتنا کوڕ و کچان بۆ پێکئینانا خێزانێ ژ لایێ زانستی و رەوشتی و ئاینی و بنەمالی و جوانی و ئابووری ڤە”.
ل دووماھیێ د. ماجدی ئەو چەندە ژی ئاشکرا کر کو رۆلێ مامۆستایێن ئاینی د چارەسەرکرنا ڤێ کێشێ دا زۆر یێ لاوازە و چ گرنگی ب ڤێ کێشێ نەدایە و ب چاڤەکێ کێم تەماشە کریێ.
د پێنج سالێن بۆری دا حالەتێن بەردانێ ب چو رەنگ بوون؟
ئەڤرۆ نیوز:
د ناڤ جڤاکی دا دەولەت ئاڤا دبن و ژ ناڤ دچن ل سەر بنەمایێ قەبارێ خێزانان، د جڤاکێ مە دا رێژا بەردانێ ل دادگەھا دھۆکێ و دەوروبەرێن وێ کو نەە دادگەھان ب خوە ڤە دگریت سالانە ب شێوەکێ نەسروشتی د زێدەبوونێ دایە، بێی لایەنێن بەرپرسیار خوە ل کێشێ بکەنە خودان و ب دروستی د قەبارێ مەترسیا کێشێ بگەھن.
د. ماجد ئدریس مامۆستایێ زانکۆیێ و شارەزایێ کێشێن خێزانی بۆ ئەڤرۆ دیار کر، رێژا بەردانێ ل سالا( 2008 ) ل دادگەھا دھۆکێ (510) پێنچ سەد و دەە حالەتێن بەردانێ ھاتینە تۆمارکرن، ل سالا (2009) ئەڤ رێژە بەرزتر بوویە بۆ (564) پێنچ سەد و شێست و چوار حالەتان، سالا 2010 بۆ (684) شەسەت و ھەشتێ و چوار حالەتان بەرز بوویە، سالا 2011 بۆ (712) حەفت سەد و دوازدە حالەتان، ل سالا 2012 نێزیکی ھزار حالەتان، سالا (2013-2015) ئەڤ رێژە بەرزتر بوویە، ئەڤ رێژە بۆ پارێزگەھا دھۆکێ کو ژمارا ئاکنجیێن وێ ناگەھیتە ملیۆنەکێ رێژەکا ب مەترسیە، ب شێوەکێ گشتی د ماوێ پێنچ سالان دا (3383) سێ ھزار و سێ سەد و ھەشتێ و سێ ژن ل دادگەھا دھۆکێ ھاتینە بەردان.
ھەروەسا مامۆستایێ زانکۆیێ و شارەزایێ کێشێن خێزانی خویا کر، یا پێدڤیە ل سەر لایەنێن بەرپرسیار ل ئەگەرێن سەرھلدانا کێشا بەردانێ و چارەسەریێن وێ بگەریێن و گۆت “ب دیتنا من ئەگەرێن پەیدابوونا ڤێ کێشێ بۆ چەند تەوەران دزڤرن، دایک و باب تەوەرەکێ گرنگن بۆ پەیدابوون و چارەسەرکرنا ڤێ کێشێ، چونکو ھەر کۆر و کچەک د خێزانەکێ دا دژین و رۆژانە رەفتارێن وان دەیک و بابان دبینن رەفتارێن وان ب خوە دکەنە نموونە، ھەروەسا ل سەر دایک و بابان یا پێدڤیە چاوا بۆ کورێ خوە ل کچەکا باش دگەرن وەسا بۆ کچا خوە ژی ل کوڕەکێ خودان رەوشت بگەریێن بۆ پێکئینانا خێزانەکا بەختەوەر، کچ و کوڕ ب خوە ژی تەوەرەکێ دیترن کو 90% دەمێ گەنجێن مە خێزانێ پێک دئینن ژبەر دەیک و بابێن خوە، ھەروەسا دمێ پێکئینانا خێزانێ کوڕ ئاستێ خوە یێ ئابووری ل بەرچاڤ وەرناگریت”.
سبارەت تەماشەکرنا گەنجێن ڤی سەردەمی بۆ درامایێن بیانی وەک درامایێن تورکی و ھندی و ..ھتد د. ماجدی گۆت “د ڤان درامایان دا چ رەوشتێن وان دگەل یێن مە نا گونجن، گەنج پتریا رەوشتێن خوە ژ وان درامایان وەردگرن، ھەروەسا ژ بەر مافێ ئافرەتێ، زەلام نەشێت دگەل ھەڤژینا خوە باخڤیت، ھەردەمێ دگەل ئاخفت ئێکسەر ژن دێ بەرێ خوە دەتە دەزگەھێ مافێ ئافرەتێ و داخوازا مافێ دوورخستنێ ژ زەلامی کەت”.
د. ماجد ئدریس مامۆستایێ زانکۆیێ و شارەزایێ کێشێن خێزانی نەڤەشار و گۆت “پتریا پارێزەران رۆلەکێ نێگەتیف یێ ھەی کو نابیتە لایەنێ خێرێ بۆ چارەسەکرنا کێشێ بەری بگەھیتە دادگەھێ، بەلکو دێ بیتە خودانێ دۆسیێ و کوژمەکێ پارەی وەرگریت و دێ دۆسیێ ئێکلا کەت و ب ڤێ چەندێ ژی پارێزەر دبیتە گونەھکار، ھەروەسا رولێ دەرونناسێن جڤاکی ل دادگەھان گەلەک یێ لاوازە. یەکسانی د ناڤبەرا کچ و کوران دا 100% نەیا دروستە ل دەمێ ھەلبژارتنا کوڕ و کچان بۆ پێکئینانا خێزانێ ژ لایێ زانستی و رەوشتی و ئاینی و بنەمالی و جوانی و ئابووری ڤە”.
ل دووماھیێ د. ماجدی ئەو چەندە ژی ئاشکرا کر کو رۆلێ مامۆستایێن ئاینی د چارەسەرکرنا ڤێ کێشێ دا زۆر یێ لاوازە و چ گرنگی ب ڤێ کێشێ نەدایە و ب چاڤەکێ کێم تەماشە کریێ.