راگه‌هاندا په‌ككێ یا كانتۆنا شنگالێ سه‌رپێچیا سه‌روه‌ریا عیراقێ و دستوورێ وێ یێ ئێكگرتی یه
د ناڤا ئه‌ڤان بارودۆخێن سه‌خت دا یێن ل سه‌ر هه‌رێم كوردستانا عیراقێ دا دچن، ئه‌م یێن ل بن گه‌فێن داعشێ به‌ر ب گه‌فێن حوكمه‌تا ئێكگرتی و دابرینا وێ یا ئابووری ل دژی هه‌رێمێ ڤه دچین، هه‌ر وه‌سا گه‌فێن حوكمه‌تێن هه‌رێماتیك، زێده‌باری قه‌یرانێن ناڤخوه یێن جۆره‌و جۆر، لێ چو دیتر كێم نه‌بوو ژ ئاریشێن هه‌رێمێ ژ بلی راگه‌هاندنا كانتۆنا شنگالێ، ئه‌ڤ راگه‌هاندنه نه‌یا دستووری و نه قانوونی و نه ره‌وا یه و نه به‌رئاقل و نه ره‌وشتی یه.
ژ لایێ دستووری ڤه: شنگال دكه‌ڤیته د ناڤ چارچووڤێ مادێ 140 دا یا كو هێشتا نه‌هاتیه ڤه‌بڕین ل گه‌ل به‌غدایێ، چونكو ژ وان ده‌ڤه‌رانه یێن ڤه‌بری ژ كوردستانێ و ده‌قێ دستووری ل دۆر پێرابوونا دروستكرنه‌كێ یه و سه‌رژمێریه‌كێ پاشی ئه‌نجامدانا راپرسینه‌كێ بۆ بریاردانا چاره‌نڤیسێ وێ كانێ ئه‌رێ دێ مینیته ب سه‌ر مووسلێ ڤه یان دێ ڤه‌گه‌ریێته سه‌ر ب جهێ دروستێ دایك “كوردستان” ڤه، نه‌مازه پێشمه‌رگه شیا شنگالێ بپارێزیت ل خزیرانێ پشتی رۆخیانا مووسلێ، لێ پشتی دو مه‌هان ژ رۆخیانا مووسلێ تووشی هێرشه‌كا هۆڤانه بوو ژ لایێ داعشێ ڤه و جینۆسایده‌ك ل هه‌مبه‌ر خه‌لكێ شنگالێ كرن، پاشی حوكمه‌تا هه‌رێمێ شیا ب سه‌رۆكاتیا بارزانی كو 90% ژ شنگالێ رزگار بكه‌ت و سه‌رۆكی راگه‌هاند پشتی رزگاربوونا وێ 100% كو دێ شنگالێ كه‌ینه پارێزگه‌ه و دێ حوكمه‌ته‌كا مللی و پارێزگاره‌ك هێنه هه‌لبژارتن و دێ ئێنه ب سه‌ر حوكمه‌تا هه‌رێمێ ڤه. هه‌ر دیسا دێ ئه‌وان نوونه‌ر هه‌بن د سازیێن دستووری دا ل به‌غدا بۆ په‌رله‌مانی و حوكمه‌تا ئێكگرتی هه‌ر وه‌سا نوونه‌ر دێ هه‌بن د حوكمه‌تا ناڤخوه‌یی ژی دا ل مووسلێ كو باره‌گایێ وێ نها ل ده‌رڤه‌ی مووسلێ یه.
شنگال پارچه‌كه ژ مووسلێ ژ لایێ ئیداری ڤه و پشكه‌كه ژ كوردستانا عیراقێ ب ره‌نگه‌كێ سیاسی.
كوردستانا عیراقێ ژی پشكه‌كه ژ عیراقێ ژ لایێ سه‌روه‌ریێ ڤه و عیراق ژی ده‌وله‌ته‌كا سه‌ربه‌خوه یه، سه‌وه‌ریا خوه هه‌یه ل سه‌ر ئه‌ردێ خوه، ئه‌سمانێ خوه، ئاڤا خوه، یا دانپێدانكریه ژ لایێ نه‌ته‌وێن ئێكگرتی و وه‌لاتێن مه‌زن و هه‌می وه‌لاتێن جیهانێ ڤه. په‌یوه‌ندیێن خوه یێن دیپلۆماسی و بازرگانی و ئابووری هه‌نه ل گه‌ل جیهانێ، هه‌ر دیسا عیراق وه‌لاته‌كێ ئێكگرتی فیدرالی یه ده‌سهه‌لات و ئه‌ركان پارڤه‌دكه‌ت ل سه‌ر ناڤه‌ندێ و هه‌رێمان ل دۆر دستووری.
ل ده‌رڤه‌ی دستووری ژی نابیت حوكمه‌ته‌ك بهێته پێكئینان ل قه‌زایه‌كی یان ل باژێره‌كی، لێ ده‌رباره‌ی راگه‌هاندنا PKKبۆ دانانا كانتۆنه‌كێ ل شنگالێ نه‌یا دستووری و قانوونی یه، چونكو یا پێكهاتیه و دامه‌زراندیه ژ لایێ كۆمه‌كا مرۆڤان ژ ده‌رڤه‌ی عیراقێ هاتینه و خوه‌دی ناسنامه‌یێن ئیرانی و توركی و سوورینه، چو په‌یوه‌ندی ب عیراقێ ڤه نینن، نه ژ دوور و نه ژ نێزیك و كه‌یسا خوه ل ڤالاهیا سیاسی و دستووری ل عیراقێ دبینن ل قه‌زایێ. سه‌رپێچیێ د سنۆرێ سیاسی یێ عیراقی دا دكه‌ن، دبێژن كو كوردستان پارچه‌یه‌كه، وه‌كهه‌ڤی داعشێ ئه‌وێن سنۆرێن سیاسی د ناڤبه‌را دو وه‌لاتێن دانپێدانكری ژ لایێ نه‌ته‌وێن ئێكگرتی ڤه دا دشكێنن، دبێژن كو عه‌ره‌ب و گه‌لێن ئیسلامی ئێكن و ئه‌م دێ ده‌وله‌تا خیلافه‌تێ دامه‌زرینن. ئه‌رێ نه‌ته‌وێن ئێكگرتی و وه‌لاتێ مه‌زن دێ قه‌بوول كه‌نكو ئه‌ڤ سنۆره بهێن گوهۆرین؟ هه‌می گرێدایه ب قانوونا ده‌ولی و سیاسه‌تا ده‌ولی ڤه و په‌یوه‌ندیێن ده‌ولی و سیسته‌مێ ده‌ولی!. ژ لایێ شه‌رعیه‌تا سیاسی ڤه:
ده‌سهه‌لاتا شه‌رعی نرخێ پێگیریێ و ملكه‌چیێ یه بۆ سیسته‌مێ ده‌سهه‌لاتێ، ده‌سهه‌لات دێ یا شه‌رعی بیت هه‌كه بهایێ وێ بگونجیت ل گه‌ل بهایێن جڤاكی یێن ژ ئه‌نجامێ ده‌ركه‌فتین ژ لایی جڤاكی و ئابووری و سیاسی و ره‌وشه‌نبیری ڤه و ده‌سهه‌لاتا شه‌رعی په‌سنینا خوه دئێخیته سه‌ر سێ توخمان ئه‌و ژی:
جهێ ژێده‌رێ (مه‌رجه‌عیه‌ت) واته هه‌لبژارتن هه‌ر وه‌سا ژی ل سه‌ر داوه‌ریێ و نوونه‌راتیێ و پاشی بجهئینانێ.
هه‌كه ئه‌ڤ پیڤه‌ره د زانستێ سیاسی دا هاتنه سه‌پاندن ل سه‌ر كانتۆنا شنگالێ، دێ بیته خوه‌دی شه‌رعیه‌ته‌كا سیاسی و هاتنا وان ب 27 كه‌سان و ل سه‌ر خه‌لكی خوه دسه‌پینن.
لێ ژ لایێ ره‌وشتی ڤه:
ئه‌رێ تشته‌كێ به‌رئاقله كو حوكمه‌تا كوردستانێ و گه‌لێ كوردستانێ و خه‌لكێ شنگالێ د دۆخه‌كێ شه‌ره‌كێ دژوار دا و یێن شه‌ری ژ پێش مرۆڤاتیێ دكه‌ن د شه‌رێ جیهانی یێ سیێ دا ل دژی تیرۆری.. لێ ژ پشتڤه كۆمه‌ك رابن و كانتۆنه‌كێ راگه‌هینن؟، ئه‌و ژی ب ئاماژه‌كێ ژ لایێ حوكمه‌ته‌كا هه‌رێماتیك ڤه و لایه‌نێن ناڤخوه‌یی، مه‌ره‌ما وێ لێدانا ئێكبوونا نشتیمانی یه و ده‌رزكرنا رێزێن پێشمه‌رگه‌ی.
هه‌ر وه‌سا لێدانا ده‌سكه‌فتیێن پارتی دیمۆكراتی كوردستان.
ل ده‌مه‌كێ پێشتر pkkكانتۆنه‌ك ل زاب دامه‌زراند بوو و شه‌ره‌ك دژی حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ كربوو ژ بۆ بجهئینانا ئه‌جینده‌یین وه‌لاتێن هه‌رێماتیك، باشه چو هاته روودان و كا چ گه‌هشتێ؟ ما ب ئاقل نه‌كه‌فت؟
ل دووماهیێ ڤان پێشنیازان ددانینه پێش ژ بۆ چاره‌سه‌كرنا قه‌یرانێ، واته راگه‌هاندنا كانتۆنا شنگالێ:
1. په‌رله‌مانێ كوردستانێ جڤینه‌كا جودا ژ بلی یێن ئاسایی گرێبده‌ت ژ بۆ لێكۆلینا هه‌لویستی و ده‌ركرنا ته‌شریعه‌كێ بۆ ره‌تكرنا راگه‌هاندنێ و ده‌ركرنا به‌یانه‌كا ب زاره‌كێ دژوار.
2. جڤاتا وه‌زیران كۆمبوونه‌كا نه‌ئاسایی گرێبده‌ت و ده‌ركرنا به‌یانا ره‌تكرنا وێ راگه‌هاندنێ.
3. داخوازا حزبێن كوردستانی بۆ كۆمبوونه‌كێ و ده‌رخستا هه‌لویسته‌كێ هه‌ڤپشك ل دژی ڤێ راگه‌هاندنێ.
دیسا ژی كو ئه‌ڤ ئاریشه ئاریشه‌كا كوردستانی یه و نه‌ك یا پارتی دیمۆكراتی كوردستانه ب تنێ.
4. داخوازكرنا رێكخراوێن جڤاكێ مه‌ده‌نی بۆ ئه‌نجامدانا هوشداریكرنا ملله‌تی ل دۆر مه‌ترسیا راگه‌هاندنێ و شلۆڤه‌كرنا ڤی كاری.
5. رۆلێ زه‌لامێن ئاینی ل دۆر تێگه‌هاندنا ملله‌تی ل سه‌ر مه‌ترسیا ڤێ قووناغێ و رسواكرنا ڤی كارێ سڤكاتیكرنێ یی كو ئێكرێزیا كوردی ژبه‌رئێك دبه‌ت و كاودانان دئێخیته ته‌قه‌له‌قێ.
6. رۆلێ میدیایێ كو ئه‌و ژی ب رۆلێ خوه راببیت ل دۆر ئاشكراكرنا ره‌هه‌ند و مه‌ترسیێن ڤی كاری و سه‌رشه‌قێن وێ ل سه‌ر ئێكرێزیا كوردی ل هه‌رێمێ و تێكدانا ئاسایش و به‌رقه‌راریا وێ.
7. هه‌ر وه‌سا ژی په‌رله‌مانێ عیراقێ ژی كۆمبوونه‌كێ ل دۆر ڤێ سه‌رپێچیا هه‌تكبه‌ر ل سه‌ر سه‌روه‌ریا عیراقێ بكه‌ت.
ل دووماهیێ ژی ب هیڤینه بۆ هه‌رێما كوردستانێ كو به‌رده‌وام بمینیت د نیعمه‌تا ئاسایش و سه‌قامگیری و خۆشی و ئێكبوونێ دا و سه‌لامه‌تیا پێشمه‌رگه‌ی چونكو ئه‌ون ناڤونیشانا هه‌بوونا مه و بها و كه‌رامه‌تا مه.
و: ئه‌ڤرۆ
*مامۆستایێ زانستێن سیاسی، كۆلیژا قانوون و سیاسه‌ت.. زانكۆیا نه‌ورۆز
