روونشتنا په‌رله‌مانی و سیناریۆیێن دارێتی!

روونشتنا په‌رله‌مانی و سیناریۆیێن دارێتی!

68

روونشتنا په‌رله‌مانێ كوردستانێ یا رۆژا 23/6/2015، ل سه‌ر ده‌ستهه‌لات و پرسا سه‌رۆكاتیا هه‌رێما كوردستانێ، خه‌لك دلگرانكر، چونكو گه‌له‌ك قه‌یران و كێشێن فه‌رتر هه‌بوون ژ په‌رله‌مانێ كوردستانێ روونشتنان ل سه‌ر بكه‌ت، وه‌كو دزانین ئه‌ڤرۆ هه‌رێما كوردستانێ یا د قه‌یراناندا دژیت، ژ لایه‌كی ڤه‌ شه‌ڕێ داعشێ یێ وێرانكار كو دهێته‌ نیاسین مه‌ترسیداترین شه‌ڕ ل جیهانێ هه‌میێ و رووب رووی هه‌رێما كوردستانێ بوویه‌ و ژ لایه‌كێ دی سیاسه‌تا وه‌لاتێن ده‌وروبه‌ر و پیلان دارێژیا وان دژی هه‌رێما كوردستانێ، ژ لایه‌كێ دیتر دوورپێچا ئابووری یا ژ لایێ حوكمه‌تا به‌غدا ڤه‌ هاتیه‌ دانان ل سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ، دیسا چه‌ندین قه‌یرانیێن ناڤخوه‌ی وه‌كو (پانزین، كاره‌با، ئاڤ، مووچه‌، ئاواره‌.. هتد، ئه‌ڤه‌ هه‌می ل سه‌ره‌كی و پیلاندارێژیا ناڤخوه‌ بخوه‌ ل سه‌ركێ دی، به‌لێ باشتر بوو په‌رله‌مانێ كوردستانێ ل شوونا ل سه‌ر پرسا ده‌سته‌لات و سه‌رۆكاتیا هه‌رێمێ كۆم ببیت، پێدڤی بوو ل سه‌ر وان كێشێن ل سه‌ری هاتینه‌ به‌رچاڤكرن كۆم ببایه‌ و رێیه‌ چاره‌یه‌ك بۆ ڤی خه‌لكی دیتبایه‌.
پرسا سه‌رۆكاتیا هه‌رێمێ و كۆمبوونا 23/6، چه‌ند سیناریۆیه‌ك ژێ دهێنه‌ تێبینیكرن، سیناریۆیه‌ك پیلان دارێژیا ده‌ره‌كی بوویه‌، د هه‌مان ده‌م ژی دا سیناریۆیه‌كا ناڤخوه‌ی بوویه‌. دیسا ئه‌ڤ كۆمبوونه‌ چه‌ند پرسیاره‌كان ژی د مێشكێ مرۆڤی دا دئارینیت، ئه‌رێ چ په‌یوه‌ندیا وه‌لاتێن بیانی ب روونشتنا په‌رله‌مانی و پرسا سه‌رۆكاتیا هه‌رێمێ ڤه‌ هه‌یه‌؟ ئه‌رێ كه‌نگی سه‌رۆكێ په‌رله‌مانی و هه‌ر لایه‌كێ هه‌بیت ئه‌و ماف هه‌یه‌، بێ رێكه‌فتنا (نیشتمانی) داخوازا بالیۆز و نوونه‌رێن بیانی بكه‌ت بۆ كۆمبوونا په‌رله‌مانی؟ دیسا په‌له‌ په‌لا سه‌رۆكێ په‌رله‌مانی چ بوو ب پێشكێشكرنا پرۆژێ بزاڤا خوه‌؟.
سیناریۆیه‌ك و پیلان دارێژیه‌كا ده‌ره‌كی بوویه‌، وه‌كو كورد دبێژن(مویه‌ك د ڤی ماستیدا هه‌یه‌)، چونكو ئاماده‌بوونا بالیۆزێ وه‌لاته‌كی ده‌ستنیشانكری ب تنێ جهێ پرسێ یه‌، وه‌كو ئه‌م دزانین ئه‌و پرۆژێ هاتیه‌ پێشكێشكرن ژ لایێ بزاڤه‌كێ ڤه‌ لایه‌نگر و دۆستا وی وه‌لاتیه‌ و به‌لكو چێكریا وێ بخوه‌یه‌ یا بالیۆزێ وێ ئاماده‌بووی، ل ڤێره‌ دیار دبیت ئه‌ڤه‌ سیناریۆیه‌كا ده‌ره‌كی یه‌، چونكو ئه‌و وه‌لاتێ ئاماده‌بووی ب پله‌ ئێك پالپشتا چه‌ند پارته‌كێن كوردستانێ و ل ده‌ڤه‌ره‌كا ده‌ستنیشانكری دكه‌ت، و ئه‌و پارت ژی لاینگر ودوستێن پارتێن شیعه‌ (مه‌زهه‌بن) ل عێراقێ و هه‌ر ب گۆتن و پێشنیازێن وان بودجه‌ و مووچێن فه‌رمانبه‌ران هاتینه‌ برین و دورستكرنا قه‌یرانان ژی هه‌ر ژ لایێ وان ڤه‌ بوویه‌ و بلا ژبیر نه‌كه‌ین هنده‌ك وه‌لاتێن بیانی دڤێت ل كوردستانێ پاكگرنێن خوه‌ (تصفیه‌ حسابات) د گه‌ل پارتی دیمۆكراتی كوردستان بكه‌ن و ب تنێ مه‌ره‌م ژێ پارتیه‌. شه‌ڕێ سووریێ و لایه‌نكریا ئیرانێ بۆ عه‌له‌ویێن سووریێ و به‌شار ئه‌سه‌دی، لاینگریا تركیا بۆ ئۆپۆزسیۆنا سووریێ، ئه‌ڤ پاككرنه‌ ئه‌ڤرۆ ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ و ب ده‌ستێن كوردان بخوه‌ بخوه‌ یا دهێته‌ جهبجهكرن، چونكو پارتی و بارزانی، رێگر بوو ل كه‌فتنا كۆبانێ، ئه‌ڤه‌ بۆ تركیا گه‌له‌ك یا نه‌خۆش بوو، دیسا پارتی و بارزانی لاینگریا به‌شار ئه‌سه‌دی وعه‌له‌ویان نه‌كر، دیسا پارتی ب هه‌می هیز و شیانێن خوه‌ دژی پیلانێن هنده‌ك پارتێن شیعی ل عێراقێ ڕاوه‌ستیا یێن دژی هه‌رێما كوردستانێ دهێنه‌ دارێژتن، ئه‌ڤه‌ ژیك گه‌له‌ك یا نه‌خۆش بوو بۆ ئیرانێ، لێ جهێ داخێ یه‌ هنده‌ك پارت و لایه‌ن و سیاسه‌تمه‌دارێن كوردستانی هه‌لگرێن جهبجهكرنا وێ پیلانێ نن و ب سینگه‌كێ به‌رفره‌ه ئه‌ڤرۆ بالیۆز و نوونه‌رێن هنده‌ك وه‌لاتان داخواز دكه‌نه‌ په‌رله‌مانی داكو ل پێشچاڤێن وان ڤێ پرسا گرنگ و نیشتمانی و چاره‌نڤیساز جهبجه بكه‌ن و وان بكه‌نه‌ دیده‌ڤان كو به‌لێ هه‌ر تشته‌كێ هه‌وه‌ بڤێت ئه‌م دشێن بكه‌ین، دیسا وان لایه‌ن و پارتان ژ پێشده‌م دزانی كو هنده‌ك فراكسیۆنێن كوردستانی ل روونشتنێ ئاماده‌ نابن، داخوازكرنا وان بالیۆز و نوونه‌ران بۆ هندێ بوو كو بده‌نه‌ دیاركرن، ب تنێ پارتی دیموكراتی كوردستان كێشه‌ و قه‌یرانان دورست دكه‌ت و دژی وه‌لاتێن ده‌وروبه‌ره‌ ژی له‌وما ئه‌ڤرۆ ل روونشتنێ ئاماده‌نه‌بوون. ژ لایه‌كێ دیتر ڤه‌ سیناریۆیه‌كا ناڤخوه‌یه‌ و ئه‌ڤ نه‌خشه‌ ژ لایێ گۆڕان و ئێكه‌تیێ ڤه‌ هاتبوو دارێتن، ئه‌ڤه‌ ژی پشتی چه‌ندین سه‌ره‌دان و كۆمبوون و دیدارا د ناڤبه‌را گۆڕان و ئێكه‌تێ دا هاتینه‌ كرن، به‌لێ ب دیتنا من، ئێكه‌تیێ (گولا خۆه‌ ل گورانێ كر)، چونكو ئێكه‌تیێ گۆڕان هاندا ل پێشی ئه‌و پرۆژێ خوه‌ پێشكێش بكه‌ن و ڤێ پێنگاڤێ بهاڤێژن و ئێكه‌تیێ مه‌ره‌م ب ڤێ پێنگاڤێ هه‌بوو ئه‌و ژیك هه‌لسه‌نگاندنا بارودۆخی و ئه‌رێنی و نه‌رێنی و رازیبوون و نه‌رازیبوونا پارتی ل سه‌ر ڤی پرۆژه‌ی و هه‌كه‌ پرۆژێ گۆرانێ سه‌رگرت ژ نوو ئه‌و دێ پرۆژێ خوه‌ پێشكێش كه‌ن و هه‌كه‌ سه‌رنه‌گرت، دو لایه‌كی په‌یدا بوو د ناڤبه‌را پارتی و گۆڕانێدا و چه‌ند پارتی و گۆران ژێك دوور بكه‌ڤن ئه‌ڤه‌ د به‌رژه‌وه‌ندیا ئێكه‌تێدایه‌، چونكو پارتی و گۆڕان هه‌ڤڕكێن سه‌ره‌كینه‌ د گۆره‌پانا سیاسیدا بۆ ئێكه‌تیێ و بلا ژبیر نه‌كه‌ین گۆڕانێ د هه‌لبژارتنێن بۆریدا پشتا ئێكه‌تیێ دانا بوو ئه‌ردی و پرانیا لاینگر و هه‌ڤالێن ئێكه‌تیێ ژێ ستاندن و ده‌نگێ وان بخوه‌ بر، ب دیتنا من ئاها ئه‌ڤه‌ یه‌ بوویه‌ ئه‌گه‌ر ئێكه‌تی ب به‌ژن و بالا گۆرانێ بێژیت و ده‌ستێ خوه‌ ل پشتێ بده‌ت، هه‌تا كو تۆلێن خوه‌ ژێ ڤه‌كه‌ت و گۆڕان ژی ب ساناهی د سه‌رداچوو و زه‌ند وباسكێن خوه‌ هه‌لدان.
سیناریۆیا ڤه‌شارتنا كارنامه‌ و ده‌ڤگه‌رمی و سۆز و په‌یمانان، بزاڤا گۆرانێ گه‌له‌ك ده‌ڤگه‌رمی و خۆشخۆشك داینه‌ خه‌لكێ خوه‌، چونكو ل بیرا مه‌یه‌ پێشی هه‌لبژارتنا گۆرانێ زۆرنا خوه‌ لێدا و دگۆت، ب تنێ داهاتێن ناڤخوه‌ تێرا مۆچێن فه‌رمانبه‌رێن هه‌رێما كوردستانێ هه‌نه‌، هه‌كه‌ ئه‌م بگه‌هینه‌ ده‌ستهه‌لاتێ، كێشا كاره‌بێ و پانزینێ و پێشمه‌رگه‌ی و ئاڤێ و ئاكنجیبوونێ.. هتد، دێ چاره‌سه‌ر كه‌ین و چ تشته‌كی ل كوردستانێ ناهێلین ب ناڤێ كێشه‌، ئه‌ڤرۆ وه‌زیرێ دارای ژ وانه‌ و یێ پێشمه‌رگه‌ی ژ وانه‌.. هتد، به‌لێ پشتی نه‌شیاین قه‌یرانان چاره‌سه‌ر بكه‌ن، كه‌فتنه‌ ده‌ستێن خوه‌ و ژبۆ ڤه‌شارتن و په‌رده‌پووشكرنا كارناما و سۆز و په‌یمانێن داینه‌ خه‌لكێ، پرسا ده‌ستهه‌لات و سه‌رۆكاتیا هه‌رێمێ ئینانده‌ رۆژه‌ڤێ، داكو خه‌لك پێڤه‌ بهێته‌ گرێدان و مژوول ببیت و خه‌لك گازندان ژ وان نه‌كه‌ت. ئه‌ڤرۆ دورستكرنا كیشه‌ وقه‌یرانان ل كوردستانێ د به‌رژه‌وه‌ندیا واندایه‌، چونكو وان شكه‌ستن د كارنامه‌ و ده‌ڤخۆشیێن خوه‌ دا ئینایه‌ و هێدی هێدی خه‌لك ژ وان ڤه‌ دبیت و دێ بیته‌ پارته‌كا (افلاس) كری.

کۆمێنتا تە