رۆلێ ژنێ د ئەدەبیاتا کوردی دا ل دەڤەرا بەهدینان
هلبین شێخ باقر
ل پێشیا هەر تشتی ئەدەبیات و هونەر ڕوحا ژیانێ نە، من دڤێت ب ئەڤان چەند رێزکان بچم دناڤ بابەتی دا:
دەربارەی تێگەهێ ئەدەبێ ژنێ دو بۆچوون هەنە، بۆچوونا ئێکێ هەر باوەری ب ئەڤێ پۆلینکرنا ئەدەبی یا د ناڤبەرا ژنێ و زەلامی دا نینە و دبێژت ئەدەب بەرهەمێ هزرا مرۆڤی یە چ ژن بیت یان زەلام و مژارێن دهێنە هەلبژارتن ژی بۆ ڕەگەزەکی بتنێ نە تاپۆ کرینە !
بۆچوونا بەرەڤاژی ئەڤێ دیتنێ هەیە دبێژت: بەلێ ئەدەبێ ژنێ هندەك سیما و تایبەتمەندی هەنە ئێکسەر فۆرما ژنێ پێڤە دیارە وەکو داکۆکی لسەر مافێ ژنێ وسروشت وژینگەها جڤاکی کولتۆری یا ژن تێدا و زێدەباری سیمایەکێ بێ توندوتیژی و توندڕەوی د ئەڤی دەقێ ئەدەبی دا.
و ل ئەڤێ دەڤەرا مە یا بەهدینان، ئەدەبێ ژنێ هەتا رادەیەکێ مەزن درەنگ هاتە بەرچاڤ و ئەوژی ژبەر کۆمەکا ئەگەران: لبەراهیکێ ئەگەرێن سیاسی و کەتوارێ بندەستیێ.
ئەو قەلەمێن هەین ژی پتر د بیاڤێ هۆزانێ دابوون و ل ڤێرێ ئەم دشێن ئاماژەیێ ب چەند ناڤێن ژنێن هۆزانڤانێن پیشەنگ بکەین ل سالێن هەشتییان وەکو خودێ ژێ رازی سەبریا هەکاری، دایکا دالیایێ، هیڤی بەرواری، تیرۆژ ئامێدی، سعاد سلێڤانەی …
لێ پشتی سەرهەلدانا 1991ێ و ڤەبوونا دەرگەهێن خواندنگەھ و زانکۆیا ب زمانێ کوردی، ب دەهان و سەدان ژنێن خودان نڤیسینێن جودا و بەرهەمێن ئەدەبی هاتنە مەیدانێ و ب زمانێ دایکێ بەرهەمێن خوە پێشکێشی خواندەڤانی کرن.
پێدڤییە بزانین كو ژنا کورد رۆلەکێ تایبەت و گرنگیەکا باش دگەشەپێدانا ئەدەبیاتێ دا ب تایبەتی، ئەدەبیاتا سترانێ – و فولکلۆری- و د نڤیسینێ دا هەبوویە.
ئەدەبیاتا فولکلۆری ژنان ب دەنگێ خوە یێ رەسەن سترانان ب شێوەیێ جیاواز ودیسان ب دەنگێن جیاواز مینا عەیشاشان – ومریەم خان – گولبهار وگەلەکێن دی و دیسان سترانا ڤەگێڕانێ کو نیشانا بەردەوامیێ یە ل كولتۆرێ بلندترین مێژووا ئەدەبی دا.
ژنا کورد ئێکە ژ تایبەتمەندێن هەری بلند ب هەستێن خوە یێن نەرمییانە ب شێوەیەکێ راست ودروست کو ببیتە سەرنجێ راکێشانا گەلان.
ئەڤرو ژن رۆلێ خوە دهەمی بوارێن ژیانێ دا دبینت، یا ژهەمیێ گرنگتر دەیک، كو ب پەروەردەکرنا زارۆکێن خوە رادبت و دیسان شیایە دهەمی بواراندا کارێ خو برێڤە ببت و ل هەمی ئاستن بلند مل ب ملێن زلامی ڤە کار بکت… خوە د نیشاندانا ئاستێ هزری وهەست سۆز و ڤیانێ دا ئەڤرۆ ژنا کورد رۆلەکێ باش د چڤاکی دا دیتیە.
ژنا نڤیسکار وهەلبەستڤان
ئێکە ژ ئافرەتێن پێشەنگ هەر ژ سەدێ ٢٠ هەتا نها کو نڤیسینا ژنێ دەربڕینێ ژ هزر و هەست و سۆزێن وێ دکەت.. کو شیایە د خەباتا خوە یا ئەدەبیاتێ دا ب شێوەیەکێ روحی و فەلسەفی وکۆمەلایەتی و لاتپارێزی و ڤیانا وەلاتی رابگەهینت.
ژنا کورد تا رادەیەکێ باش شیایە خوە ژ بن فشارا کۆمەلایەتی دەربێخت تاکو ببیتە نیشانا هەمی ئاستێن ژیانێ.
