رۆهینگا و كورد و مافێن مرۆڤان
ئه‌ڤ مانشێتى سه‌رى یێ نڤیسه‌رێ عه‌ره‌بێ عیراقى (فارس الخگاب) یێ ل له‌نده‌ن پالدایه، د چاپه‌مه‌نیا (العربی الجدید)، ل هه‌شتى سێپته‌مبه‌را 2017 دا وه‌شاندیه. نڤیسه‌رى كۆله‌ژاریا خوه دیاركریه كا بۆچى سه‌روبنێن جیهانێ د هه‌وارا كوردان هاتن و خوه همبه‌رى كوشتن و ڕاته‌قاندنا بسرمانێن رۆهینگا ل میانمار بێده‌نگ كرن، ب گۆتنا وى ده‌رده‌سه‌ریا ب سه‌رێ كوردان هاتى ناگه‌هیته هه‌مان ده‌رده‌سه‌ریا بسرمانێن روهینگا كه‌تینێ.
ل ده‌ستپێكێ، ب راستى یا ب سه‌رێ خه‌لكێ رۆهینگا ل هه‌رێما (راخان) ل میامار ژ كوشتن و گرتن و وارسوتن و ده‌به‌ده‌رى دهێت مه پترى خه‌لكه‌كێ دى دئیشینیت، چونكى مه كوردان ئه‌و هه‌مى ئێش و ئازار و گه‌له‌ك خرابتر ژى ب چاڤێ سه‌رێ خوه ب درێژاهیا چاخه‌كى دیتنه و ل سه‌ر ده‌ستێ ده‌ستهه‌لاتێن حوكمه‌تێن به‌غدا ب سه‌رێ مه هاتینه ، له‌وا ئه‌م پتر هه‌ست ب ده‌رده‌سه‌ریا وان دكه‌ین ژ كه‌سه‌كێ مه‌رتاح ل له‌نده‌ن پالڤه‌داى.
ره‌نگه ئه‌ڤ نڤیسه‌ره و نڤیسه‌رێن چه‌شنا وى ژ عه‌ره‌بێن عیراقى وه‌سا ب له‌ز و ساده ده‌رده‌سه‌ریا كیمیا باران و ئه‌نفال و زیندان و سێداره‌دانێن ئیناینه سه‌رێ كوردان ژ سه‌ر و هزرێن خوه دلیت كربیت، له‌وا دبێژمێ ئه‌وا نها ب سه‌رێ گه‌لێ رۆهینگا دهێت به‌رى وان ب ده‌هان سالان ب سه‌رێ كوردان هاتیه. راسته بسرمانێن رۆهینگا كه‌تینه به‌ر هه‌وه‌كا مه‌زنا كوشتارێ، لێ كوردان د ئێك هه‌وا ب ناڤێ ئه‌نفال پترى ژ سه‌د هه‌زار قوربانى داینه و ل كیمیا بارانێ ژى ب هه‌زاران شه‌هید داینه، بسرمانێن روهینگا مالێن وان هاتینه سوتن، لێ پتر ژ چار هه‌زار گوندێن كوردان ب مزگه‌فت و قوتابخانه‌ڤه هاتیه سۆتن و كاڤل كرن. پترى ژ سه‌د هه‌زار ژ بسرمانێن روۆینگا به‌ر ب سنۆرێن تایله‌ند و به‌نگلادش ده‌ربه‌ده‌ر بۆینه، لێ پترى دو ملیۆنان ژ كوردان ڕێیا مرنێ بڕین و ده‌ربه‌ده‌رى سنۆرێن توركیا و ئیرانێ بوون. ئانكو یا ب سه‌رێ كوردان هاتى ل سه‌ر ده‌ستێ ده‌ستهه‌لاتدارێن به‌غدا هه‌وه‌كا رێخستى بۆ قوتبركرنا كوردان بوو. یا ژ وێ ژى كومباختر هه‌كه یا ل میانمار رووداى ژ ئالیێ گرۆپێن بۆزى یێن هشكباوه‌ر همبه‌رى بسرمانێن رۆهینگا بۆ بیت واته دو ئوولێن جودا، لێ هه‌وه عه‌ره‌بان ب ناڤێ ئایه‌ته‌كا قورئانێ ب سه‌رێ كوردان ئینا بسرمان دژى بسرمانى بوو، یا هه‌وه ب ناڤێ نه‌ژادى و قه‌ومیاتى و ته‌عریبكرنێ بوو بۆ ناهێلا ناڤێ كوردان و نه‌خشه‌یێ كوردستان.
كورد مه‌زنترین نه‌ته‌وه‌یه كه‌تیه بن زولما داگیركه‌ران و هه‌تا نها دبێ ده‌وله‌تن، ئه‌و تاوانێن ب سه‌رێ وان هاتین ژ پلا (تاوانێن دژى مرۆڤاتیێ) ده‌رباز دبیت، نه مێژوو و نه هیچ دوكیومێنت نكاریت حاشاتیێ ژ دیرۆكا تژى خوین و قوربانیدانا كوردان بكه‌ت، یا ب سه‌رى ژى دهات دوژمنان ب كێشه‌كا ناڤخۆیى ددانه زانین.
هه‌كه ئه‌ڤه هزرا كه‌سه‌كێ ب ناڤ نڤیسه‌ر و ره‌وشه‌نبیرێ عه‌ره‌ب بیت، وه‌سا هزر بكه‌ت و خوه تێبگه‌هیت كو یا ب سه‌رێ كوردان هاتى ب تنێ هه‌وانته بوو، ئه‌رێ هزر و هه‌لوێستێ ئه‌و عه‌ره‌بێن هێشتا میزا حێشترێ ب ده‌رمان دزانن دێ چه‌وا بیت؟. ئه‌ڤ توخمه عه‌ره‌به وه‌سا د خۆ دگه‌هن كو د دین و دونیادا بتنێ ئه‌و دراستن و هه‌مى ماف و راستى ل جه‌م وانه. سه‌یره گه‌له‌ك هه‌بیت بكاریت ل گه‌ل وان بژیت، یان هه‌تا جیرانیا وان ژى ببه‌ته‌سه‌ر.
نڤیسه‌رێ عه‌ره‌ب یێ خه‌مبار بوو كو دوزا كوردان بوویه دوزه‌كا ناڤده‌وله‌تى و دبێژیت ئه‌و تیرۆرا ب سه‌ر بسرمانێن رۆهینگادا دباریت هیچ ده‌ربرین بۆ نینن، لێ نه‌گۆت ده‌مێ ناپالم و تۆپ و بومب و ژه‌هر و گاز ب سه‌ر زارویێن كورد ل چیا و شكه‌فت و گوند و باژێركێن كوردستانێ دا دبارین تیرۆر و تاوانه‌كا بێ ده‌ربرین بوو، لێ كوردان كولنه‌دا و دوزا خۆ ب خوینا خوه پاراست و نها ژى ب سه‌رفه‌رازى دۆزا خوه به‌ر ب رۆژا بلندا ده‌وله‌تبوونێ كارخۆش ده‌كه‌ن.
سه‌ركه‌فتن بۆ هه‌مى گه‌لێن بن ده‌ست و بێ ده‌وله‌ت ل هه‌ر كوژیه‌كا جوگرافیا جیهانێ دابیت.
