رێڤه‌به‌رێ گشتی یێ گه‌شتوگۆزارێ ل پارێزگه‌ها دهۆكێ: پتری هه‌موو كه‌رتان كۆرۆنایێ زیان گه‌هاندیه گه‌شتوگۆزارێ
دیدار، نیوار محه‌مه‌دسه‌لیم:
د. خه‌یری ئه‌حمه‌د ئوسۆ، رێڤه‌به‌رێ گشتی یێ گه‌شتوگۆزارێ ل پارێزگه‌ها دهۆكێ د دیداره‌كێ دا بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ دیاركر كو پتری هه‌موو كه‌رتان كۆرۆنایێ زیان گه‌هاندیه كه‌رتێ گه‌شتوگۆزارێ و دا زانین كو چه‌ندین كار و پرۆژێن وان ژ به‌ر كۆرۆنایێ هاتینه راوه‌رستاندن. خۆیا ژی كر كو هه‌كه كۆرۆنا نه‌بیته رێگر وان ل به‌ره بۆ سالا بهێت ل ئیدارا سه‌ربه‌خۆ یا زاخۆ و ئاكرێ و ئامێدیێ ژی فیستڤالێن نێڤده‌وله‌تی بكه‌ن و گرنگیه‌كا تایبه‌ت بده‌نه گه‌شتوگۆزارا زڤستانێ ژی و دبێژیت: هه‌كه تلفریكا چیایێ گاره‌ی بۆ چیایێ مه‌تینا بهێته دروستكرن دێ خزمه‌ته‌كا باش یا گه‌شتوگۆزارا زڤستانی ل ده‌ڤه‌رێ كه‌ت.
ئه‌ڤرۆ: ره‌وشا گه‌شتوگۆزارا زڤستانی ب ره‌نگه‌كێ گشتی یا چاوایه؟
د. خه‌یری ئه‌حمه‌د ئوسۆ: چو پێ نه‌ڤێت مه پلانه‌كا ستراتیژی یا پێشخستنا كه‌رتێ گه‌شتوگۆزارێ ل پارێزگه‌ها دهۆكێ هه‌بوو، د چارچۆڤێ ڤێ پلانێ دا، مه بۆ زڤستانێ ژی پلان هه‌بوون، سالا بۆری ل ده‌ستپێكا سالا مه دانابوو فیستڤاله‌كا به‌فرێ هه‌بوو، به‌لێ ب مخابنی ڤه ژ به‌ر رێنمایێن دژوار یێن كۆرۆنایێ و زێده‌بوونا وێ ب ره‌نگه‌كێ به‌رفره‌ه ل وی ده‌می نه‌شیایین فیستڤالێ ئه‌نجام بده‌ین. پاشان ل بهارا ئه‌ڤ ساله مه ڤیا كۆنفرانسه‌كی بدانین بۆ كۆمپانیێن ئیرانی، توركی، عیراقی و هه‌رێما كوردستانێ ب مه‌ره‌ما وێ چه‌ندێ كو گه‌شتوگۆزارا ناڤخۆ خورت بكه‌ین، دیسا جاره‌كا دی ژ به‌ر رێنمایێن كۆرۆنایێ نه‌شیایین ڤی كاری بكه‌ن.
ل 27/9/2021ێ پێشانگه‌ها نێڤده‌وله‌تی یا گه‌شتوگۆزارێ ل پارێزگه‌ها دهۆكێ هاته ڤه‌كرن و گه‌له‌ك وه‌لاتان پشكداری كر. مه‌ره‌م ژ ڤه‌كرنا ڤێ پێشانگه‌هێ نیشاندانا جهێن گه‌شتیاری و كه‌لتۆری و مێژوویی یێن پارێزگه‌ها دهۆكێ بوو كو نیشا هه‌موو جیهانێ بده‌ین. ل سالا 2022ێ مه ئارمانج یا هه‌یی زێده‌تری ئێك فیستڤالێ یا هه‌یی، هه‌كه كۆرۆنا دیسا نه‌بیته رێگر دێ فیستڤالێن جودا ل ئیدارا سه‌ربه‌خۆ یا زاخۆ و قه‌زایێن ئاكرێ و ئامێدیێ ژی گێرین. هه‌موو ئاماده‌كاری ژ لایێ مه ڤه هاتینه كرن بۆ پێشخستنا كه‌رتێ گه‌شتوگۆزارێ ل وه‌رزێ زڤستانێ ژی.
ئه‌ڤرۆ: ئه‌ڤ فیستڤاله چه‌ند خزمه‌تا پێشخستنا كه‌رتێ گه‌شتوگۆزارێ دكه‌ن؟
د. خه‌یری ئه‌حمه‌د ئوسۆ: چو پێ نه‌ڤێت ده‌ما خه‌لك ژ هه‌موو ده‌ڤه‌ران قه‌ستا هه‌رێما كوردستانێ دكه‌ت. تشتێ ته دبینیت وه‌كو تیتال و كارێن ده‌ستی و ئه‌ڤان ژی دێ گه‌له‌ك كارتێكرنا خوه هه‌بیت بۆ پێشخستنا كه‌رتێ گه‌شتیاری.
كۆنفرانسه‌كێ ساخله‌می ل پارێزگه‌ها دهۆكێ هاته گێران و ئه‌م ب هێز پشكداری ڤی كۆنفرانسی بووین، گه‌له‌ك د كه‌یف خۆش بوون كو دهۆك پارێزگه‌هه‌كا گه‌شتیاری یه و پشكداران دا زانین كو ئه‌وان نه‌دزانی دهۆك ب ڤی ره‌نگی جهه‌كێ گه‌شتیاری یه و ب عه‌ره‌بی گۆتنه من كو دێ دهۆك قوبله‌تا وان یا پاشه‌رۆژێ بیت. هه‌تا خه‌لكێ عیراقێ ژی یێ هه‌یی نزانیت كو مه چو جهێن گه‌شتیاری و مێژوویی ل پارێزگه‌ها دهۆكێ هه‌نه. ئه‌م بزاڤێ دكه‌ین ڤێ چه‌ندێ نیشا خه‌لكێ عیراق و ئیران و توركیا بده‌ین و لێك گوهاڕتنا شاندا ب مه‌ره‌ما دانه‌نیاسینا پارێزگه‌ها دهۆكێ و جهێن وێ یێن گه‌شتیاری و شوونوواری دا كو ببیته جهێ سه‌رنجا خه‌لكی و گه‌شتیاران.
ئه‌ڤرۆ: ل پارێزگه‌ها دهۆكێ خودانێن جهێن گه‌شتیاری دبنه قوربانی رێنمایێن كۆرۆنایێ و ل پارێزگه‌هێن دی ده‌رگه‌ه بۆ گه‌شتیاران دمینیته ڤه‌كری؟
د. خه‌یری ئه‌حمه‌د ئوسۆ: هنده‌ك جاران وه‌زاره‌تا ناڤخۆ یان جڤاتا وه‌زیران ده‌سته‌لاتا دده‌ته پارێزگاران و ئه‌و ب دیتنا خوه ل دووڤ هه‌لسه‌نگاندنا ره‌وشا پارێزگه‌هێ بڕیارێ دده‌ن و ئه‌ڤه گرێدایی مه نینه و گرێدایی جڤاتا بلندا روو ب رووبووونا كۆرۆنایێ و پارێزگاری دراوه‌ستیت.
ئه‌ڤرۆ: چه‌ند كارتێكرنا خوه ل سه‌ر كه‌رتێ گه‌شتوگۆزارێ هه‌یه؟
د. خه‌یری ئه‌حمه‌د ئوسۆ: چو پێ نه‌ڤێت كۆرۆنایێ نه ب تنێ ل سه‌ر ئاستێ پارێزگه‌ها دهۆكێ و هه‌رێمێ، به‌لكو ل عیراقێ و هه‌موو جیهانێ كۆرۆنایێ كارتێكرنا هه‌ری مه‌زن یا ل سه‌ر كه‌رتێ گه‌شتوگۆزارێ كری. ب ملیۆنێن دیناران چه‌ندین جه خوساره‌ت بووینه.
ئه‌ڤرۆ: ژبلی كۆرۆنایێ چو فاكته‌رێن دی گه‌له‌ك كارتێكرنێ ل سه‌ر داكه‌فتنا كه‌رتێ گه‌شتوگۆزارێ دكه‌ت؟
د. خه‌یری ئه‌حمه‌د ئوسۆ: نه‌بوونا ره‌وشا ئه‌منی ل ده‌ڤه‌رێن گه‌شتیاری كارتێكرنه‌كا مه‌زن هه‌بوویه. بۆ نمۆنه ب تنێ ل ئیدارا سه‌ربه‌خۆ یا زاخۆ ژ سه‌رجه‌مێ 36 جهێن گۆزاری یێن سرۆشتی ئه‌م ب تنێ 12 جهان بكاردئینن و 12 جهێن دی دمیننه وه‌سان و نه‌شێین ژ به‌ر ره‌وشا ئه‌منی مفای ژێ ببینین. گه‌له‌ك جاران ل ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ ژی مه ئه‌ڤه گۆتیه، نها زێده‌تر بۆ وه‌رزێ زڤستانێ پێدڤی ب وان جهان ناكه‌ن.
ئه‌ڤرۆ: گه‌شتیار بۆ وه‌رزێ زڤستانێ زێده‌تر دشێن مفای ژ كیش جهان وه‌رگرن؟
د. خه‌یری ئه‌حمه‌د ئوسۆ: گه‌شتیار زێده‌تر حه‌ز ژ جهێن سرۆشتی دكه‌ن ژ به‌ر كو گه‌نجن، كه‌رتێ گه‌شتیاری ل هه‌رێمێ و دهۆكێ ژی دێ گه‌له‌ك یێ لاواز بیت ژ به‌ر ڤه‌بوونا ده‌رگه‌هێن قوتابخانا و زانكۆ و په‌یمانگه‌هان، ژ به‌ر هندێ ژی وه‌رزێ زڤستانێ ب هندێ دهێته نیاسین كو ئاستێ گه‌شتیارێ تێدا یێ لاوازه.
ئه‌ڤرۆ: پرۆژێ راكێشانا تلفریكێ ژ چیایێ گاره بۆ چیایێ مه‌تینی، زێده‌تر ژ به‌ر لایه‌نێ دارای نه‌هاتیه بجهئینان یان ژی یێ ئه‌منی؟
د. خه‌یری ئه‌حمه‌د ئوسۆ: ئه‌ڤی بابه‌تی په‌یوه‌ندی ب ره‌وشا ئه‌منی ڤه نینه، گرێدای وه‌به‌رهێنانێ یه و پرۆژه یێ ئاماده‌یه و ب ئانه‌هیا خودێ د ماوێ بهێت دا دێ كار ل سه‌ر هێته كرن و پرۆژه ده‌ست پێ كه‌ت.
ئه‌ڤرۆ: هه‌كه ئه‌ڤ پرۆژه بهێته چێكرن دێ چه‌ند خزمه‌تا گه‌شتیاری كه‌ت ل وه‌رزێ زڤستانێ؟
د. خه‌یری ئه‌حمه‌د ئوسۆ: چو پێ نه‌ڤێت دێ كارتێكرنه‌كا نه‌رێنی هه‌بیت و ئارمانجا مه‌یه ل جهێن ده‌ڤه‌رێن دا كو ل وه‌رزێ زڤستانێ ژی مفا ژێ بهێته دیتن.
ئه‌ڤرۆ: پشتی ته پۆستێ رێڤه‌به‌ریا گشتی وه‌رگرتی، ته بزاڤ كریه زێده‌تر ل سه‌ر چ كار بكه‌ی و زێده‌تر د ناڤ كه‌رتێ گه‌شتیاری دا گه‌شێ بكه‌ت؟
د. خه‌یری ئه‌حمه‌د ئوسۆ: مه پلانه‌كا ستراتیژی یا هه‌ی، هه‌یڤا هه‌شت یا ب دووماهی هاتی، یا چوویه لایێ هنده‌ك كه‌سێن شاره‌زا و گه‌له‌ك كه‌سان بۆچوونا خوه یا ل سه‌ر دای ل چه‌ندین وه‌لاتان و ل هه‌رێمێ ژی و هنده‌ك ژی یێن مای ئه‌و ژی دێ بۆچوونا خوه ل سه‌ر ده‌ن. 28 ستراتیژیان ب خوه ڤه دگریت بۆ نمۆنه گه‌شتوگۆزاریا ماركتینكێ و یا ئاینی و هه‌ر ئێك ژی گرێدایی تشته‌كی یه.
ب ره‌نگه‌كی گشتی هه‌موو لایه‌نێن گه‌شتیاری ل دهۆكێ پێش دئێخن یێ د ناڤ وان ستراتیژیان دا، مه بۆچوونا جڤاتا پارێزگه‌ها دهۆكێ ژی یا وه‌رگرتی و رۆژه‌كێ دێ ل وێرێ ژی ڤان ستراتیژیه‌تا هه‌موویان بۆ وان به‌رچاڤ كه‌ین. ئه‌ڤ پلانه دێ بۆ چه‌ندین سالێن دی كار ل سه‌ر هێته كرن.
ئه‌ڤرۆ: گه‌شتیار بۆچی گرنگیێ ب جهێن شوونوواری ناده‌ن؟
د. خه‌یری ئه‌حمه‌د ئوسۆ: هه‌ر جۆره‌كێ گه‌شیتاران جهه‌كێ تایبه‌ت یێ هه‌ی، گه‌شتیارێن مه زێده‌تر گه‌نجن و دخوازن بچنه جهێن سرۆشتی. گه‌شتێن زانستی پتر گرنگیێ دده‌نه ڤی واری.
ئه‌ڤرۆ: ل ده‌مێ گه‌شتیار سه‌ره‌دانا جهێن گه‌شتیاری دكه‌ن، بۆچی چو كه‌س ل وێرێ نینن به‌حس ل مێژوو و جهێن شوونوواری یێن وان ده‌ڤه‌ران ناكه‌ت؟
د. خه‌یری ئه‌حمه‌د ئوسۆ: د ناڤ ڤان ستراتیژیه‌تێن مه دا یا هه‌یی كو مه رێنیشانده‌رێن گه‌شیاری هه‌بن. ئه‌ڤ كه‌سه چو ده‌رچوویێن پشكا مێژوویێ یان زمانێ ئنگلیزیێ بن بهێنه پێگه‌هاندن كو ب زمانێن عه‌ره‌بی و ئنگلیزی و كوردی ژی بشێن خزمه‌تا گه‌شتیاران بكه‌ن. ل هه‌ر جهه‌كێ هه‌بیت ئه‌و كه‌سه د ئاماده بن ل گه‌ل جهێن گه‌شتیاری به‌حس ل مێژوو و شوونووارێن وان ده‌ڤه‌ران ژی دا بكه‌ن.
ده‌رباره‌ی وێ چه‌ندێ ژی كا بۆچی گه‌شتیار ناچنه وان ده‌ڤه‌ران، مه بزاڤ كرینه و ل گه‌ل رێڤه‌به‌ریا شوونوواران ژی روونشتینه و ب گرنگی كار ل سه‌ر وی ته‌وه‌ری دكه‌ین كو گرنگه سه‌ره‌دانا گه‌شتیاری بۆ جهێن مێژووی و ئاینی و شوونوواری ژی بن نه ب تنێ بچنه جهێن سرۆشتی.
ئه‌ڤرۆ: گه‌له‌ك جاران ستراتیژیێن باش بۆ گه‌له‌ك كه‌رتان دهێنه دانان، به‌لێ په‌یره‌و كرن و كاركرن ل سه‌ر یا لاوازه و سه‌ركه‌فتنێ نائینیت؟
د. خه‌یری ئه‌حمه‌د ئوسۆ: د راستی دا، هنده‌ك ژ ڤان ستراتیژیه‌تا گرێدای مه‌نه و هنده‌ك ژی نه گرێدای مه‌نه، بۆ نمۆنه ماركتینكا پارێزگه‌ها دهۆكێ گرێدای مه و ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ یه. بۆ نمۆنه به‌لاڤكرنا هوشیاریا گه‌شتوگۆزاری ژی گرێدایی راگه‌هاندنێ یه و دڤێت رێز ل وان كه‌سان بهێته گرتن یێن سه‌ره‌دانا جهێن گه‌شتیاری دكه‌ن ب تایبه‌ت عه‌ره‌ب ئه‌ڤێن ژ مووسل و ناڤه‌راستا عیراقێ دهێن نه دژاتیا وان بهێته كرن و شه‌رێ وان بهێته كرن.
باوه‌ر ناكه‌م لایه‌ن هه‌بن هاریكار نه‌بن ل گه‌ل مه بۆ سه‌رخستنا ڤان ستراتیژیان ژ به‌ر كو چو مه‌زاختی لێ ناهێته مه‌زاختن. ژ به‌ر هندێ ژی ب تنێ هاریكاریه‌كا بچووك دڤێت، چو مه‌زاختی لێ ناهێته مه‌زاختن.
ئه‌ڤرۆ: چه‌ند پێدڤیه هه‌تا ئه‌ڤ ستراتیژیه هه‌موو بهێنه ئجهینان؟
د. خه‌یری ئه‌حمه‌د ئوسۆ: نها مه یا ده‌ستپێكری و گه‌شتوگۆزارا ماركتینكێ كه‌فتیه كاری و د ماوێ بهێت دێ یا ئاینی ژی كه‌ڤیته كاری و ب ئانه‌هیا خودێ ل ده‌مه‌كێ نێزێك دێ ئه‌ڤ هه‌موو ستراتیژیه كه‌ڤنه كاری و كه‌رتێ گه‌شتیاری ل دهۆكێ پێشكه‌فتنێ ب خوه ڤه بینیت.
