ساڵه‌كا پری ته‌نگاڤی ل پێشییا عیراقێیه
محمه‌د چه‌لكی
ل كه‌سه‌كی نه‌ڤه‌شارتیه ئه‌ڤ ته‌خا بژاره‌یێن عیراقێ برێڤه دبن، ته‌خه‌كا دز و گه‌نده‌لن و بۆ شكه‌ستنێن خوه هه‌ر ده‌م ل پاساوه‌كێ دگه‌رهن دا جاددا عیراقێ هاویش بكه‌ن و به‌رده‌وامیێ بده‌نه ده‌ستهه‌لاتداریا خوه، پاساوێن هه‌تا نوكه شیایین پێ لغاڤێ روودانان ل گۆڕه‌ی خوه‌سته‌كێن خوه ببه‌ن و ره‌وشێ د به‌رژه‌وه‌ندیا خوه دا بهێلن دوو پاساوێن هه‌ره دیارن: ئه‌وه ژی پاساوا تائیفی و هه‌رێما كوردستانێیه! بۆ پاساوا مه‌ترسیا تائیفی ل ناڤ جاددا عیراقێ ب تایبه‌ت ل ده‌ف تائیفا شیعی بێ بها مایه و هه‌موو پاساوێن بۆ ڤێ مه‌ترسیێ دهاتنه پلان كرن دا ل ناڤ ره‌وشا نه‌بوونا خزمه‌تگوزاریان و هه‌لێن كاری و به‌لاڤه‌بوونا دیاردا دزی و گه‌نده‌لیێ ل ناڤ ته‌خا بژاره‌یێن ده‌ستهه‌لاتدار، ئه‌و پاساو ب به‌رئاڤدا چوون و ل چریا ئێكێ (2019) ل هه‌موو باژارێن تائیفا شیعه لێ زۆرینه و هه‌تا گه‌هه‌شتیه به‌غدا رژیانه سه‌ر جاددا و داخوازا نه‌هێلانا وێ ته‌خا بژاره یا ده‌ستهه‌لاتدارا دز و گه‌نده‌ل كرن. ژ ئه‌نجامێن وێ سه‌رهلدانێ هلوه‌شیانا حوكمه‌تا عادل عه‌بدل مه‌هدی و هاتنا حوكمه‌تا ده‌مكییا مسته‌فا كازمی بۆ سه‌ر ته‌ختێ ده‌ستهه‌لاتداریێ كو كار بكه‌ت بۆ نه‌هێلانا دیاردا گه‌نده‌لی و دزیێ د حوكمڕانیێ دا و كار بكه‌ت بۆ هه‌لبژارتنێن پێشوه‌خت.
خراب بكارئینانا ده‌ستهه‌لاتێ و به‌لاڤه‌بوونا دیاردا گه‌نده‌لی و دزیێ بوویه سه‌ده‌م كو ئابوورێ عیراقێ بهه‌لوه‌شیت و هه‌تا وی ڕاده‌ی بێی قه‌ركرنێ شیانێن دانا مووچه‌یێن فه‌رمانبه‌ران نه‌مینیت، ژ بلی ڤێ ته‌خا ده‌ستهه‌لاتدار عیراق كریه چاهێرا خوه‌ژێك سافیكرنا هێزێن ده‌ره‌كی ئه‌مریكا و ئیرانێ ب تایبه‌ت و ئیرانێ هه‌می گه‌هوداڤێن ده‌ستهه‌لاتێ دده‌ستدانه وه‌كو له‌شكرێ شه‌ترنجێ ل گۆڕه‌ی به‌رژه‌وه‌ندێن خوه جهگۆركیێ پێ دكه‌تن. به‌رامبه‌ری ڤێ هه‌ژموونا ئیرانێ كو بریارا عیراقێ دزیه مسته‌فا كازمی دێ چاوا كارت شه‌رێ دز و گه‌نده‌لان بكه‌ت وه‌كو هنده‌ك سه‌رچاڤێن هه‌واڵگیریێ دبێژن: ئه‌و پارێن گه‌نده‌لچیێن عیراقێ ره‌ڤاندینه ده‌رڤه‌ی وه‌لاتی ژ 360 ملیار دۆلاران پترن.
حوكمه‌تا ده‌مكییا مسته‌فا كازمی ل سێریانا شه‌رێ گه‌نده‌لچیان سنگه‌پێ بوویه و نكاریت ده‌ستێ خوه درێژی باده‌كێن هه‌ستیارێن گه‌ندلیێ بكه‌تن و هندی دیاردا گه‌نده‌لیێ وه‌ك به‌نێ ژ ماستی كێشای بمینیت، كێشێن عیراقێ دێ ده‌به‌رده‌وام بن، ئه‌گه‌رێن ڕاوه‌ستیانا كازمی ل سێڕیانا گه‌نده‌لیێ ددیارن كو ئه‌ڤ ته‌خا بژاره دپێكۆلا دامه‌زراندنا به‌ره‌یه‌كێ بهێزه بۆ هه‌لبژارتنێن پێشوه‌خت كو بریاره ل مه‌ها خزیرانێ بهێنه‌كرن (6/6/20121)، هه‌لبه‌ت ئه‌ڤ به‌ره‌یه بۆ هندێیه كو گه‌نده‌لان ژ پرسكرنێن قانوونی بپارێزیت و به‌رده‌وامیێ بده‌ن ڤی شێوێ حوكمداریێ، كو ب هه‌موو پیڤه‌رێن سیاسی فاشلترین شێوێ حوكمداریێیه.
عیراقا پشتی هه‌لبژارتنێن پێشوه‌خت دێ هه‌مان عیراقا به‌ری مسته‌فا كازمی بیت ئانكو عیراقه‌كا تائیفی و ژ كێشان تلۆڤه و ب تمامی دێ كه‌ڤیته بن هه‌ژموونا ئیرانێڤه. حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ دڤێت خوه بۆ ڤێ قۆناغێ ئاماده بكه‌ت و چ هیڤیان ل سه‌ر هاتنا پشكا بۆدجێ هه‌رێمێ ژ به‌غدا نه‌كه‌ت، به‌لكو ل چاره‌سه‌ریێن ناڤخوه بگه‌رهت بۆ دابینكرنا بۆدجێ هه‌رێمێ.
ساله‌كا پری كێشمه‌كێش چاڤه‌رێی عیراقێیه و دێ نێزیك بیت ژ هه‌لوه‌شیانێ ب تایبه‌ت ژ لایێ ئابووری و ئاسییشیڤه، ئه‌زموونا ڤان چه‌ند سالێن بووری دیار دكه‌ن كو هه‌ر گوهۆڕینه‌كا ل به‌غدا رووبده‌ت، كاریگه‌ریا خوه خوه ل هه‌رێمێ دكه‌ت.
