سه‌رنڤیسه‌رێ كۆفارا سڤۆره: به‌رێ و نوكه ژی، مه‌زنترین ئاریشا مه به‌لاڤكرنا كۆڤارێ یه
دیدار، شاكر ئه‌تروشی:
مه‌سعود خالد گولی، سه‌رنڤیسه‌رێ كۆفاره سڤۆره، كو ئه‌ڤه ماوه‌كێ كێمه ئه‌و پوست وه‌رگرتی، د دیداره‌كا تایبه‌ت دا ل گه‌ل رۆژناما ئه‌ڤرۆ ئاشكر كو كو ئێك ژ ئاریشێن هه‌ره مه‌زنێن وان نه‌بوونا چو میكانیزمێن گونجایه بۆ به‌لاڤكرنا كۆفارێ و ب گۆتنا وی به‌رێ و نوكه ژی وه‌ك پێدڤی كۆفار نه‌گه‌هشتیه هه‌موو جهان، له‌ورا هنده‌ك جاران هزر ا داخستنا وێ ژی هاتیه كرن، ده‌رباره‌ی ڤه‌كرنا كه‌ناله‌كێ ته‌له‌فزیۆنی یێ تایبه‌ت ب زارۆیان ڤه ب ناڤێ (كه‌نالێ سڤۆره یێ زارۆیان) كو گرێداری كۆڤارا وان بیت، گۆت: بۆ ڤه‌كرنا كه‌ناله‌كێ وه‌سا جه و ئامیره و ستاف و مه‌زاختیه‌كێ زۆر پێ دڤێت، له‌ورا دڤی ده‌می دا دێ یا ب زه‌حمه‌ت بیت،، لێ چێدبیت ده‌مێ زه‌مینه خوه‌ش دبیت، جڤاتا ناڤه‌ندێ ب هه‌ڤكارییا ته‌له‌ڤزیۆنا دهۆك و كۆڤارا سڤۆره پێكڤه بشێن ڤێ بزاڤێ بكه‌نه راستی.
ئه‌ڤرۆ: پشتی تۆ بوویه سه‌رنڤیسه‌ر، پلانا هه‌وه چیه بۆ پێشخستنا كۆڤارێ د هه‌ر واره‌كی دا؟
پێشخستنا كۆڤارا مه ده‌رگه‌هه‌كێ ب تنێ ب خوه ڤه ناگرت، چونكو د سالێن بۆری دا، د گه‌له‌ك واران دا كۆڤارا مه ڤه مابوو، و پترییا ڤێ ڤه‌مانێ ژی په‌یوه‌ندی ب ره‌وشا ناله‌بارا سیاسی و ئابووری و ساخله‌مییا وه‌لاتێ مه ڤه هه‌بوو، كو خراب بوونا ڤێ ره‌وشێ، مه بڤێت نه‌ڤێت كاریگه‌ری ل سه‌ر هه‌موو وارێن ژیانا هاولاتیێن مه كربوو، ئه‌م ژی وه‌ك كۆڤار ژ ڤێ كاریگه‌ریێ بێ به‌هر نه‌بووین. لێ نوكه وارێن كو مه ل به‌ره هه‌ولا پێشخستنا وان بده‌ین، دێ ئه‌ڤێن خوارێ بن:
د وارێ هزری ڤه: مه په‌یوه‌ندییێن مه‌یدانی ب هنده‌ك ده‌روونناس و مامۆستا و نڤیسه‌ر و خه‌مخۆرێن وارێن زارۆیان، هه‌روه‌سا هنده‌ك رێكخراوێن كو گرنگیێ دده‌نه پاراستن و گه‌شه‌كرنا زارۆیان، كرینه، ئه‌و ب زاره‌كی یان ب نڤیسین، هاریكار و رێنیشانده‌رێن مه بووینه بۆ بكارئینانا دروستترین سه‌ره‌ده‌ری ل گه‌ل ڤێ توێژا نازك و دارشتنا هێژاترین نڤیسین كو ل گه‌ل هزر و ته‌مه‌نێن جودا جودا یێن زارۆك و خوانده‌ڤانێن كۆڤارا مه بگونجت.
د وارێ نڤیسینێ دا: هه‌تا به‌ری نوكه كه‌سێن كو بۆ كۆڤارا مه دنڤیسین، پتریا وان نڤیسه‌رێن گه‌نجێن سنورێ پارێزگه‌ها دهۆكێ بوون، لێ نوكه ژ لایه‌كی ڤه مه په‌یوه‌ندی ب نڤیسه‌رێن باژێرێن دی یێن هه‌رێمێ، هه‌روه‌سا یێن پارچێن دی یێن كوردستانێ ژی كریه و ژ لایه‌ك دیڤه ستافێ نوو یێ كۆڤارێ ژی خودان هزرێن هێژا و قه‌له‌مێن تازه‌نه‌فه‌سن، ب باوه‌را مه ئه‌ڤه دێ وه كه‌ت كو بابه‌تێن جۆراو جۆرتر و بژاره‌تر د كۆڤارێ دا بهێنه وه‌شاندن.
د وارێ هونه‌ری دا: مه دیزاینا كۆڤارێ ژ ره و ریشال یا گۆهارتی و ئه‌ڤ دیزاینه د هه‌موو هژمارێن داهاتی دا دێ به‌رده‌وام بت. هه‌روه‌سا دێ د ئاینده‌ی دا هه‌ول ده‌ین پتریا نیگارێن كۆڤارێ ژ به‌رهه‌مێ نیگاركێشێ مه بخوه بن و كێمتر ژ كۆڤارێن بیانی و ئینته‌رنێتێ مفای وه‌ربگرین.
ئه‌ڤرۆ: هه‌وه به‌حسێ نڤیسینێ كر، ئه‌رێ ب دیتنا هه‌وه، هوون چاوا دبینن، زارۆك بۆ زارۆكی بنڤیست یان مه‌زن بۆ زارۆكی بنڤیست، و هون ل كۆڤارا خوه گرنگیێ دده‌نه كیژك ژ وان؟
مسۆگه‌ر زارۆكی هندی نڤیسه‌رێن ب ته‌مه‌ن، پاشخانا هزری و زانستی و ئه‌ده‌بی نینه، كو بشێت بۆ هه‌ڤته‌مه‌نێن خوه بنڤیست، لێ ئه‌ڤه نائێته وێ واتایێ كو نابت ئه‌و بنڤیست، مه د ڤی واری دا، ل كۆڤارا خوه سێ ده‌رگه‌ه یێن ڤه‌كرین. ده‌رگه‌هێ ئێكێ كو پتر ژ نیڤا لاپه‌رێن كۆڤارێ یێن بخوه‌ڤه گرتین، مه‌زن بۆ زارۆكی دنڤیسن، ده‌رگه‌هێ دویێ ژی شه‌ش لاپه‌ر مه یێن ته‌رخان كرین بۆ بزاڤێن زارۆیان بخوه، دا بشێن به‌رهه‌مێن خوه یێن ئه‌ده‌بی و هونه‌ری تێدا به‌رچاڤ بكه‌ن، و مه ئه‌ڤ ده‌رگه‌هه یێ بۆ وان ڤه‌كری وه‌ك پشته‌ڤانییه‌ك بۆ وان دا بشێن ل پاشه‌رۆژێ ببنه هونه‌رمه‌ند یان نڤیسه‌رێن هه‌ژی، لێ د ڤی ده‌رگه‌هی دا ژی ئه‌م بژاره‌ترین به‌رهه‌مێن وان هه‌لدبژێرین و مایێ خوه د هزر و بۆچوونێن وان ناكه‌ین، لێ ژ لایێ رێنڤیسێ ڤه، هه‌كه وان شاشی كربن ئه‌م بۆ وان په‌یڤێن وان راستڤه دكه‌ین و ژنوو به‌لاڤ دكه‌ین. هه‌روه‌سا ده‌رگه‌هێ سێیێ ژی مه بۆ بێهنڤه‌دان و دلخوه‌شكرنا زارۆیان یێ ته‌رخان كری، كو ئه‌و ژی شه‌ش لاپه‌ران بخوه‌ڤه دگرت، و هنده‌ك ژ ڤان شه‌ش لاپه‌ران، بۆ نموونه گۆشا گڕنژین ژ لایێ زارۆیان بخوه‌ڤه دهێته به‌رهه‌ڤكرن و هنده‌ك ژ ڤان شه‌ش لاپه‌ران ژی ژ لایێ مه‌زنان ڤه دهێنه ئاماده‌كرن.
ئه‌ڤرۆ: ئه‌رێ وه د وارێ به‌لاڤكرنا كۆڤارێ دا ئاریشه هه‌بوون؟
به‌لێ بێگومان، به‌رێ و نوكه ژی، مه‌زنترین ئاریشا مه به‌لاڤكرنا كۆڤارێ یه، و ب راستی به‌ری نوكه ئه‌ڤ ئاریشه‌یه هند مه‌زن بوو كو هنده‌ك جاران هزر ل دائێخستنا كۆڤارێ دهاته كرن. ئاریشه ئه‌وه كو به‌لاڤكه‌رێن مه دشیان و دشێن كۆڤارێ بگه‌هیننه پرتووكخانه‌یان، لێ زارۆك ناچنه بازارێ پرتووكفرۆشان و پترییا دایك و بابێن وان ژی، وان نابه‌نه پرتووكخانه‌یان دا بۆ خوه پرتووك و كۆڤارا بكڕن، دیسان ئه‌و دشیان و دشێن كۆڤارێ ببه‌نه ماركێتان، لێ پترییا ماركێتان ب بهانه‌یێن جۆراوجۆر كۆڤار ژێ وه‌رنه‌دگرتن و وه‌رناگرن، ئه‌و دشیان و دشێن كۆڤارێ بگه‌هیننه كته‌كا گه‌له‌ك كێم ژ قوتابخانه‌یان، و بۆ ڤێ مه‌به‌ستێ رێڤه‌به‌رییا په‌روه‌ردێ هاریكار نه‌بوویه و نوكه ژی هێژ چ هیڤی نینن كو ئه‌و د هاریكار بن، هه‌روه‌سا گه‌هاندنا كۆڤاران بۆ باژێر و باژیركێن دی یێن هه‌رێمێ ب زه‌حمه‌ت بوو و نوكه ژی ب زه‌حمه‌ته، چونكی تێچوویێ گه‌هاندنێ ژ مفایێ كۆڤارێ پتره.
ئه‌ڤرۆ: پا نوكه وه چ هه‌ول داینه بۆ باشتركرنا ره‌وشا به‌لاڤكرنا كۆڤارا خوه؟
نوكه مه هنده‌ك سه‌ره‌دانێن مه‌یدانی یێن بۆ قه‌زا و ناحیێن سه‌ر ب پارێزگه‌ها دهۆكێ ڤه كرین و ئه‌م ل گه‌ل هنده‌ك پرتووكخانه‌یان یێن رێكه‌فتین، كو ئه‌م ب هه‌ڤڕا كۆڤارا سڤۆره بگه‌هینینه سنۆره‌كێ به‌رفره‌هتر، و دێ ئه‌ڤ هه‌وله د به‌رده‌وام بن دا خوانده‌ڤان و پشكدارێن مه زێده‌تر لێ بهێن، هه‌روه‌سا ژبه‌ركو نوكه بینه‌ر و خوانده‌ڤانێن سۆشیال میدیایێ ژی یێن گه‌له‌ك زێده بووین، مه ژی هه‌م وه‌ك ناڤه‌ندا خانی و هه‌م وه‌ك كۆڤارا سڤۆره په‌یچ و سایتێن تایبه‌ت ب خوه یێن ڤه‌كرین و ئه‌م كۆڤارا خوه تێدا دوه‌شینین، هه‌رچه‌نده ئه‌ڤ پێنگاڤه یا نوویه، لێ رۆژ بۆ رۆژێ بینه‌ر و خوانده‌ڤانێن مه ل سۆشیال میدیایێ ژی یێ زێده دبن.
هه‌ژی گۆتنێ یه كو پتریا خوانده‌ڤانێن كۆڤارا مه ل به‌رێ و نوكه ژی، قوتابیێن هێژا بووینه، لێ مخابن ژ به‌ر ره‌وشا ساخله‌میێ و هاتنا كۆرۆنایێ، و گرتنا ده‌رگه‌هێن قوتابخانه‌یان، و هه‌تا راده‌كێ خه‌مسارییا مه و به‌لاڤكه‌رێن مه، ئه‌م نه‌شیاین هژماره‌كا به‌رفره‌ه ژ كۆڤارا خوه چاپ و به‌لاڤ بكه‌ین، لێ سه‌ره‌رایی به‌لاڤكرنا وێ د سایتی دا، ئه‌م دیسان ئه‌م یێ هه‌ول دده‌ین كو هه‌یڤ بۆ هه‌یڤێ تیراژێ كۆفارێ زێده‌تر لێ بكه‌ین، و ئه‌ڤه ژی گرێدایه ب باشبوونا ره‌وشا ساخله‌میێ، هه‌روه‌سا به‌نده ب وان ل هه‌ڤهاتنان یێن كو ئه‌م ل گه‌ل په‌رتووكخانه و په‌روه‌ردێ و فرۆشگه‌هێن قوتابخانه‌یان دكه‌ین.
ئه‌ڤرۆ: ئه‌رێ د هزرا وه دا هه‌یه كو كۆڤارا سڤۆره بكه‌نه نیڤ هه‌یڤانه، ئانكو هه‌ر پازده رۆژان جاره‌كێ ده‌ركه‌ڤیت؟
هه‌كه ئه‌م د گه‌لێك راستگۆ بین، ب وێ كه‌فتن یان ب وێ ئێخاندنا كو مه و گه‌له‌ك ژ سازیێن راگه‌هاندنێ یێن ده‌ڤه‌را به‌هدینان دیتین، بۆ ڤێ ده‌لیڤێ ب زۆر ئه‌م بشێین د وارێ ئاماژه‌پێكریێن سه‌ری دا، هه‌ولا رابوون و پێشڤه‌چوونێ بده‌ین، لێ بۆ پاشه‌رۆژێ، وه‌كو دبێژن هه‌كه دنیا ببته شاما شه‌ریف، ئاره‌زوویێن مه ژی ژ پازده رۆژ و حه‌فتییانه‌كرنێ هێژ وێڤه‌ترن. بۆ نموونه مه پرۆژه‌كێ چاپكرنا كۆڤارێن زارۆیان هه‌بوو، و مه بیست پرتووك چاپ كربوون، لێ پشتی هاتنا داعش، ئه‌ڤ پرۆژه یێ راوه‌ستیای، له‌و ب بۆچوونا مه، شوونا ئه‌م كۆڤارێ بكه‌ینه پازده رۆژان جاره‌كێ، ئه‌م دێ پرۆژێ خوه یێ چاپكرنا پرتووكان ڤه‌ژینینه‌ڤه.
ئه‌ڤرۆ: ل ده‌مه‌كی هنده‌ك بزاڤ هه‌بوون كو كه‌ناله‌كێ زارۆیان یێ گرێدای ب كۆڤارا سڤۆره ڤه هاتبا ڤه‌كرن، ئه‌رێ چ لێ هات؟
كۆڤارا سڤۆره ئۆرگانه‌كا ناڤه‌ندا خانی یا ره‌وشه‌نبیری و راگه‌هاندنێ یه، و د ده‌ستهه‌لاتێن كۆڤارێ دا نینه ئۆرگانه‌كا دی ڤه‌كه‌ت، لێ هزره‌كا وه‌سا هه‌بوو كو ناڤه‌ندا خانی ئۆرگانه‌كا دی (مه‌ره‌مامه كه‌ناله‌كێ دی یێ زارۆیان) ڤه‌كه‌ت، لێ د ڤی ماوه‌ی دا ناڤه‌ندا خانی ب باشتر زانی (كه‌ناله‌كێ وه‌رزشی) و (وه‌شانخانه‌یه‌كا پرتووكان) هه‌روه‌سا (ئاژانسا خانی یا ده‌نگوباسان) ڤه‌كه‌ت، و هه‌رچه‌نده هێژ چ پێنگاڤ بۆ ڤه‌كرنا كه‌ناله‌كێ زارۆیان نه‌هاتیه هاڤێتن؛ چونكی ڤه‌كرنا وی كه‌نالی ژی، جه و ئامیر و ستاف و مه‌زاختییه‌كێ زێده پێ دڤێت، لێ چێدبیت ده‌مێ زه‌مینه خوه‌ش دبیت، جڤاتا ناڤه‌ندێ ب هه‌ڤكارییا ته‌له‌ڤزیۆنا دهۆك و كۆڤارا سڤۆره پێكڤه بشێن ڤێ بزاڤێ بكه‌نه راستی.
