سور پێستێت كه‌نه‌دی و ترسا ژ ناڤچوونێ و كێشه‌یا كوردان
هه‌رچه‌نده ژ رۆژێن سالێن ده‌ستپێكێ ده‌ما توخم سپیێن ئه‌ورپی قه‌ستا ئه‌مریكا باكوور كری كو دزڤریته‌ڤه بۆ چه‌رخێن چاردێ و پازدێ قركرن و ژ ناڤبرنا سوَر پێستێن كه‌نه‌دی و ئه‌مریكی، ژ به‌ر كو هه‌ر ل وی ده‌می چاندێ خه‌لكێ خوه‌جهێ ڤی لایێ دنیایێ نه دگونجا دگه‌ل ئه‌ورۆپیان ئه‌وژی ژ به‌ر چه‌ندین ئه‌گه‌رێن جودا جودا. لێ ئه‌ڤ ژ ناڤبرنه و قركرنه به‌رده‌وام بوویه برێكێن جیاواز كو ئیروَ گه‌هشتیه قوَناغه‌كێ، سۆر پێست ژ ژیانا خوه بێزار بووینه و خوه كوَم كوَم دكوژن بده‌ستێن خوه كو دبێژنێ (سوساید). باشترین نموونه كو ل ڤان هه‌یامان روودای روودانا كوَمكوژیا خوه‌كوژا گوندێ ئوتاپیسكا كو دكه‌ڤیته ژووریا ده‌ڤه‌را ئونتاریوَ ل كه‌نه‌دا، كو یانزده گه‌نجان د ئێك شه‌ڤ دا خوه كوشتن و بۆ سه‌رنجا راكێشانا هه‌موو ملله‌ت و حوكمه‌تا كه‌نه‌دا و جیهانێ. جڤاكناس و سیاسه‌تمه‌دار ژی هه‌موو دكه‌نه ئه‌گه‌رێ نه‌بوونا نه‌خشه‌یه‌ك لێكدای و تێر و ته‌سه‌ل بۆ دابینن كرنا حه‌ز و ئاره‌زوویێن گه‌نجێن سۆر پێستان ل ڤی وه‌لاتی و به‌رزبوونا ئاستێ دلته‌نگیا وان رێكا خوه كوژیا وان ته‌نێ دبیته چاره.
مینا
هێته گوتن سۆر پێستێن ئه‌مریكا باكوور به‌ری 15 هه‌زار سالان قه‌ستا ڤی ئالیێ دنیایێ كریه ژ ئالیێ دی یێ دنیایێ كو دكه‌ته كیشوه‌را ئاسیا، پشتی ب دووڤ ژیان نێچرڤانیێ كه‌تین و هێدی هاتینه ئالاسكا ئه‌مریكا كو ل باكوور دكه‌ڤه و ژ وێرێ ژی به‌ره‌ڤ خاروویا ئه‌مریكا كه‌تینه و به‌لاڤ بینه، ئه‌ڤ ملله‌ته مینا گروَپ گروَپانه كو دبنه خێل خێل و یان عه‌شیر عه‌شیر و هه‌ر كوَمه‌كێ زمانێ خوه یێ تایبه‌ت هه‌یه لێ د بوَچوون و چاندیدا گه‌له‌ك مینا هه‌ڤن. ده‌رده‌سه‌ریێن ڤی ملله‌تی گه‌له‌كن و هه‌رچه‌ند دنیا ژ ئالیێ ته‌كنوَلوَژیێ پێش دكه‌ڤت، ده‌رده سه‌ریێن وان زێده‌تر لێ دهێن، ئه‌ڤه ژ بلی كو سپی پێستان به‌رده‌وام به‌رپێن وان ته‌نگ كرینه و هه‌رده‌م حه‌زكرینه ژ خوه دوور بێخن و بێخنه بن چارچێوه‌یه‌كی به‌رته‌نگدا، پاره دانا به‌لاش و كار نه‌كرن و زێده‌كرنا ده‌رمانێن بێ هوَشیێ، مینا حه‌شیش و مێروانا و یان ڤه‌خارنێن كحولی و.. . هتد كو هه‌ر چ پێنگاڤه‌كا د خێرا واندا نه‌بت، به‌لاڤكرن، ئه‌وانژی ب سه‌رهشكیا مانا ل سه‌ر داب و نه‌ریتێن خوه هێدی هێدی ژ ژیانا هه‌ڤچه‌رخ دوور كه‌تن. د ژیانا ئه‌ڤرۆ دا كو خه‌لك گه‌هشتیه چ قوناغ، گه‌ر ته‌ماشای ژیان وان بكه‌ی هێشتا مینا به‌رێ مژوولن ب ژیانا خوه یا سه‌راتایی ڤه ل جهێن گه‌له‌ك دوور ژ شارستانیه‌تێ كو دبنه ده‌ڤه‌رێن سارێن هه‌ره سار ل كه‌نه‌دا كو نێزیكی جه‌مسه‌رێن سه‌رێ دنیایێ دكه‌ن كو دبنه سێ ده‌ڤه‌رێن حكومرانیا سه‌ربه‌خوه. د سه‌ر هندێرا به‌رده‌وام حوكمه‌تێن كه‌ندی دخازن چاره‌سه‌ریا بۆ كێشێن كوژه‌كێن سۆر پێستان دگه‌ریێت و هه‌رده‌م مه‌بله‌غێن مه‌زن یێن پارا ددانیت بۆ پرۆژان لێ ئه‌وژی دزانن كوون یا ژ پاته‌ی مه‌زنتر لێ هاتی و ئه‌ڤه ئارێشه‌كا دیروَكیه و بدرێژیا دیروَكێ پووته پێ نه هاتینه دان و بمه‌ره‌م ژیانا وان گه‌هاندیه ڤێ قوَناغا ئه‌ڤرۆ له‌وان ئه‌ڤ كێشه زوو زوو چاره نابن و ترسا هه‌ره مه‌زن ئه‌وه كو ئه‌ڤ ملله‌ت بشێوه‌یه‌ك سه‌رخوه یێ ژناڤ دچیت. مه‌زنترین ئارێشه د ناڤا ڤی ملله‌تی دا گه‌له‌ك بشێوه‌یه‌ك نزم هه‌موو ملله‌ت و حوكمه‌تا كه‌نه‌دا ڤی ملله‌تی دبینیت و ره‌فتاره‌ك و به‌رخوه‌دانه‌ك نزم لێ دنێرن، ئه‌ڤه ژبلی كو باوه‌ری ب خوه بوون د ناڤا تاكه كه‌سێ ڤی ملله‌تی دا هند لاواز بوویه یا گه‌هشتیه ئاستێ مرنێ له‌وان ژی ئه‌و ب خوه ئه‌ڤرۆ بده‌ستێن خوه، خوه دكوژن. خوه كوشتنا 11 گه‌نجان ل گوندێ ناڤكری زه‌نگله‌كا دی یا ئه‌لارمێیه بۆ هه‌موو ته‌خ و چینان كو ئه‌گه‌ر ل ده‌مه‌ك گه‌له‌ك زوو و كاریگه‌رانه كار بۆ نه‌هێت كرن، وه‌سان دهێت گوتن كو ئه‌ڤ بیروَكه گه‌له‌ك قه‌بووله د ناڤا كوَمه‌لا ملله‌تێ ناڤكری دا و دوور نیه كو پوول پوول ئه‌ڤێ یه‌كێ ببین تاكه رێ بۆ بدیماهی ئانینا ژیانا خوه.
ملله‌ته‌ك هه‌تا كو بكاره خوه ل سه‌ر پێن خوه، خوه بگرـ د ڤێت بهشیارانه بژیت و نه‌هێت ته‌ماعكرن ژ لایێ ده‌ور و به‌رانڤه و یان ده‌سته‌لاتداران ڤه، زۆر به‌داخه‌وه كو گه‌له‌ك خالێن هه‌ڤ پشك ل نابه‌ینا ملله‌تێ كورد و سۆر پیستان هه‌نه كو نه‌دووره ئه‌ڤ كولاڤێ كه‌تی سه‌رێ وان بهێت سه‌رێ مه ئه‌گه‌ر ئه‌م زوو هشیار نه‌بین بتایبه‌تی كو ئه‌ڤرۆ هه‌موو لایه‌ن دخازن ده‌ستان بێخن ناڤا ژیان كوردان ژ ئالێی سیاسی و ئابووری و كومه‌لایه‌تی و.. .. هتد. كورد ژی مینا سۆر پیستان هێشتا بشێوازه‌ك ساده كو بیروَكا عه‌شیره‌تگه‌ریێیه ب به‌رخۆردێ عه‌شیره‌تگه‌ریێ پشكداری د هه‌لبژارتن و حوكمه‌تان دا دكه‌ت. كورد بێژین “گه‌ر نه‌زانی به‌رێ خۆبده جیرانی”، ب هیڤی مه سه‌ربوَرا سۆر پێستان ببته زه‌نگله‌ك بۆ هشیاركرنا ملله‌تێ مه كو بده‌هان هه‌زاران كلم تران ژمه دوورن لێ ژ بیر نه‌كه‌ن ئه‌ڤرۆ دونیا گونده‌ك بچووكه.
