سووریا یا نوی د ئالیسەنگیا هزرا سیاسی دا
مستەفا مەلا سەلیم ئاكرەیی
بێگومان سیاسەت لسەر دلۆڤانیێ و دلنازكیێ ناهێتە ئاڤاكرن، بەلكی ل سەر ڕویدان و ژیواران و كاودانێن نوی، بۆ هەر ڕویدان و گوهوۆینەكا نوی دو فاكتەرێن سەرەكی هەنە ئەوژی: كاودانێن دەرەكی و ناڤخویی، لێ جاران ل سیاسەتی دا بەروڤاژی ڤان پیڤەران ڕویدان نوی و نەهنگاڤ چێدبن ب ئەگەرێ دروستبوونا فاكتەرێ دەرەكی، لێ پرسیار ئەڤە ئەرێ كاودانێن دەرەكی دێ بنە فاكتەرەك گرنگ ژبۆ گوهۆرینا ژێرخانەیا بێهشیا كۆمی یا جڤاكی و هەڤسەنگییا هزری و ڕەوشەنبیریێ و سیاسی هتد، بێگومان بەرسڤ دێ ب نەرێنی و ب نێگێتیڤ بیت. باشترین نموونە ڕەوشا ئیراقا نهو پشتی ڕژێما بەعس، چونكو ئەو گوهۆڕینا ل ئیراقێ چێبووی و بەر ب وەرچەرخانەكا دی ڤە برینە ل ئەنجامێ شۆرەشەكا هزری و ڕەوشەنبیری و سیاسی بوو، بەلكو كاردانەڤا سیستەمێ جیهانییا نوی و پێلێن گلوبالیزمێ بوو كۆ ل ئنجام دا داخباری كرە سەر تەڤایا ڕۆژهەلاتێ و ڕۆژهەلاتا ئورۆپا، ژ وان هەڕفاندنا بلۆكێ سۆڤیێتی و ئێكەتییا یۆگسلافیا و شەڕێ كەنداڤا عەرەبی و لاوازبوونا حوكمەتا بەعس ئەڤ كاودانێن دەرەكی دەلیڤەك بوو بۆ دروستبوونا چەندین سەرهلدانان ل جیهانا عەرەبی و ڕۆژهەلاتا ناڤین، لەوما ئەڤ بارودۆخێ نەهنگاڤ چێبووی پرسگرێكێن مەزن لسەر ئاستێ هەێمێ و ناڤخۆیێ ئیراقێ چێكرن و دویر نیینە ڕەوش پتر ئالۆزترببیت،چونكو پێكهاتەیا گەلێ ئیراقێ پێكهاتەیەكا پرسگرێكە و ئاستێ ڕەهندێ هشێ وان دجیاوازن وەك پێكهاتەیا نەتەوەیی و ڕەگەزی و تاییفی و ئەتنی و ئایینی، ب دیتنا من ئەڤ جیاوازیا هشێ گەلەك ب زەحمەت د ئێك بازنەدا كۆم ببن، چونكو دەما گوهۆڕین ب سەر ئیراقێ دا هاتی كاودانێ ناڤخۆیی نەبوو، بەلكی ئەو كولتۆێ كەڤن هێژ یێ د مەژێ وان دا مای وەك دەمارگیریا نەتەوەیی و ماندەلكرنا ئەوێ دی و كولتۆرێ خۆسەپاندنێ و ب باگراوەندێ كەڤن دویر ل سیستەمێ باژەرڤانییا ئەڤرۆ، ب دیتنا ئەوا ل سووریا چێبووی پشتی نەمانا ڕژێما بەشار ئەسەد هەمان حالەتێ ئیراقێ یە ل سووریا بەرجەستەبوو، چونكو دەسهەلاتا سووریا نوی ب ئایدلۆژیایەكا ڕەها وەلاتی بڕێڤەدبەت. ب هەرحال گوهۆڕینەك ل سووریا چێبوو، لێ پێكهاتەییا مللەتێ سووریا و ئالیسەنگییا بۆچوونێن هزرا سیاسی چێدبیت ڕەوشا سووریا ئالۆزتربكەت، نەخاسمە ل ڕۆژئاڤا هەر چەندە هێزا هەسەدە ڕەزامەنییا خوە دیاركریە بچیتە د ناڤ لەشكرێ سووری دا لێ دەسهەلاتا سووریا داخوازا وێ هندێ دكەت كو لەشكرێ سووریا ل دەڤەرێ باكۆرێ ڕۆژهەلاتا سووریا و دەڤەرێن كوردی جهگیر بكەت، هەلبەت گومان تێدا نینە كو هەسەدە لسەر ڤێ چەندێ ڕازی نابیت، نەدویرە ئەڤ ناكۆكییە كویرترببیت و ڕەوش ئالۆزترببیت، هەرچەندە دانوستاندنێن بەردەوام یێن هەی، بێگومان هەولێن سەرۆك بارزانێ بۆ ئارامكرنا ڕەوشا سووریا، نەخاسمە ل ڕۆژئاڤا ئۆمیدەكا مەزن ددەتە مللەتێ مە، هەروەسا هەولێن جەنابێ وی یێن بەردەوام ژبۆ پرۆسەیا ئاشتیێ ل باكورێ كوردستانێ، ب دیتنا من پێدڤییە گەلێ مە یێ ڕۆژئاڤا باپەندی ئامۆژگاریێن سەروك بارزانی بن، چونكو ئەگەر كێشەیا كوردی ل ڕۆژئاڤا چارەسەربوو بێگومان گەفێن دەرەكی دێ لسەر باشورێ كوردستانێ ژی كێمبن.
