سیاسه‌ت و تجاره‌ت!

سیاسه‌ت و تجاره‌ت!

96

نوكه‌ ئه‌سته‌مه‌ كه‌سه‌ك سیاسى بیت و بشێت خوه‌ دوور رابگریت ژ تجاره‌تێ، تجاره‌ت نوكه‌ و ل ڤى سه‌ده‌مى وه‌ك دینامۆیا سیاسه‌تێ یه‌، سیاسه‌ت ژى بخوه‌ جێبه‌جێكرنا به‌رنامه‌ و خواسته‌كێن تجاره‌تێ یه‌، لێ ل وه‌لاتێ مه‌ نه‌ سیاسى قه‌نج كارێ سیاسه‌تێ دكه‌ت و نه‌ ژى تجار ته‌مام تجاره‌تێ دكه‌ت. وه‌ك بێژى جێمكه‌كێ نه‌ته‌مامێ بێ ڤه‌رێژه‌، نه‌مه‌رجه‌ تجار سیاسى بیت یان پشته‌ڤانێ سیاسه‌ته‌كا وه‌لاتێ خوه‌ بیت, هه‌ر وه‌سا بۆ سیاسه‌تمه‌داران ژى هه‌یه‌ تجاره‌ت و بازرگانیێ بكه‌ن لێ ل گۆر بنه‌ما قانوون و رێساێن وه‌لاتێ خوه‌, ب كوردى من دڤێت بێژم سیاسى و بازرگان د ئێك كڤان دا كۆم دبن، لێ ب مه‌رجێ رێزێ ل قانوون و رێساێن وه‌لاتێ خوه‌ بگریت. ئه‌ڤجا چى سیاسه‌ت سه‌ركێشیا بازرگانه‌كێ بكه‌ت یان بازرگانه‌ك سه‌ركێشیه‌كا سیاسى بكه‌ت. گه‌له‌گ جاران سیاسیه‌ك دێ ب بازرگانه‌كێ كاره‌كێ كه‌ت و جارا ژى بازرگان ژى كارا ب سیاسیا دكه‌ن. ئه‌ڤا نوكه‌ ل كوردستانێ روودده‌ت نه‌مازه‌ ل سلێمانیێ و ئه‌و بازرگانێ دڤێت كه‌مپینا (نه‌خێر) بۆ رێفراندۆمێ راگه‌هینیت. تشته‌ك نۆرماله‌ تجاره‌ك بۆ مه‌ره‌مه‌كا تیجارى كاره‌كێ سیاسى ژ ڤى ره‌نگى بكه‌ت, دبیت ئه‌و د (به‌ریكا) خۆرا ل دیمه‌نێن سیاسى ته‌ماشه‌ دكه‌ت. هه‌مى ئاره‌ستا سیاسیا هه‌رگاڤ د به‌رژه‌وه‌ندیا بازرگانا دا ژى نینه‌, د دیرۆكێ دا گه‌له‌ك جاران بازرگان بووینه‌ سه‌ده‌مێ وه‌رچه‌رخانێن مه‌زن و جاران ژى بووینه‌ كاره‌سات ب سه‌ر مله‌تێ خوه‌ دا. بازرگانه‌ك ژ قازانج و خوساره‌تا مادى پێڤه‌تر نه‌شێت بیر بكه‌ت و بهاێن نه‌ته‌وى و نشتیمانى ره‌نگه‌ د قووناغه‌كا دى دابن. سه‌رمایه‌ هه‌مى (گاڤێ كولاڤه‌) یه‌ و ترسنۆكه‌ د گوهارتنا سیسته‌م و ره‌وشا ئه‌و تێدا قه‌به‌ بووى دترسیت، هنده‌ك ئیمتیازاتێن خوه‌ ژ ده‌ست بده‌ت, ئه‌ڤجا نۆرماله‌ بزاڤه‌كا سیاسى ب پشته‌ڤانیا بازرگانه‌كێ یان به‌روڤاژى كاره‌كێ بكه‌ن بۆ ئارمانجه‌كا نیڤ سیاسى نیڤ بازرگانى. ئه‌و ده‌وله‌تا كوردستانێ دڤێت دامه‌زرینیت ره‌نگه‌ ژینگه‌هه‌كا خۆش نه‌بیت بۆ هنده‌ك بازرگانان، نه‌مازه‌ ل وارێ دانا باج و خه‌راجان دا بازرگان ژى ره‌وشێ ل گۆر به‌رژه‌وه‌ندیا خوه‌ شلۆڤه‌ دكه‌ن. كێ دبێژیت كوردستان ژینگه‌هه‌كا باش نابیت بۆ وان كه‌سێن ژ نیشكه‌كێ ڤه‌ ده‌وله‌مه‌ند بووین؟ كى دبێژیت ده‌ستپاكى پشتى سیاسیان دۆرا تجارانه‌؟. كى دبێژیت ئاستێ باجێ زێده‌ نابیت ل سه‌ر تجاران یان هنده‌كا ژ وان، ئانكو تجار د وارێ به‌رژه‌وه‌ندیا خوه‌ دا دحه‌قن چاوا بیر بكه‌ن, لێ بریارا بلند و مه‌زن مله‌ت دده‌ت, ئه‌ڤه‌ پرۆسه‌كا دژواره‌ بۆ تجاران لێ بۆ مله‌تا وه‌رچه‌رخانه‌كا سیاسیا و ده‌سپێكه‌كا نووى یه‌.

کۆمێنتا تە