سیناریۆیێن دانوستاندن كۆمبوونێن ئەمریكا و ئیرانێ
خالد ئەحمەد بادی
1 ــــ 2
ل دەمێ لدویڤچوونا ناڤەرۆكا هندەك بابەت و دەنگوباسێن جیهانی، ب تایبەت یێن هەرێمی و رۆژهەلاتا ناڤین كو پتر نێزیكی هەرێما كوردستانێ نە وەكو دەڤەر ژئالیێ جوگرافی ڤە, د لێگەریانێ دا زۆر زانیاری و پرس و پێزانینێن گرنگ و هەستیار مرۆڤ دبینیت و دبنە جهێ سەرسۆرمانێ، بۆ نموونە ل هندەك لێگەریانێن خۆ دا ل ناڤ پەیچ و پەرتووك و نڤێسین و ژێدەران دا بۆ مە چەند رۆنكرن و دەنگوباسێن سەیر دیاربووینە و دبنە جهێ پرسیارێ بۆ هەر تاكەكی, بۆ میناك پەیدابوون و هەبوونا رژێما ئیرانێ یا ئیسلامی یا شیعی ل سالا (1979)، دەمێ شۆرەشا ئیرانی یا ب سەرپەرشتی یا خومەینی ڤە، مەزنترین و بناڤودەنگترین بارەگا و كەسایەتیێن وان ل فرەنسا بوون و هەروەسا یێن ئیخوان المسلمین ل بریتانیا بوون. هەروەسا ژێدەردیار دكەن كو ل سالێن هەشتییان كو گەرمگەرما شەڕێ ئیراق و ئیرانێ بوو، پتریا مامەلە و بازگانی و رێككەفتننامە یێن ئابۆری و دارایی ل ناڤبەرا ئیرانێ و وەلاتێن بیانی، هەروەسا ئیسرائیلێ دا هەبوون. ئەڤ پرسێن دهێنە باسكرن و شلۆڤەكرن و شلۆڤەكارێن سیاسی و ئابۆری و لەشكری ب دەمژمێران دئاخڤن هەمی ب تنێ بۆ وێ چەندێ كو ل بن پەردەیان و ژبەر پاراستنا بەرژەوەندیێن گشتی یێن تاك و وەلات و كەسایەتییان دگەهینیت ئارمانجەكا بەرچاڤكری و دیار، كو ئەو ژی یا خەلك دبێژن پرسەك و باسەكن و یا ئەو لایەن و بەرژەوەندی دبێژن پرسەك و ئارمانجەكا دی یە. ئیرانێ ب هێز كار ل سەر وێ چەندێ كریە كو كیانێ خۆ، هەروەسا مەزهەبێ خۆ بسەپینیت، ل سەر هەمی جیهانێ لێ نەشیا بگەهیتە ئارمانجا خۆ ب رێژەكا زۆر كێم ژی و ئەو ژی ب رازەمەندی یا هندەك لایەنان بیت. د پەرتووكا (تشییع العالم) دا دیار كری یە كو ب مەرەما گەهاندن ورازی كرنا خەلكەكی ب شیعەكرنێ رژێما ئیرانێ ب ملیونان دۆلاران دمەزێخیت بۆ وێ چەندێ كو شیعەكرنێ بەربلاڤ بكەن و ئەگەر بچینە راستییا بابەتێ ئیران و شیعەكرنێ زانایەكێ بیانی بۆ مە وەسا دایە خۆیا كرن دەمێ تو لاوازیێ خۆ و دەستهەلاتێ خۆ دا دبینی، دێ سەحكەیە رێكەكا دی كو دەستهەلاتێ خۆ پێ ب هێزبێخی، ئانكو ئەگەر تو بێ هێز مایی و باوەری نەما نەچارییە كو رێكەكا پێگوهۆر بۆ خۆ ببینی دا شەرعیەتێ بدەیە كارێ خۆ, زانا و جڤاكناسێ ناڤدارێ بیانی (ماكس ویبەر) دبێژیت (ئەگەر هەر دەستهەلاتدارەكی نەشیا مەشرۆعیەتا دەستهەلاتێ خۆ بپارێزیت كو ب رێكا سەربۆرا دەستهەلاتێ خۆ، شیانێن خۆ بۆ خەلكی بدەتە قەبیلكرن، یانژی خەلكی باوەری ب دەستهەلات و كەسایەتیا وی نەهێت و نەمابیت ل وی دەمی دێ ناچار بیت كو مللەتێ خۆ ب تشتەكێ دی ڤە مژویل بكەت و تشتەكێ نوی بكەتە د قادا سیاسیا دەڤەرێ دا و خەلكی پێڤە مژویل بكەت و پێڤە گرێدەت و باوەریێ بدەتە دەستهەلاتت خۆ) بۆ نموونە ل وەلاتێ ئیرانێ ل سەردەمێ دەستهەلاتێ (شاه ئیسماعیل سەفەوی) نەشیا حوكمێ خۆ ب خەلكێ خۆ بدەتە قەبیلكرن و باوەری ژ دەست دا، رابوو هزر و پرسێن شیعیاتیێ بەردانە د ناڤ گەلێ خۆ دا و باوەرییا وان ب مەزهەبێ شیعیەتێ ڤە ب هێز كر، هەروەسا دەستهەلاتێ خۆ ژی ب هێز و قاهیم و خورستی كر. نوكە و ل ڤی سەردەمی وەلاتێ ئیرانێ ب كۆمارا ئیسلامیا ئیران دئێتە نیاسین و دەستهەلاتێ وێ ئیسلامی یە، مەزهەب شیعی یە و ژلایێ خودانێن عەماما و مەرجەعێن شیعی ڤە دئێتە برێڤەبرن، مینا ئەسفەهانی، سیستانی، باقری، سەدڕی ڤە و قاسمی و ئیسماعیلی.. هتد.
