سەرهلدانا تـۆریـزما كـوردسـتانێ
رەیان شێرزاد
ژبلی وێ ئاڤەدانی و پێشكەفتنا هەرێما كوردستانێ و سەرسۆرمانا وەلاتیێن عەرەب یێن ئیراقی، ژ بەر وێ جوداهیا هەرێمێ ژ باژارێن ئیراقێ، كو ل گەل ناهێتە بەراوردكرن، رۆژ بۆ رۆژێ هەرێما كوردستانێ پتر یا دبیتە جهێ سەرەنجراكێشانا گەشتیاران و پتر گەشتیار یێن قەستا هەرێمێ دكەن، ئەڤ سەرەنجراكێشانە ب رەنگەگێ جودا و سەرهلدای دهێتە خۆیاكرن، ئەڤ دێمەنێن وێ یێن سروشتی، كولتوورەكێ دەولەمەند، سروشتێ خەلكێ وێ بۆ پێشوازیكرن و ب خێرهاتنا گەشتیاران ئەو داتایێن دەستەیا گشتی یا گەشتوگوزاریێ ل هەرێما كوردستانێ بەری چار سالان راگەهاندبوو كو ل سالا 2021 نێزیكی چار ملیۆن گەشتیاران سەرەدانا هەرێمێ كرینە، لێ پشتی سێ سالێن دی ئەڤ رێژەیە دوجاری زێدەبوویە و گەهشتیە هەشت ملیۆن گەشتیاران. ئەڤان سالە ژی مە دیت چەند ئەڤ زێتنا ژمارا وان زێدەتر بوویە، كو ل دویڤ پێشدیتنا ڤێ دەستەكێ دەركەفت كو دێ بۆ سالا 2030 گەهیتە نێزیكی 16 ملیۆنان، ئەڤێ چەندێ ژی سەرراوەستانەكا ژ دل پێ دڤێت، كانێ چ بەرهەڤی بۆ بێتە كرن و چەند مفا ژێ بهێتە وەرگرتن. ب راستی سامانەكە..
راستە ب زێدەهی رێژەیا گەشتیارێن عەرەبێن ئیراقێ پتر قەستا هەرێمێ دكەن ژ وەلاتێن دیتر یێن دەوروبەر و ژ یێن ئەورۆپا، كو دڤێن پارچەكێ ژ رۆژهەلاتا ناڤەراست ببینن و داب و نەریتێن وێ بنیاسن.
ئێك ژ گرنگترین سەرەنجراكێشێن هەرێمێ بۆ گەشتیاریێ دبیتە جوانیا سروشتی، ژ بلنداهیێن چیایان بۆ بلندیێ و كەسكاتیا دەشتێ و سویلاڤان ل دەوروبەرێن دهۆكێ و هەولێر و سلێمانیێ. هەرێما كوردستانێ دیمەنێن هەمەجۆر پێشكێش دكەت، بۆ هەمی جۆرێن گەشتیاران، ب تایبەتی ل وەرزێ بوهارێ و پاییزێ و زڤستان دەرفەتێن گەشتاریێن چیایی پێشكێش دكەت.
هەرێم زۆر یا دەولەمەندە ب جهێن شینواری یێن كەڤن بۆ گەشتیارێن رۆژئاڤای، وەكی لالش، سیتادێلا هەولێرێ و گەلەك جهێن شوینەواری، كو دبیتە ئێك ژ كەڤنترین شینوار ل دونیایێ ل گەل مێژوویا هزارەها سالان.
هەروەسا بازاڕ و خوارنا سروشتی و تایبەت گەلەك گەشتیارێن رۆژئاڤای دكێشتە خۆ. خەلكێ دەرڤە گەلەك حەز ژ مێهڤانداریا كاریگەرییا كوردان دكەن، زۆر یا ئاساییە بۆ گەشتیاران بهێنە داخوازكرن بۆ مێهڤانیێ ل مالێن كوردی، ئێكجاری بۆ خوارنێ. گەشتیار زۆر هەستی ب ئارامیێ دكەن ل گەلەك پارچێن ناڤەندا رۆژهەلاتێ.
هەروەسا گەشتیاریێ شیانا ئابووری یا هەی بۆ كوردستانێ. سەقامگیری ل هەرێمێ گەشە دبیت، دابینكرنا كاڕان زێدە دبیت و پێشڤەچوونا بزنسێن بچووك، كو ئابووریەكا سەربەخۆیە ل سەر نەفتێ و پەیداكرنا پێشڤەچوونا ژێرخانی، ڤەگوهاستنا باشتر، هۆتێل و گەشتیێن ڕێنمای.
لێ د ڤان دەمان دا، تەحەدی دمینن، وەكی نیاسینا نیڤدەولەتی بو كوردستانێ و پێشڤەچوونا بازاری، بنیاتێ سەركەفتنێ یێ ڕوون و ئاشكەرایە. كوردستان بۆ تێكەلكرنا جوان یا سروشتی، دەولەمەندیا كولتووری و پێشوازیكرنا خەلكێ دەرڤە، د شیان دایە هەرێم خۆ جێگیر بكەت وەك ئێك ژ جێوازترین جهێن رۆژهەلاتا ناڤین.
هەكە پیچەكا دی یا بایەخدانێ بۆ ڤی كەرتی هەبیت، دێ رەوشا تۆریزمێ باشتر لێ هێت و بیتە دەرگەهەك بۆ گەشەكرنا بیاڤێ ئابۆری، نەتنێ گەشتیارێن ئیراقێ قەستا هەرێمێ بكەن، لێ هەروەكو وی تیمێ وەرزشی یێ كۆێتی هاتینە دهۆكێ و راهێنەرێ وان تێروانینا خۆ ل سەر ڤێ مژارێ دای و گۆتی دڤێت هنگ پتر گرنگیێ ب ڤی بابەتی بدەن. هەروەكو میناكا توركیا كو ئەڤە كەرتە وەكو داهاتەكێ سەرەكی یە بۆ گەشەبوونا ئابۆرێ خۆ، داتایێن ل پارسال بلندبوو گۆژمێ 61.1 ملیار دۆلار. كو ریكۆردا وێ گەهشتبوو 8.3% ب بەراوردی ل گەل سالا پێرار، ئەڤ سالە داهاتێ وێ بلندتر لێ هات و گەهشتە 8.4% داكو ببیتە 16 ملیار و 284 ملیۆن دۆلار، ئەڤە ب ئارمانجا هندێ كو داهاتێ ئەڤ سالە بگەهیتە 65 ملیار دۆلار. راستە هەرێم ناهێتە بەراورد كرن ل گەل وەلاتەكێ مەزن مینا توركیا، لێ مادەم كو ئەم ژی هەڤسوینە ل گەل توركیا د شیان دایە ئەزموونا وێ مە ژی ب خۆڤەی بگریت سەرەرای هندێ كو مەرج و دۆخێن مە د جودانە.
