شاشیێن قانوونی لده‌ف هنده‌ك په‌رله‌مانتار و روژنامه‌ڤانان
ره‌نگه یا ئاسایی بیت هندك جاران شاشیێن ته‌كنیكی یان یێن رێنڤیسی، د روژنامه‌یێن روژانه‌دا ببینی. لێ به‌لاڤكرنا مانشێت و بابه‌تێن قانوونی، یێن شاش و نه‌دروست، نه‌وه‌كو چو شاشیێن دیتره، چونكی شاش به‌لاڤكرنا پێزانین و به‌ند و تێكست و حوكمێن قانوونی، ژلایێ روژنامه‌ڤان و نڤیسه‌ران ڤه، دێ كارتێكرنێ، ل جڤاكی و رایا گشتی كه‌ت د ره‌وشه‌نبیریا قانوونی دا.
روژنامه‌ڤانان دڤێت یێ پشت راست بیت ده‌مێ نووچه‌یان دنڤیسیت و ب تایبه‌تی ژی د وارێ نڤیسینا مانشێتاندا یێ ده‌قیق بیت. ل دوربه‌ند و تێكستێن قانوونی پێدڤی یه دووفچوونێ بكه‌ت و پسیار بكه‌ت، ژ بو هندێ ئه‌و نووچه و پروژه قانوون ب دروستاهی بهێته به‌لاڤكرن، دا كو وه‌لاتی ب شێوه‌یه‌كێ راست و دروست، ژلایێ قانوونی ڤه مفایی ژ وێ قانوونێ، بریارێ، یان رێنمایێ وه‌رگرن.
لڤێره دێ به‌حسێچه‌ند شاشیان كه‌ین كو د رۆژناما ئه‌ڤرۆ دا به‌لاڤ بووینه:
1-هه روه‌كو دوێنه‌ی دا یێ دیار، د مانشێته‌كێ رۆژناما ئه‌ڤرۆ دا هاتیه هه‌ر كه‌سێ بێرێزیێ به‌رامبه‌ر پیروزیێن ئایینی بكه‌ت، دێ ب(5)ملیون دیناران هێته غه‌رامه‌كرن؟ یان گه‌له‌ك جاران دێ بینی، یێ نڤیسی ب هنده سالان دێ هێته سزادان یان زیندانكرن؟
راسته لڤێره، روژنامه‌ڤانی یێ دایه دیاركرن، كو ئه‌ڤه گوتنا په‌رله‌مانتاری یه، لێ گه‌له‌ك جاران، منێ دیتی روژنامه‌ڤانی بخو یێ گوتی یێ فلان سه‌رپێچیێ بكه‌ت، دێ ب هنده پاره‌ی هێته غه‌رامه‌كرن، یان هنده سالان دێ هێته زیندانكرن، ئه‌س دبێژمه ڤان روژنامه‌ڤانان، ل دووڤ دارشتنا نووچه‌یێ هه‌وه ئێك، هه‌وه ل جهێ په‌رله‌مانی ئه‌و پرۆژه قانوونه په‌سه‌ندكر، دوو هه‌وه خو كره دادوه‌ر و ئه‌و سزایه ژی ل سه‌ر وه‌لاتیان یان وه‌لاتیه‌كێ جێبه‌جێكر؟
باشه كاكێ په‌رله‌مانتار و روژنامه‌ڤان، هوین ب خو یێ دبێژن، هێشتا پروژه قانوونه و ل په‌رله‌مانی یه، واته هێشتا نه‌بویه قانوون و هاتیه په‌سه‌ندكرن و د روژناما فه‌رمییا هه‌رێمێ دا(وقائع الاقلیم)دا نه‌هاتیه خوارێ و كه‌تیه دبوارێ جێبه‌جێكرنێ دا.
چونكی دبیت، گه‌له‌ك پروژه قانوون، ده‌نگێن پێدڤی بده‌ست ڤه نه‌ئینن و نه‌بنه قانوون، ره‌نگه ئه‌و پرۆژه قانوون ژلایێ پره‌له‌مانتاران ڤه بهێـه په‌سه‌ندكرن ژی، لێ سه‌رۆكێ هه‌رێمێ ره‌ت بكه‌ت و ڤه‌گه‌رینیته په‌رله‌مانی ڤه بۆ هنده‌ك سه‌رراستكرنان.
ژبلی ڤێ، بو نموونه هه‌كه، ئه‌و پروژه قانوون هاته ده‌ركرن، و سزا هاته ده‌ست نیشانكرن، سزایێ(5)ملیون وه‌كو غه‌رامه، یان هنده سالان زیندانكرن، هه‌رده‌م قانووندانه‌ر وێ ده‌ست هه‌لاتێ دده‌ته دادوه‌ری، ژ ئێك سزایان سزا بده‌ت، یان وی سزایێ غه‌رامێ و زیندانكرنێ، كێم بكه‌ت.
بو زانین، ئه‌ڤـ پروژێ د رۆژناما ئه‌ڤرۆ دا به‌حس لێ هاتیه كرن، به‌ری دووسالان هاتیه ره‌تكرن، ژلایێ هنده‌ك په‌رله‌مانتار و رێكخراویێن جڤاكا سیڤیل و رێكخراوا هیومه‌ن رایتس وووچ، و ب قانوونه‌كا پر مه‌ترسیدار دیتیه، ل سه‌ر ئازادیا روژنامه‌گه‌ری و به‌رته‌نگیا هزرا ئازادییا ئایینی و هه‌بوونا جڤاكه‌كێ ئیسلامیێ توند، له‌و ب دوور دبینم، د بنه‌رت دا ئه‌ڤـ پروژه بهێته په‌سه‌ندكرن!
2-ل رێككه‌فتی5/7/2015ێ، په‌رله‌مانتار(ئامینا زكری) د فه‌یسبوكێ خودا، به‌رسڤا په‌رله‌مانتار (سوران عومه‌ر) دایه، ده‌مێ سورانی هنده‌ك، گوتنێن بێ بنه‌ما ئاراسته‌ی ئاژانسا پاراستنێ كرین، و ئامینا خانێ ب تێكست گوت: هه‌لبه‌ت ل گور قانوونێ سیخوریكرن ل سه‌ر ده‌زگه‌هێن ئه‌منی تاوانه، و پێدڤی یه رێكارێن قانوونی، به‌رامبه‌ر كه‌سێ سیخوریێ دكه‌ت بهێنه وه‌رگرتن!
و روژناما ئه‌ڤرۆ، ل رێككه‌فتی 7/7/2015ێ، نڤیسی یه ئامینا زكری دبێژیت: پێدڤی یه ل دووڤـ قانوونا سیخوریكرنێ ره‌فتار ل گه‌ل په‌رله‌مانتاره‌كێ كومه‌لا ئیسلامی بهێته كرن؟
پسیاره‌كێ، كا بو من ژمارا قانوون و به‌ند و تێكستێن قانوونا سیخوریكرنێ بده‌نه دیاركرن؟! وه‌كو مانشێتێ روژناما وه دبێژیت، سیخوریكرنێ قانوونا خویا تایبه‌ت هه‌یه، و بو زانین نینه، و ئامینا خانێ یا گوتی، ل گور قانوونێ، واته ل گور به‌ندێن تایبه‌ت ب سیخوریكرنێ ڤه، ره‌فتار دگه‌ل بهێته‌كرن، ئه‌وژی قانوونا سزادانا عیراقێ یه، یا هژمار111یاسالا 1969ێ، وژبلی ڤێ شاشییێ، وه گوتنا ئامینایێ ب شاشی ڤه‌گوهاستی یه و نڤیسیه؟
3- ده‌مێ، دادگه‌ه تومه‌تباره‌كێ حوكم دكه‌ت، ب سزایێ (موَبد) واته (20) سالان، ل گور به‌ندێ(87) ژ قانوونا سزادانا عیراقی، تا نها ژی میدیا كوردی ب گشتی و روژناما ئه‌ڤرۆ ب تایبه‌تی، دنڤیسیت ب سزایێ (هه‌تا هه‌تایێ) هاته حوكم كرن؟ و ئه‌ڤه یا شاشه چونكی، چه‌مكێ سزایێ (هه‌تا هه‌تایێ) واته تشته‌ك هه‌تا مرنێ، بو زانین ل رێكه‌فتی(10)حوزه‌یرانا سالا 2003ێ، حاكمێ عیراقێ یێ وی ده‌می(پول برێمه‌ر)فه‌رمانه‌ك ده‌ركر ل ژێر هژمار(7)لگور هژمارا روژناما فه‌رمییا ده‌وله‌تا عیراقێ(3978) ئه‌وا هاتیه ده‌ركرن ل رێكه‌فتی 17/8/2003ێ، دبرگا (1) به‌شێ (3) وه‌كو شونگره‌ك بو سزایێ سێداره‌دانێ، ئه‌وژی سزا بو تاوانباری تا مرنێ (مدی الحیاه)، لێ حكومه‌تا ناڤه‌ندی ل گور فه‌رمانا هژمار(3)یا ئیلونا سالا 2004ێ، ئه‌وا هاتیه به‌لاڤكرن د روژناما فه‌رمییا عیراقی دا ئه‌و فه‌رمانا ل ژێر هژمار(3987)كار بڤێ فه‌رمانێ نه‌كر بو سزایێ دادگه‌هكری بو تا مرنێ.
له‌و بو ڤێ پسیارێ، وسه‌ربوورا مه‌یا 6سالان ل هه‌ردوو چاكسازییان، گه‌له‌كا ئه‌و پسیارا ژمن كری، ئه‌رێ چه‌ند دادگه‌هكری، هه‌نه ل چاكسازیێ سزایێ وان هه‌تا مرنێ!
وهه‌ر بو زانین سزایێ هه‌تا مرنێ ل گه‌له‌ك ده‌وله‌تێن جیهانێ هه‌یه، لێ د دیروكا قانوونا عیراقێ دا ئه‌ڤـ حوكمه نه‌بوویه.
ئه‌ڤه گه‌له‌ك جاران شاشیێن بڤی شێوه‌ی دوباره‌بوون، و دگه‌ل گه‌له‌ك شاشیێن دیتر، له‌و جاره‌كا دی مه پێشنیاز كر بوو، كو پێدڤی قانوونه‌یه‌ك روژانه ل روژنامێ بیت، ژبه‌ر ڤان شاشیان، نه‌به‌س بۆ ئاماده‌كرنا لاپه‌رێ قانوونی، قانوونیه‌ك یێ ئاماده‌بیت، به‌س هه‌ر دێ بێژم، كی دخوینیت و كی دنڤیسیت؟
ژبلی كارتێكرنێ و به‌لاڤكرنا شاش یا به‌ند و تێكست و ره‌وشه‌نبیریا قانوونی، ره‌نگه به‌لاڤركرنا ڤان شاشیان و هه‌والێن نه‌دروست، سه‌رپێچیه‌ك بیت به‌رامبه‌ر قانوونا روژنامه‌گه‌ری یا هژمار(35)یا سالا2007ێ.
