شاهده‌ییا (په‌قیشكێت ئاڤێ)
عزه‌ت یوسف
په‌قیشكێن ئاڤێ چیرۆكه‌كا نه كورت نه درێژه، یا تژی رامان، تێدا ده‌ستێ ده‌ستهه‌لێ ره‌شێ بێبه‌ختیێ یێ بلنده، ژ نڤێسینا (جه‌عفه‌ر مایی)، ل سه‌ر سێزده دیمه‌نان هاتیه كه‌لاژتن. چیرۆكه‌ك ب كورتی و پوختی دبێژته ته هه‌ر تشتێ بچینی دێ وی هه‌لینی. موڕالا چیرۆكێ، ب شێوه‌یه‌كی یان ئێكا دی ژ ده‌ڤه‌ره‌كێ بۆ ده‌ڤه‌ره‌كا دی ب ئاوایه‌كێ جودا جودا د ناڤ باب و باپیران دا هاتیه گۆتن و ڤه‌گێران، ب ناڤێ بارانا ب سه‌ر كولاڤك یان شاهده‌ییا پۆڕێ…
سێ كاراكته‌ر پتر رۆلێ خوه د ڤێ چیرۆكێ دا دگێڕن، ئه‌و ژی (سه‌گڤان و بنه‌فش و شێرۆ). چیرۆك ب په‌یڤ و ده‌ربڕینێن جوان و ب زمانه‌كێ ره‌وان و دیمه‌نێن شه‌پال هاتیه خه‌ملاندن كو خانده‌ڤانی رادكێشیت بێ ناڤبر بخوینیت و دبه‌ر ڕا ژی سه‌رێ خوه ب هه‌ژینیت، هه‌روه‌كی ل پێشگۆتنا وێ دا دهێته گۆتن (شێوازێ وێ خزمه‌ته‌كا ب وه‌ج و خۆش دده‌ته خانده‌ڤانی).
سه‌گڤان ب ژار و ژیری رابوویه، كارێ ب زه‌حمه‌تێ ژیانا گونده‌واری كریه، بابێ وی یێ ده‌ست نه خوه‌ش و هه‌رده‌م تووڕه بوو. بابێ سه‌گڤانی دایكا وی ره‌ڤاندیه و هه‌ردو مال ل سه‌ر چه‌ند خاله‌كێن خێله‌كی ئاشته‌وایی كریه، كو دایكا وی ئێك ژ قوربانیێن ئه‌ڤێ پێكهاتن و ئاشتبوونێ بوویه. سه‌گڤان ل سه‌ر ئه‌ڤێ ژینگه‌ها گونداتیێ و هه‌ژاریێ شیایه به‌رده‌وامیێ بده‌ته خاندنا خوه هه‌تا په‌یمانگه‌هێ ب دوماهی دئینیت.
سه‌گڤان، ئێكلایه‌نه حه‌ز ژ كچا مه‌زنه‌كێ گوندێ خوه ب ناڤێ بنه‌فش دكه‌ت، رۆژه‌كێ ب رێكه‌فت رێكا وان تێكتشقلی، سه‌گڤانی ڤیانا دلێ خوه مینا ته‌ڕكێ بۆ داڕێت و داخوازا هه‌ڤژینیێ ژێ دكه‌ت، لێ بنه‌ڤش تشته‌كی ئه‌رێنێ و دلخوه‌شكه‌ر د له‌پا ڕا ناكه‌ت..
رۆژ و مه‌ه ده‌رباس دبن، بنه‌فش شوی ب گه‌نجه‌كێ مرۆڤێن خوه ل گوندی ب ناڤێ شێرۆ دكه‌ت. رۆژا داوه‌تێ سه‌گڤان پشكدار دبیت و ب دلخوه‌شی داوه‌تێ دكه‌ت و دكه‌ڤیته چه‌پا، لێ یا د دلێ وی دا تشته‌كێ دی بوو.
شوی كرنا بنه‌فشێ بۆ داخه‌ك و كه‌ته بن په‌ڕاسیێن سه‌گڤانی، هندی دهاته خوه نه‌دشیا شویكرنا وێ قه‌بوول بكه‌ت، به‌لێ كه‌سێ پێ نه‌دزانی و وی ژی خوه پێ نه دئیناده‌ر، به‌روڤاژی په‌یوه‌ندیێن وی گه‌له‌ك د خوه‌ش بوون ل گه‌ل شێرۆی و بابێ وی و مالا وان و مالا بابێ بنه‌فشێ ژی. سه‌گڤانی خوه‌ش خوه‌ش سه‌ره‌دانا وان دكر و د چوو نك وان ب گوندی ڤه، وان ژی زێده رێز لێ دگرت. سه‌گڤان ل ڤێری ژی رانه‌وه‌ستیا، پشتی ده‌هێ شه‌ڤێ دچوو به‌ر په‌نجه‌ره‌یا بنه‌فش و مێرێ وێ تێدا دنڤستن و ب دزی ڤه گوهێ خوه ددا ده‌نگێ وان، گوهداریا ئاریان و ئازراندنا وان یا سێكسی دكر، سه‌گڤان دكه‌ته ئه‌وێ هزرێ كو هه‌ر وه‌كی ئه‌وه ل سه‌ر سینگێ بنه‌فشێ كه‌یفێ دكه‌ت.
هه‌می گاڤا ئاخفتنا بابێ سه‌گڤانی دهاته گوها ده‌مێ دگۆت: (ئه‌و تشتێ مرۆڤی بڤێت، دڤێت ب ده‌ستخوه‌ڤه بینیت، ئه‌گه‌ر ب خوه‌شی بیت باشه، ئه‌گه‌ر نه؛ نه‌خوه‌شی هیڤیا دكه‌ت. من دایكا سه‌گڤانی ڤیا وێ حه‌ز نه‌كر، بابێ وێ ژی حه‌ز نه‌كر، ئینا من ب زۆری ره‌ڤاند).
هه‌یامه‌ك درێژ بۆری، هه‌می تشت ئاسایی، هه‌تا خودێ زارۆكه‌ك ژی دا بنه‌فشێ. رۆژه‌كێ بایه‌ك به‌ر گوهێن سه‌گڤانی كه‌فت، كو شێرۆ دگه‌ل هنده‌ك هه‌ڤالێن خوه دێ چنه راڤا كویڤیان. ئه‌ڤێ گۆتگوتكێ هنده‌ك هزر د سه‌ری وی دا ئازراندن.. ئه‌وێ شه‌ڤێ چوو مالا شێرۆی وان ب گوندی ڤه كو ل گه‌ل ده‌یبابێن خوه دژیا، پشتی ب خێرهاتنێ و چا ڤه‌خوارنێ سوحبه‌ت هاته سه‌ر راڤ و نێچیرێ. شێرۆی گۆته سه‌گڤانی سوباهی ئه‌م دێ چینه راڤێ ل چیایه‌كێ نێزیكی گوندێ مالخالێن من، تو ژی ل گه‌ل مه وه‌ره، سه‌گڤانی گۆت ئه‌ز چ ژ راڤێ نزانم و من تڤه‌نگ ژی نینه، شێرۆی گۆتێ ته خه‌م نه‌بیت ئه‌ڤه تڤه‌نگا من تو بینه و ئه‌ز دێ یا بابێ خوه ئینم.
رۆژا پاشتر چار گه‌نج ژ گوندی بۆ راڤێ چوونه گوندێ خالێ شێرۆی و وێ شه‌ڤێ ل مالا وان ب خوه‌شی شه‌ڤبێریا خوه كرن، رۆژا پاشتر ل گه‌ل كوڕ خالێ خوه كو ل وان چیا یێ شاره‌زا بوو، هه‌ر پێنجا بۆ چیای دانه رێ. گه‌هشتنه چیای و جهێن ئاسێ، شه‌ڤا ئێكێ ده‌رباس كرن و گیسكه‌ك كوشتن و ب دلێ خوه هه‌تا سپێدێ خوارن.
رۆژا دوێ، كو نه‌رمه بارانه‌ك باری بوو، ئاسمان هه‌می مژ بوو، كارێ خوه دابه‌ش كرن و هه‌ر ئێك بۆ سه‌مته‌كی و ئاراسته‌كێ جودا هاته دانان. شیرۆی گۆت ئه‌ز دێ چمه ئه‌ڤێ سه‌ره‌كه‌ڤرا ژۆری، هه‌ڤالان گۆتنێ نه‌چه هه‌می كه‌ڤرێن حلیلوكن بارانا لێهاتی دێ تێدا فڕی، ئه‌وی رژدی كر و ب یا خوه كر. سه‌گڤان ژی دێ ل به‌ر تشتا مینیت، هه‌ڤالان هه‌ر ئێك بۆ جهێ خوه یێ ده‌ستنیشانكری دانه رێ. شێرۆ وه‌خته‌كی چوو و ڤه‌گه‌ریا ڤه چه‌قۆیا خوه ژبیر كربوو، سه‌گڤانی گۆتێ راستێ برا ئه‌ز ژی دێ ل گه‌ل ته هێم. ل وان سرت و رزدا سه‌ركه‌تن و سه‌ركه‌تن، هه‌می مه‌ترسی بوو، ژ ڤێ رزدێ بۆ رزدا دی، ژ ڤی كه‌ڤری بۆ یێ دی هه‌تا گه‌هشتینه بانیه‌كێ و بێهنا خوه ڤه‌دان. خیالێن سه‌گڤانی خه‌له‌ت بوون و گه‌هشتنا بنه‌فشێ د سه‌ری دا غولغولی، ده‌ست ب بێخه‌تیا خوه كر. هندی ژی هاتی قۆنتاخه‌كا تڤه‌نگێ داوه‌شاندنه سه‌روچاڤێن شێرۆی، پاشی ئێكا دی و ئێكا دی، شێرۆ كه‌ت و دخوینێ وه‌ربوو، شیرۆی خوه ب ده‌لنگێن وی ڤه گرت و گۆتێ ته خێره مالخراب ما تو شێت بووی؟! سه‌گڤانی گۆتێ ئه‌ز شێت نه‌بوویمه، ناڤێ بنه‌فشێ ژ ده‌ڤی ده‌ركه‌ت، شێرۆی گۆتێ بنه‌فش هه‌ڤژینا منه و چ ل گه‌ل ته نینه.! نه هه‌رێ هێشتا لێ راستیا، شێرۆی گۆتێ من نه‌كوژه، ئه‌وی گۆتێ دێ هه‌ر ته كوژم و كه‌س نزانیت و دێ گه‌همه مرادا خوه بنه‌فشێ، شێرۆی گۆتێ كریارا ته به‌رزه نابیت هه‌كه خوه په‌قیشكێن ئاڤێ شاهده‌یی ل سه‌ر ته داینه دێ هه‌ر كه‌ڤیێ! لێ سه‌گڤانی ب یا خوه كر و لنگێ وی گرت و لێك وه‌ربادا و د رزده كه‌ڤره‌كی دا هاڤێته خارێ و بۆ خوه گۆت دێ هه‌ره بلا په‌قیشكێن ئاڤێ شاهده‌ییێ ل سه‌ر من بده‌ن.
سه‌گڤان زوی زڤری و هاته جهێ بهێنڤه‌دانێ، پاشی یێن دی ئێك ئێكه هاتن، خوارنا خوه حازر كرن و مان ل ژڤانێ شێرۆی، نه هه‌رێ شێرۆ دیار نه‌بوو،. هه‌ڤاله‌كێ وان دویڤ ڕا چوو و ته‌رمێ شێرۆی دیت كو یێ دكه‌ڤره‌كی دا فڕی، دا پشتا خوه و گه‌هانده هه‌ڤالێن خوه. هه‌می زێده خه‌مگین بوون و نێچیرا وان لێ بۆ ژه‌هر. هێدی هێدی ته‌رمێ شێرۆی ژ چیای ئینانه خار و ئێڤاره‌كا دره‌نگ گه‌هاندنه گوندێ خالێ وی. مه‌له‌ی گۆت ئاخا وی یا كه‌تیه ڤێره باشتره ل ڤێره ڤه‌شێرن، لێ سه‌گڤان رازی نه‌بوو، ته‌رمێ وی گه‌هانده گوندێ وی و هاته ڤه‌شارتن و تازی هاته دانان و ته‌واو بوو، هه‌می خه‌لكێ گوندی ب مالا بابێ شێرۆی و خه‌زیرێ وی ژی په‌سنا رۆلێ جامێرێ سه‌گڤانی كرن.
نیڤ سال ب سه‌ر مرنا شێرۆی دا ده‌رباز بوو، خه‌م ڤه‌ڕه‌ڤی. هه‌ر تشت د ژیانا بنه‌فشێ و مالباتا وێ دا ئاسایی بوو. دیسا دایكا سه‌گڤانی هایدانا خوه ده‌ست پێكر دا سه‌گڤان ژنه‌كێ بۆ خوه بینیت. سه‌گڤان به‌رنه‌هات، دوماهیك جار گۆتێ به‌سه دێ ژنێ بینه، ئه‌وی ئه‌ڤ جاره گۆته دایكا خوه بلا دادێ ئه‌ز ئێدی دلێ‌َ ته ناهێلم، به‌س یا من ڤیا دێ بۆ من ئینی، دایكێ گۆتێ بلا. شێرۆی گۆتێ دایكێ بۆ من بنه‌فشێ بخوازه! دایك ما حێبه‌تی! بنه‌فشا چ حالێ چ! بنه‌فش بیژنه و زارۆكه‌كێ هه‌ی، ته كیژ كچ بڤێت دێ بۆ ته خوازم به‌س بنه‌فش نه‌بیت! نه هه‌رێ شێرۆی رژدی كر، دایكێ گۆتێ ئه‌ڤه هه‌می شه‌ش مه‌هه‌كن زه‌لامێ بنه‌فشێ یێ مری چه‌وا دێ بێژینی؟ سه‌گڤانی گۆتێ ب كه‌یفا ته‌یه یان بنه‌فش یان من ژن نه‌ڤێت.
ب هه‌ر ره‌وش دایكا شێرۆی خوه گه‌هانده دایكا بنه‌فشێ، دایكا بنه‌فشێ ل گه‌ل مێرێ خوه ئاخفت. ئه‌وی ئێكسه‌ر پشتگیریا خوه بۆ ڤی بابه‌تی ده‌ربڕی و گۆت ئه‌ز دێ بێژمه خه‌زیرێ وێ ژی، وه‌سا خه‌زیر ژی رازی بوو و گۆت سه‌گڤان وه‌كی كوڕێ مه‌یه و گه‌له‌ك زه‌حمه‌ت ب ته‌رمێ شێرۆیێ ره‌حمه‌تی ڤه یێ بری و مرۆڤه‌كێ باشه و كه‌سه‌كێ جامێره. ده‌مه‌كێ درێژ پێ نه‌چوو، بنه‌فش رازی بوو شوی ب سه‌گڤانی بكه‌ت و وه‌كر.
پازده قوته سال د سه‌ر شویكرنا بنه‌فشێ دا بۆرین، ژیانه‌كا خوه‌شی و هه‌ژی، سێ جاران ژ مێرێ خوه سه‌گڤانی ب زك كه‌فت، چیرۆكا شێرۆی ژی كه‌ڤن بوو و هاته ژبیر كرن.
ئێڤاره‌كێ ل به‌رسڤكێ، سه‌گڤان یێ ژ پێرڤه راوه‌ستیای بوو، پالێ خوه دابوو ستوینه‌كێ. بارانه‌كا خوه‌ش دباری، دلۆپ ژ بانی ب ئه‌ردی دكه‌تن و دبوونه په‌قیشك، بیرا شێرۆی هاته بیری و جارجار د بشكوڕی و دگڕنژی. بنه‌فشێ ل به‌ر كوچكی شیڤ دلێنا، دیت مێرێ وێ یێ د بشكوڕیت، حه‌زه‌ك ل نك په‌یدا بوو بشكوڕینا مێرێ خوه بزانیت. گۆتێ ئه‌ی لاوێ من تو ب چ د بشكوڕی؟ گۆتێ چنه ته‌نێ دالغه‌ك بوو، چ دالغه؟ ئاخفتنه‌ك ل ڤێرێ و ئێك ل وێراهه بنه‌فشێ گۆتێ ئه‌گه‌ر تو بۆ من نه‌بێژی ئه‌ڤ شه‌ڤه تو ل نك من نانڤی، شێرۆی گۆتێ ما چ بۆ ته بێژم بنه‌فشا من! ئه‌ز ب په‌قیشكێن ئاڤێ د پشكوڕیم، حال و مه‌سه‌لێن من و شێرۆی ئه‌ڤه‌نه؟!
ئه‌وێ شه‌ڤێ بنه‌فش نه نڤست و نه‌هێلا مێرێ وێ ژی نێزیكێ وێ ببیت. پشتی بانگێ سپێدێ بنه‌فشێ مالا بابێ خوه و مالا بابێ شێرۆی پێحه‌ساندن، ل گه‌ل ئه‌لندا سپێدێ پۆلیس هاتن و سه‌گڤانێ بێ وژدان وه‌رپێچان و برن و ئێدی كه‌سێ سه‌گڤان نه‌دیت!!
