شاگردێن خه‌باتكه‌ر
به‌ری ساله‌كێ، خه‌لكێ ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ یێن ده‌رڤه‌ی ده‌ستهه‌لاتا حكومه‌تا ده‌ڤه‌رێ كه‌تنه به‌ر هه‌وه‌كا دژوارا رێكخستنا ده‌وله‌تا ئیسلامی یا ره‌شه‌كێن كوشتنا مرۆڤایینیێ (داعشێ)، ژ ئه‌گه‌رێ هندێ ب سه‌د هزارا خه‌لكێ وان ده‌ڤه‌ران ره‌ڤینه باژێڕ و باژێڕۆك و گوند و جه و وارێن ل ژێر ده‌ستهه‌لاتا حكومه‌تا ده‌ڤه‌را كوردستانێ.
هه‌می خاندنگه‌ه و كاڤلێن ئاڤاهیێن هێشتا ل به‌ر ئاڤاكرنێ و تمام نه‌بووین ژ پێلێن مشه‌ختێن بۆ خۆ ژ سه‌هما رێكخستنا سه‌همدارا ده‌وله‌تا ئیسلامی ره‌ڤین تژی بوون. خاندنگه‌ه و ئاڤاهی هه‌می وه‌سا تژیبوون كو ئێدی مرۆڤ تێڤه نه تافیان و به‌رلێڤێن جاددا و بن پرا و به‌ر سها دار و بارا ژی هه‌می تژی مشه‌ختێن ره‌ڤیای بوون. گه‌له‌ك هه‌بوون ده‌رگه‌هێن مالێن خۆ ڤه‌كرن و مالباتێن مشه‌خت بێ به‌رامبه‌ر حه‌تا چاره‌ك بۆ ئارێشا ئاكنجیكرنا وان دهێنه دیتن لنك خۆ حه‌واندن.
ده‌مێ مرۆڤ ده‌ردكه‌ته ده‌رڤه بێهنه‌كا كورت هزرا خۆ د سه‌رۆچاڤێن خه‌لكیدا كربا خه‌م و دامان و پۆسیده‌یا كول و كوڤانێن یا بسه‌ری هاتی، نه به‌س دل د داگرتن، به‌لكی پاشڤه‌ژه‌نا وێ تژی كولان و رێ و بانا ژی بووبوو.
ل باژێڕێ من (دهۆكێ) كه‌س نه‌بوو یێ كێنجا وێ ره‌ڤا مه‌زن نه‌دایێ و ژێ بێ باهر، هینگێ خه‌لك وه‌سا بێ هیڤی ببوو خۆ ئێدی پویته ب ساخله‌میا خۆ نه‌دكر. دابینی وێ خولقیه‌تا مرۆڤێن د جهه‌كیڤه به‌رمایكێ دانێن خارنێن دڕێژتنه به‌ر دفنا خۆ. ئه‌ڤ مرۆڤه وه‌لێهاتبوو كو ئێدی خۆ نه‌دڤیا.
ئه‌ڤێن بووری هه‌می ل سه‌ره‌كی، ل سه‌رێ دی ئه‌و شاگرد بوون یێن كێنجا ره‌ڤێ و مشه‌ختیێ و جه و وارهێلانی د سه‌ریدا بوویه چامه‌كا مه‌زن.
خاندنگه‌ه هه‌می هاتنه گرتن، جه نه‌ما خاندن لێ بهێنه كرن. نێزیكا چار هه‌یڤا ڤه‌كێشا حه‌تا شیاین ده‌رگه‌هێن وان بۆ ده‌ستپێكرنا خاندنێ ڤه‌كه‌نه‌ڤه و شاگردێن هێژا قه‌ست كه‌نێ. هه‌میا ب دله‌كێ شكه‌ستی به‌رێ خۆدا سه‌ر مێزێن هویكرنێ.
بێ خش، دلێ هه‌میا یێ نه‌خۆش بوو، به‌لێ پا شاگردێن سالێن دازدێ ژ هه‌میا پێتر باندور لێ هاتبوو كرن و ل دووڤ پێزانینێن وه‌زاره‌تێ داینه خاندنگه‌ها تڤیا هه‌می كتێبێن مه‌نهه‌جی بهێنه خلاسكرن، چنكی پسیار ژ هه‌می كتێبێ دهێن، نه‌خاسمه سالا پارا خاندنێ ل دهۆكێ پشتی هه‌می ده‌ڤه‌را كوردستانێ ده‌ستپێكر جهێن وه‌كی سلێمانیێ هه‌بوون ده‌رگه‌هێن خاندنگه‌ها ل ده‌مێ وانێ دروست ڤه‌كرین، ئانكو وان ئارێشا ده‌مكێمیێ نه‌بوو. تڤیا دهۆكێ ژی ب وانڕا بگه‌هیت چنكی پسیارێن بۆ وان دهێن دێ بۆ وێ ژی بن، ژبه‌ر ئیمتیحان یا مه‌ركه‌زیه، ئانكو پسیار بۆ هه‌می كوردستانێ ل جهه‌كی دهێنه نڤیسین و هنارتن.
شاگردێن مه هه‌می كه‌تنه به‌ر ڤێ پێلا له‌زكرنێ و دودلیا سه‌ركه‌تنێ و خه‌مێن ره‌ڤینێ و مشه‌ختیێ و نه‌خۆشیا جهێ حه‌واندنێ ژی ژ خه‌ما زێده‌یا شاگردێن ژ ده‌ڤه‌رێن ده‌رڤه‌ی تخویبێن ده‌سته‌هه‌لاتا حكومه‌تا ده‌ڤه‌رێ ره‌ڤین بوو و گه‌له‌كا ژ وان به‌لكی خویشك و برا و كه‌س و كارێن وانێن نێزیك كه‌تبوونه ده‌ستێ ده‌سته‌كا سه‌همدار و حه‌تا نۆكه كه‌س نزانیت كا ب چ سه‌روشوین چوونه و چاره‌یا وان نه‌دیاره و چێدبیت گه‌له‌ك ژ وانا ده‌مێ چووینه خاندنگه‌هێ بیرهاتنێن هه‌ڤالێن نه قورتالبووین هاتبنه بیرێ و كه‌لا گری كه‌تبیته حه‌فكێ و د خه‌یالا ویدا هه‌ڤالێ وی هاتبیته پێشچاڤا.
بێ خش، گه‌له‌ك ژ شاگردێن ره‌ڤی ده‌مێ دزڤڕینه مالێ جهه‌كێ وه‌سا ده‌ست نه‌كه‌تیه بتنێ لێ روینیت و بخوینیت، ڤێجا هزرا خۆ ل به‌ری ره‌ڤینێ كربیت، هه‌كو وی ژۆره‌كا نه‌مازه‌یی هه‌ی تێڤه دخاند. خانیێ وانێ نوی و مالا باش رایێخستی و نڤینێن گه‌رم و لدویڤ دلێ وی هه‌ین. پاشی تێندابیته وێ ژۆرا ڤالا ژ هه‌می پێدڤیێن خۆشیێ دلێ وی شكه‌ستبیت و دسه‌ر هندێ ژی ڕا ئه‌و شاگرد نه شكه‌ستبیت و هه‌ڤڕكیا ره‌وشێ كربیت و ل دویماهیێ ب نمرا 95% ئان پێتر سه‌ركه‌تبیت، وه‌كی (ئاڤاك)ی كوڕێ ئێزدیه‌كێ ره‌ڤی و ل دهۆكێ ئاكنجی بووی. ئه‌ڤ شاگردێن هوسا لدویڤ هزرا من خه‌باتكه‌رن.
دیسا شاگردێن بابێن وان پێشمه‌رگه‌ه و ل به‌رۆكێن شه‌ڕی به‌رسینگێ دۆژمنی دگرن و د ره‌وشه‌كا ئابووریا هه‌ژاردا دژین و باشترین نمره ل هه‌می ژێریا كوردستانێ ده‌ست خۆ ئێخستین، ئه‌ڤه ئه‌و خه‌باتكه‌رن یێن ئێكا هند كری ده‌مێ بابێ ل به‌رۆكێن شه‌ڕی ڤێ مزگینیێ دبهیسیت دلێ وی خۆشدبیت و ترسا پاشه‌ڕۆژا تاشاندنا وی كری ژ دلێ ده‌ردكه‌ڤیت و دبینیت ئه‌و ل به‌رۆكێ شه‌ڕی یێ بسه‌ركه‌تیه و ل به‌رۆكێ ناڤ مالا خۆیا مه‌زن، كوردستانێ، ژی یێ سه‌ربلنده، چنكی پاشه‌ڕۆژه‌كا سه‌ركه‌تی یا ئاڤاكری و دو جارا یێ سه‌ر بلند و سه‌رفه‌رازه؛ جاره‌كێ ل دژی دۆژمنێن مرۆڤایینیێ و جاره‌كا دی بۆ ئاڤاكرنا مرۆڤێ پاشه‌ڕۆژا وه‌لاتێ خۆ.
ره‌وشا خاندنێ ل پار دیاردكه‌ت كو تڤیا هنده‌ك گۆهڕین د سه‌روبه‌رێ خاندنێدا بهێنه‌كرن، بۆ به‌حسێ خه‌به‌ری:
1 – هه‌رپارێزگه‌هه‌كا ده‌ڤه‌را كوردستانێ حه‌قی بده‌نێ ئه‌و پسیارێن ئیمتیحانا دویماهیێ، ل سالا دازدێ، یا خاندنێ بنڤیسن و لسه‌ر خاندنگه‌ها به‌لاڤكه‌ن.
2 – ژێگرتنا فاكۆلتێ لدویڤ حه‌ژێكرن و بكێرهاتنا شاگردی بیت، به‌لێ پشتی د چه‌ند ئیمتیحانه‌كا را ده‌ربازدبیت، كا بكێردهێن ئان نه. تڤیا بۆ ڤێ ئیمتیحانێ شه‌هره‌زایێن نه‌كه‌ڤنه بن كێنجا هێڤه و وێڤه هه‌بن.
3 – خاندن ل دهۆكێ ل دووڤ راپورتا سه‌یدایێن شاگردا بهێنه ستێره‌كرن و هه‌لسه‌نگاندنا راستیبێژیا سه‌یدای ژی بهێنه كرن و لیژنه‌ك هه‌بیت چاڤدێریا سه‌یدای بكه‌ت ده‌مێ راپۆرتێ دنڤیسیت و ئه‌و جهێ شاگردی قه‌بیل دكه‌ت پشتی ده‌ربازبوونا چه‌ند مه‌هه‌كا وی شاگردی بجه‌ڕبینیت و بڕیارێ بده‌ت كا ئه‌و شاگرد بكێر جهێ داخازكری دهێن و ل سه‌ر بنیاتێ هندێ ژی باوه‌ریا بسه‌یدای دهێنه‌دان بهێنه هه‌لسه‌نگاندن.
4 – دا كه‌س بێ پاشه‌ڕۆژ نه‌مینیت خاندنگه‌هێن هویكرنا شولا بهێنه ڤه‌كرن و كادرێ شه‌هره‌زایێ ته‌كنیكی لێ بهێنه‌دانان و هه‌كه ئه‌و كادر ل كوردستانێ نه‌بیت ژ رۆژئاڤای بینن.
