شۆره‌شا ئه‌یلوولێ دێ مینیت مه‌زنترین پرۆسا ریفراندۆمێ و ته‌ڤایێ
محه‌مه‌د ئیبراهیم ئامێدی
پشتی دامه‌زراندنا پارتی دیمۆكراتی كوردستان ل ١٦/٨/١٩٤٦ ب سه‌رۆكاتیا بارزانیێ نه‌مر مسته‌فا و راگه‌هاندن و هه‌لوه‌شاندنا كۆمارا كوردستان ل مهابادێ سالا ١٩٤٦ و سێداره‌دانا پێشه‌وا قازی محه‌مه‌د سه‌رۆكێ كۆمارێ ل ٣١/٣/١٩٤٧ و نه‌مانا سیسته‌مێ شاهنشاهێ عیراقێ بۆ یێ كۆماری و ب هه‌لدانا شۆره‌شا ١٤ تیرمه‌هێ سالا١٩٥٨ و زڤرینا بابێ روحی یێ نه‌ته‌وا كورد بارزانی مسته‌فا ژ ئێكه‌تیا سۆڤێتی یا به‌رێ ل ٥/١٠/ ١٩٥٨ل دووڤ داخوازیا حوكمه‌تا عیراقێ، چریسكێن شۆره‌شا ئه‌یلوولێ هه‌لبوون ل ١١/٩/١٩٦١ ژ ئه‌گه‌رێ هه‌لویستێ شۆفێنی و ره‌گه‌زپه‌رستی و سیته‌مكاریێ یێ ده‌سته‌كا حوكمدار ل گه‌ل عه‌بدولكه‌ریم قاسم سه‌رۆكێ كۆمارا عیراقێ، كو ئه‌و ده‌سته‌ك هۆكارێن نه‌جێبه‌جێكرنا سۆز و په‌یمانێن داینه كوردان، بۆ به‌رب كیانه‌كێ كوردی یێ دیمۆكراسی ل دووڤ سیسته‌مێ وی ده‌می. لێ هه‌رچه‌ندبوو كورد ئاشتیخوازبوون دژی شه‌ری بوون و تێكچوونا ئارامیێ ل ده‌ڤه‌رێ، هه‌ولدانه‌كا ژدل ژ لایێ سه‌ركرده‌یا كوردی ڤه هاته‌كرن، دا بگه‌هنه چاره‌سه‌ریه‌كا ئاشتیانه ل گه‌ل حوكمه‌تێ، لێ مخابن ل جاتی ئاشتیێ و چاره‌سه‌ریا كێشا ملله‌تێ كورد، رژێمێ هێرشێن ئه‌ردی و ئه‌سمانی كرنه سه‌ر كوردستانێ، زیانێن مه‌زن ب ده‌ڤه‌رێ كه‌فتن یێن رۆحی و مادی و ب هزاران خێزان ده‌رڤه‌ده‌ربوون و مشه‌ختبوون، له‌ورا كورد ب ڤێ شۆره‌شا پیرۆز رابوون ب قومانداریا بارزانیێ نه‌مر مسته‌فا وه‌ك شۆره‌شه‌كا ته‌ڤایی ب ته‌خوچین و نه‌ته‌وان ڤه و هه‌موو لایه‌نێنن سیاسی و ئۆل و ئایینان ڤه هه‌تا عه‌ره‌ب و توركۆمانان ڤه، وه‌ك مه‌زنترین ریفراندۆم بۆ عیراقه‌كا دیمۆكراسی و چاره‌نڤیسێ كورد و كوردستانیان ب هه‌بوونا كیانه‌كێ سه‌ربه‌خوه ب حوكمێ نه‌مه‌ركه‌زی پاشی یێ ئوتونۆمێ، وه‌ك مافه‌كێ ره‌وا، ل دووڤ یاداشتنامه و شه‌رعیه‌تا نێڤده‌لی، كو ئه‌ڤ شۆره‌شه یا دوور بوو ژ ململانێ و چارچووڤێ حزبایه‌تیێ و لایه‌نگێریێ، ب درووشمێ به‌رگریێ و خۆراكرتنا ملله‌تێ كورد و كوردستانیان و عیراقێ، هه‌رچه‌نده ب سه‌رپه‌رشتیا پارتی دیمۆكراتی كوردستانێ بوو و بارزانیێ باب مسته‌فا. هه‌می پێكڤه د سه‌نگه‌ره‌كی دابوون ب ئێك دل و جان و خوینا وان تێكه‌لی ڤی خاكێ پیرۆزبوو و ب ئه‌ركێ خوه یێ دلسۆز و خه‌مخۆر یێ نیشتیمانی و نه‌ته‌وه‌یی رادبوون. كو نه كورد ب تنێ ب ڤێ چه‌ندێ رابوون، ژ نه‌ته‌وه و ئۆل و ئایینێن دی ژی پشكداری د ڤێ شۆره‌شا ته‌ڤایی دا كریه كو تهێتن وه‌ك مه‌زنترین ریفراندۆما شۆره‌شگێر یا سه‌روی ده‌می، ئانكو به‌ری ٥٨ سالان. ئارمانج و بیرو باوه‌ر و نه‌خشه و پلانان ڤه شۆره‌شه‌كا پێشكه‌فتی بوو، هه‌روه‌سا ژ ئالیێ هزرا ته‌ڤایی و وه‌كهه‌ڤیا هه‌می پێكهاتیان د چارچووڤێ خه‌بات و بزاڤ و ژین و ژیارێ و بزاڤا رزگاریخوازیێ دا. ئارمانجا هه‌موویان ئاڤاكرنا كوردستانه‌كا ئازاد و سه‌ربه‌خوه ب مافێن خوه یێن ره‌وا و چاره‌نڤیسێ ملله‌تی، هه‌روه‌سا ئاڤاكرنا عیراقه‌كا دیمۆكراسی یاڤالا ژ هه‌می كارێن شۆفینی و ره‌گه‌زپه‌رستیێ و سیته‌مكاریێ. شۆره‌شا ئه‌یلوولێ شۆره‌شه‌كا مه‌زن بوو ته‌ڤایی بوو و جهێ به‌ربه‌حس و خه‌به‌ر و ڤه‌كۆلینان بۆ سه‌ر ئاستێ عیراقێ و جیهانێ، كو به‌رهه‌مێ وێ رێكه‌فتنا ١١ ئادارێ بوو ل سالا١٩٧٠. ل به‌رانبه‌ری ریفراندۆمه‌كێ بوو یا ملله‌تێ كورد ل وی ده‌می. شانێ به‌حسه كو ریفراندۆما جه‌ماوه‌رێ كورد و كوردستانیا یا سالا ٢٠١٧ ب ئه‌نجامێن باش و سه‌ركه‌فتی هاته‌كرن وه‌ك باوه‌رنامه‌كا ملله‌تێ كورد ب پله‌كا بلند و سه‌ركه‌فتی و ب رێژا ٩٣٪ ژ ده‌نگدانێ و چه‌كه‌كێ خورت و دژواره ب ده‌ستێ كوردان ل په‌ی یاسا و مافێ گه‌لان، ب ده‌ربرینه‌كا ئازادنه ژ ماف و هه‌ستێ خوه یێ نه‌ته‌وه‌یی و ره‌وا. ئه‌ڤرۆ ژی ملله‌تێ مه یێ دلسۆزه و ب ئیراده‌یه بۆ ڤێ خه‌ونێ و خودانێ خوه قاره‌مانایه و خورته‌مێر و عه‌گید و پێشمه‌رگانه و كه‌سانێن ب ناڤوده‌نگ د بیاڤێ خه‌بات و جانفیدایێ و بده‌ستڤه‌ئینانا سه‌ركه‌فتنان د گه‌له‌ك شه‌ر و داستانان دا و سینگێ خوه ژ گوللێن دوژمنی نه‌دایه پاش ل پێشیا ڤێ رێبازێ و خه‌باتێ سه‌رۆكێ خۆشتڤی مه‌سعود بارزانی. ئه‌ڤچا بلا شۆره‌شا ئه‌یلوولێ بمینیت درووشم و سیمایێ ته‌ڤایێ و ئێكرێزیێ و زیندیكرنه‌كا به‌رده‌وام یا ریفراندۆما ٢٥/٩/٢٠١٧ یا ملله‌تێ كورد. ل بیره‌وه‌ریا (٥٨) سالی یا شۆره‌شا ئه‌یلوولێ یا پیرۆز، رۆژا به‌رخودانێ و هه‌لبوونا خه‌تیرا ئێكه‌مین شۆره‌شه‌كا كوردی یا سه‌رده‌م، هه‌می رۆژێن سه‌خت و دژوار و ته‌ڤایێ و جانفیدایێ و شه‌رێن دژی سیته‌مكاریێ و دكتاتۆریه‌تێ و سه‌ركه‌فتن و ده‌ستكه‌فتیێن ڤێ شۆره‌شێ دهێنه بیرا مه هه‌میان، وه‌ك سه‌ربۆره‌كێ مێژوویی یا پێدڤیه هه‌رده‌م مفایێ ژێ وه‌ربگرین. ب ڤێ هه‌لكه‌فتا پیرۆز ب رێز و نه‌وازشان ڤه به‌ژنا خوه دچه‌مینین بۆ شه‌هیدێن نه‌مر یێن ڤێ شۆره‌شێ و ته‌ڤایا شه‌هیدێن كورد و كوردستانێ، و رێز و پیرۆزباهی بۆ هه‌می وان پێشمه‌رگێن دێرین پشكدارێن ڤێ شۆره‌شێ و هه‌موو خه‌لكێ مه یێ شه‌ره‌فمه‌ند.
