شۆره‌شا 14ی تیرمه‌هێ بیره‌وه‌ری و هیڤی و ئومێدێن كوردان

شۆره‌شا 14ی تیرمه‌هێ بیره‌وه‌ری و هیڤی و ئومێدێن كوردان

141

ب هه‌لكه‌فتا بیره‌وه‌ریا 57 سالان یا شوَره‌شا 4 1 تیرمه‌هێ ل سالا 1958ب سه‌رۆكاتیا (عه‌بدولكه‌ریم قاسم). یا هه‌ژی گۆتنێ یه‌ ئه‌م ئاماژێ بده‌ینه‌ بزاڤا رزگاریخوازیا كوردی. كو ب گه‌له‌ك شۆره‌ش و سه‌رهلدانان یا رابووی. هه‌ر ژ بزاڤا میر (محه‌مه‌د ره‌واندۆزی) ل سالا 1830 و شۆره‌شا (عوبه‌یدولا نه‌هری) ل 1-8-1880 هه‌تا شۆره‌شا بارزان یا سالا 1945 و شۆره‌شا گولانێ ل 26-5-1975. پێخه‌مه‌ت بده‌ستڤه‌ئینانا مافێ ره‌وا یێن كوردان و رزگاركرنا كوردستانێ ژ ده‌ستێ داگیركه‌ران. شۆرشا 14 تیرمه‌هێ ده‌لیڤه‌كا باش و گونجای بوو. ژ بۆ هیڤی ئومێدێن كوردان بهێنه‌ بجهئینان و عیراق ژی به‌ر ب دیمۆكراسیێ ڤه‌ بچیت و ژ سیسته‌مێ شاهنشاهی یێ حوكمرانیێ بو یێ كوماری كو جهێ دلخوشیا گه‌لێ عیراقێ بوو ب كورد و عه‌ره‌ب و پێكهاتێن دی ڤه‌.
هه‌می پێكڤه‌ هه‌ولبده‌ن بۆ چاره‌سه‌ریا ئاسته‌نگ و ئالۆزیێن گه‌لێ عیراقێ و چه‌سپادنا ئازادی و ئاشتیێ د ناڤ جڤاكێ عیراقێ دا و موكومكرنا براینیا كورد و عه‌ره‌بان و ده‌ست د ناڤ ده‌ستی دابیت ل ژێر درووشمێ (ل سه‌ر گه‌ڤرێ براینیا كورد عه‌ره‌با هه‌می پیلان دێ هێنه‌ په‌لخاندن). له‌ورا سه‌رۆكێ ئێكێ یێ كۆمارا عیراقێ (عه‌بدولكه‌ریم قاسم) داخوازی ژ نه‌مر بارزانی كر بزڤریته‌ عیراقێ بۆ هاریكاریێ و پالپشتیا ڤێ شوره‌شێ. هه‌ژی ئاماژێ یه‌ كو بارزانیێ نه‌مر پشتی كۆمارا كوردستان هاتیه‌ هه‌لوه‌شاندن ل سه‌ر ده‌ستێ شاهنشاهیێن ئیرانێ ل 16-12-1949 كو دوایی رۆژ بۆ د ژیێ ڤێ كۆمارێ دا قه‌ستا ئێكه‌تیا سۆڤیێت كربوو.
ل 6- 10 – 1958 ل دووڤ ڤێ داخوازێ بارزانی زڤری ڤه‌ عیراقێ ب پێشوازیه‌كا هه‌ژی و گه‌رم و به‌ركه‌فتی ژ لایێ هه‌می ته‌خو چین و ئایینان ڤه‌ هاته‌ پێشوازیكرن و ب گه‌له‌ك دروشمێن نیشتیمانی ب نموونه‌ وه‌ك (هه‌ر بژیت كورد و عه‌ره‌ب ره‌مز والنصال) ل وی ده‌می بارزانیێ نه‌مر شیا هنده‌ك ده‌ستكه‌فتیان بۆ ملله‌تێ كورد ب ده‌ستخوه‌ڤه‌ بینیت.
شیا دستوورێ عیراقێ دا بهێته‌ چه‌سپاندن و نڤیسین كو كورد و عه‌ره‌ب هه‌ڤپشكن د ڤی وه‌لاتی دا (عیراق) هه‌روه‌سا په‌سه‌ندكرنا یاسا كارێ رێكخراوێن پارتێن سیاسی و یێن جه‌ماوه‌ری ب شێوازه‌كێ میری و ئاشكه‌را زێده‌باری یاسا چاكسازیا چاندنێ و نه‌هێلانا سیسته‌مێ ده‌ره‌به‌گیێ. له‌ورا باره‌گایێن پارت و رێكخراوان هاتنه‌ ڤه‌كرن و ده‌ست ب بزاڤ وچالاكیێن خوه‌كرن. لێ مخابن رژێما عه‌بدولكه‌ریم قاسمی پشتی بۆرینا ده‌مه‌كی ل سه‌ر ڤێ شۆره‌شێ و هه‌بوونا ره‌گه‌زپه‌رستان و شۆفینیا د هه‌یكه‌لێ كۆمارێ دا ل سه‌ر سیسته‌مێ رژێمێن به‌رێ چوون به‌رانبه‌ری كوردان. له‌ورا ئه‌و رێكه‌فتن و سۆزێن گه‌ل بارزانی گۆتین بۆ ملله‌تێ كورد بجه نه‌ئینان. هه‌ر چه‌نده‌ گه‌له‌ك هه‌ول و بزاڤ هاتنه‌كرن ژ لایێ بارزانی و سه‌ركرده‌یا كوردی بۆ چاره‌سه‌ركرنا هه‌می ئاریشان ب زمانێ دیالۆگێ و گفتوگۆیان و پێشكێشكرنا بیرئانینه‌كێ ب ناڤێ ملله‌تێ كورد و پارتی دیمۆكراسی كوردستان ل 20-11-1961 یا پێكهاتی بوو ژ ڤان برگ و بابه‌تان:
1-ڤه‌كێشانا هێزێن سۆپایێ عیراقێ ئه‌وێن هاتینه‌ هنارتن بۆ كوردستانێ
2-ڤه‌كێشانا فه‌رمانبه‌رێن عمومی ئه‌وێن رۆله‌كێ به‌رز هه‌بوو روودانێن دیماهیكێ و راونه‌ی دادگه‌هێ بكه‌ن.
3-زڤرینا وان فه‌رمانبه‌ران ئه‌وێن هاتینه‌ دورئێخستن ژ كوردستانێ. بۆ جهێن وان ئه‌وێن به‌رێ.
4-دامه‌زراندنا سه‌ركردێن كوردان یێن دلسۆز د پۆستێن سه‌ره‌كی دا.
5-چه‌سپاندنا مادێ (3 ) ژ دستوورێ عیراقێ چه‌سپاندنه‌كا دروست (كامل)
6-پاقژكرنا هه‌یكه‌لێ حكومی ژ مرۆڤێن دژاتی هه‌ین به‌رامبه‌ری شۆره‌شا14 تیرمه‌هێ.
7- ئازادیێن دیمۆكراسی بۆ ملله‌تی و ڤه‌گوهاستنا وه‌لاتی بۆ سیسته‌مێ دیمۆكراسیێ.
8-بجهئینانا بریارێن كۆنگرێ مامۆستایێن كوردستانێ یێ سالا1960بوو پێشڤه‌برنا ره‌وشه‌نبیریا كوردی.
9-زمانێ كوردی بیته‌ زمانێ فه‌رمی ل هه‌می داموده‌زگه‌هێن میری ل كوردستانێ.
10-ژ ناڤبرنا شوونوارێن ره‌گه‌ز په‌رستیێ ئه‌وا ب حه‌قێ كوردان دئینن و سزادانا داخوازێن ڤێ چه‌ندێ د ناڤبه‌را گه‌لێ عیراقێ یێ ئێكگرتی.
11-به‌ردان (اتلاق) چاندنا تووتنێ ل ئه‌ردێ باش یێ چاندنێ.
12-راستڤه‌كرنا یاسا باجا ئه‌ردی كو دبیته‌ باره‌كێ گران ل سه‌ر جۆتیاران.
14-دانانا پرۆژان ل كوردستانێ كو دێ كونترۆلكرنێ كه‌ت ل سه‌ر بێ كاریێ.
15-نه‌مانا گران بهایێ یا (فاحش )و لێدانا ده‌ستێن بازرگانیێ ب قیتێ ملله‌تی دكه‌ن.
لێ جهێ داخێ یه‌ ئه‌ڤ بیرانین یا بێ ئه‌نجام بوو. (عه‌بدولكه‌ریم قاسمی) ل جاتی زمانێ دیالۆگێ و ئاشتیێ حه‌شدێن سوپایی ڤرێكرنه‌ كوردستانێ ب مه‌ره‌ما ژ ناڤبرنا شۆره‌شا كوردی و چ ب ده‌ستێ ملله‌تی نه‌ما ژبلی به‌رده‌وامبوونا شۆره‌شا 11 ئیلۆنێ ب سه‌رپه‌رشتیا بارزانیێ نه‌مر كو ل11-9-1961 چریسكێن خوه‌ هه‌لدان بۆ سه‌رانسه‌ری كوردستانێ. وه‌ك شۆره‌شه‌كا پێكهاتیێن ملله‌تێ كورد و عیراقێ بوو. به‌رهه‌مێ ڤێ شۆره‌شێ رێكه‌فتنا 11 ئادارێ بوو. لێ وه‌كو ئه‌م كورد دبێژین به‌فر ساریا خوه‌ ناهێلیت رژێما گۆر به‌گۆر رێكه‌فتنا ره‌ش یا جه‌زائیرێ ل گه‌ل شاهێ ئیرانێ ل 6-3-1975موهركر دژی كوردان. و جاره‌كادی چ ب ده‌ستێ كوردان نه‌ما ب شۆره‌شا گولانێ رابن ل 26-5-1975 تا سه‌رهه‌لدانا ئادارا سالا1991 یا جه‌ماوه‌رێ كوردی یا پیرۆز.ش

کۆمێنتا تە