شۆرەشا ١٤ تیرمەها ١٩٥٨ و بدەستڤەئینانا مافێ كوردان
محەمەد ئیبراهیم ئامێدی
سەرۆكێ ئێكێ یێ كۆمارا ئیراقێ (خ.ر) (عبد الكریم قاسم) داخواز ژ (بارزانیێ نەمر مستەفا) كر ژ ئێكەتیا سۆڤیێتا بەرێ بزڤریتەڤە ئیراقێ ژبۆ هاریكارییا شۆرەشا ١٤ تیرمەهێ بكەت، ئەڤجا ل دووڤ ڤێ داخوازیێ ل ٦/١٠/١٩٥٨بارزانیێ نەمر زڤری ئیراقێ دگەلدا ٥٠٠ پێشمەرگەیێن قارەمان و ب پێشوازیەكا گەرم و هەژی ڤە هاتە پێشوازیكرن ژلایێ هەموو تەخ و چین ولایەن و هۆز و ئایین وكەسان ڤە، كو ل مێژوویا ئیراقێ داچ جاران نەهاتییە ئەنجامدان، ب گەلەك درووشمێن نیشتمانی ڤە ب نموونە (هەر بژیت كورد و عەرەب رەمز لنیزال). بارزانیێ نەمر ل بەغدا ئاكنجی بۆ هەموو دەمێن خۆ تەرخانكرن ژبۆدەستڤەئینانا گەلەك ماف و دەستكەفتیان بۆ كوردان، وەك ١ـ ل دستوورێ ئیراقێ هاتە چەسپاندن ونڤیسین، كورد و عەرەب د وەلاتێ ئیراقێ دا هەڤپشكن.٢ـ پەسەندكرنا یاسا كارێ رێكخراوێن پارتێن سیاسی و یێن جەماوەری ب شێوازی فەرمی وئاشكەرا. ٣ـ یاسا چاكسازیا چاندنێ و نەهێلانا دەربەكیێ و ل سەر ڤێ چەندێ بارەگایێن پارت و رێكخراوا هاتنە ڤەكرن و دەست ب كار و چالاكیێن خۆكرن.
پشتی بۆرینا ماوەكی ل سەر شۆرەشێ، رژێما قاسمی بەرب دكتاتۆریێ ڤە چوو ب هەبوونا رەگەزپەرست و شۆفێنیان د هەیكەلێ كۆمارێ دا و ل سەر سیستەمێ رژێمێن بەرێ چوون ل گەل كوردان و ئەو سۆز و رێكەفتن ل گەل بارزانی گۆتین بۆ كوردان، جێبەجێ نەكرن، گەلەك هەول و بزاڤ ژ لایێ بارزانیێ نەمر و سەركردەیا كوردان ڤە هاتنەكرن، بۆ چارەسەكرنا هەموو ئاریشەیان ب زمانێ دیالۆگێ، ل ٢٠/١١/١٩٦١ و ب ناڤێ مللەتێ كورد و پارتی، یاداشتنامەك بۆ حوكمەتا ئیراقێ هاتە ئاراستەركرن، ژ ڤان بابەتان پێكهاتبوو:
١ـ ڤەكێشانا هێزێن سۆپایێ ئیراقێ، ئەوێن بۆ كوردستانێ هاتینە هنارتن و كارێن سۆپای نەهێنەكرن.
٢ـ ڤەكێشانا فەرمانبەرێن عمومی ئەوێن روۆلەكێ بەرز د رویدانێنن دوماهیێ دا هەیین.
٣.ـ زڤرینا وان فەرمانبەران ئەوێن ژ كوردستانێ هاتینە دوورئێخستن، بۆ جهێن وان یێن بەرێ.
٤.ـ دامەزراندنا سەركردەیێن دلسۆز ژ كوردان بۆ پۆستێن سەرەكی.
٥.ـ چەسپاندنا ماددێ (3) ژ دستوورێ ئیراقێ چەسپاندنەكا دروست.
٦.ـ پاقژكرنا هەیكەلێ حكومی ژ مرۆڤێن دژاتی بەرانبەری شۆرەشا ١٤ تیرمەهێ هەین.
٧.ـ بەر ب ئازادیێن دیموكراسی بۆ مللەتی و ڤەگوهاستنا ئیراقێ بۆ سیستەمێ دیموكراسیێ.
٨.ـ جێبەجێكرنا بریارێن كۆنگرەیێ مامۆستایێن كوردستانێ یێ سالا ١٩٦١ژ بۆ پێشڤەبرنا رەوشەنبیریا كوردی.
٩.ـ زمانێ كوردی بیتە زمانێ فەرمی ل هەموو دامودەزگەهێن فەرمی ل كوردستانێ.
١٠ـ ژنافبرنا شینوارێن رەگەزپەرستیێ، ئەوا ب حەقێ كوردان دئیت.
١١ـ هێلانا چاندنا رووەكێ تیتنێ ل ئەردێ چاندنێ یێ باش.
١٢.ـ راستڤەكرنا یاسا باجا ئەردی كود بیتە بارگرانیەك ل سەر جۆتیاری.
١٣.ـ د انان و ڤەكرنا پرۆژەیان ل كوردستانێ، كو دێ كونترۆلكرێ ل سەر بێكاریێ كەت.١٤ـ نەهیلان و نەمانا گران نەرخی یا فاحش و لێدانا دەستێن بازرگانیێ ب قویتێ مللەتی دكەن.
لێ مخابن هەر چەندە ئەڤە نەداخوازیێن مەزن بوون. وەك هندەك مافێن پێدڤی بوون ل دووڤ وی دەمی، لێ بیرئانینا ناڤهاتی یا بێ ئەنجام بوو. عەبدولكەریم قاسمی ل جاتی زمانێ دیالۆگێ ل سەر ڤێ چەندێ و ئاشتیێ بكاربینیت، تیپێن سوپایێ ئیراقێ ڤرێكرنە كوردستانێ و ب تۆپ و فرۆكەیان كوردستان تۆپباران كر و باژێركێن كوردان سۆتن وخەلكەك ژخەلكێ مە شەهید و برینداربوون و دەرڤەدەربوون، ب مەرەما ژناڤبرنا شۆرەشا ئیلۆنێ كو ل ١١/٩/١٩٦١چریسكێن خۆ هەلدابوون و ڤەدان ل سەرانسەری كوردستانێ، لەورا چ ب دەستێ مللەتێ كورد نەما ژبلی بەردەوامبوونا شۆرەشا ئیلۆنێ كو ئەڤە بابەتەكێ دویر و درێژە د رێبازا خەباتا بزاڤا رزگاریخوازیا كوردی دا.
