عیراق و مێژوویه‌كا پر خوینه‌وى
نه‌زیر چه‌مباهیڤى
پشتى جه‌نگا جیهانى یا ئێكێ و ئاڤاكرنا ده‌وله‌تا شاهاتى ل عیراقێ، ته‌نێ چه‌ند ساله‌كان عیراق د گه‌شه‌پێدانێ دابوو ل بن وه‌سیه‌تا ئنگلیزى (بریتانیا) و پاشى ل كۆده‌تایا 1958 عیراق ژ شاهاتیێ بۆ كۆمارى هه‌ڤركى و ململانێ و ناكۆكیان ده‌سپێكر ژبۆ ده‌ستهه‌لاتێ هه‌تا پارتا به‌عس ل 1968 ده‌ستهه‌لاتا تاكى ب كۆده‌تایه‌كا سپى وه‌رگرتى و ناڤخوه‌یا عیراقێ و گۆره‌پانا سیاسى ب به‌عس هاته پڕكرن و نه‌هێلانا چ پارتان د گۆره‌پانێ دا هه‌تا روخیانا رژێما به‌عس ل نیسانا 2003 و نه‌مانا ده‌ستهه‌لاتا وێ یا 35 سالى ب ئاسن و ئاگر بێ به‌رامبه‌ر هه‌ڤدژێن هزر و بۆچوونێن وێ تایبه‌ت پارتێن كوردى و یێن مه‌زهه‌ب شیعى و عیراق ب وه‌لاتێ ترسێ دهاته نیاسین، خه‌لكێ عیراقێ وه‌ها هزردكر كو ژیان دێ ل ئه‌ڤى وه‌لاتى ئارام و پتر ئاڤا بیت و ماف دێ پاراستى بن و باوه‌رى دێ په‌یدا و كه‌س ئاواره و ده‌ربه‌ده‌ر نابیت و پێشكه‌فتن دێ ل گوپیتكێ بت و پێكڤه‌ژیانا ئول و مه‌زهه‌ب و نه‌ته‌وان دێ ب براتى بیت, به‌لێ عیراق بوو گۆره‌پانا هه‌ڤركى و ململانێ د ناڤبه‌را مه‌زهه‌ب و نه‌ته‌وان دا و بێ دادیێ و تۆلڤه‌كرنێ و ده‌زگه‌هێن سیخۆرى یێن ده‌وله‌تێن ئه‌قلیمى و به‌رژه‌وه‌ندیان سه‌رێ خوه هلدان و میراتگرێن شێعا و سونان و تركومانان گۆره‌پان داگیركرن و گه‌نده‌لیێ و تیرۆرێ خوه ژ هه‌میان كرن پشته‌ڤان بوونه ئیفلنجا مه‌زن د ناڤ هه‌مى چق و رهێن داموده‌زگه‌هان دا ژ كوپیتكا ده‌ستهه‌لاتێ هه‌تا بچووكترین فه‌رمانگه‌ه و ئه‌وێن دگۆتن دێ خه‌لكێ عیراقێ ژ دكتاتۆریه‌تێ قورتال كین بوونه ده‌همه‌نپیس ل سه‌ر نامووسا عیراقیان وه‌كى ل 14/6/2003 لیژنا مافێ مرۆڤان یا عیراقى له‌شكرێ بریتانى و ئه‌مریكى گونه‌هباركرین ب تالوقه‌بوونا وان ل سه‌ر ژنێن عیراقێ (اغتصاب) د زیندانان دا, په‌یدابوونا تیرۆره‌كا رێخستى ب ناڤ جیهادى بوونه ئه‌گه‌رێ كوشتنا وى ل 19/8/2003 كوشتنا سرجیو دیمیلو سه‌رۆكێ نه‌ته‌وێن ئێكگرتى ل عیراقێ ب په‌قاندنا باره‌گایێ وان ل به‌غدا, ل دووڤ راپۆرتا سه‌ندیكا رۆژنامه‌ڤانێن عیراقێ ل 16/3/2007 راگه‌هاندى كو هه‌ر ژ 1/4/2003 هه‌تا راگه‌هاندنا راپۆرتێ 200 رۆژنامه‌ڤان هاتینه كوشتن و تیرۆركرن و ل 20/8/2007 تیرۆركرنا پارێزگارێ (موسه‌نا) محه‌مه‌د عه‌لی حه‌سانى ب رێیا بومبه‌كا چاندى و ل 11/8/2007 تیرۆركرنا پارێزگارێ (دیوانیێ) خلیل جلیل حمزه و رێڤه‌به‌رێ پۆلیسێن دیوانیێ ب رێیا بومبه‌كا تیرۆرستى, ل 21/8/2007 كوشتنا رێڤه‌به‌رێ كریارێن له‌شكرێ عیراقێ ل صلاح الدین (تكریت) ب ده‌ستێ تیرۆرێ, ل 23/1/2008 تیرۆركرنا راگرێ كولیجا ددانا ل زانكۆیا به‌غدا (مونزر موهه‌رچ رازى) ل له‌تیفیێ, و ب هزاران كه‌س هاتینه تیرۆركرن و گه‌له‌ك ده‌ڤه‌رێن عیراقێ هاتن ناڤكرن ب ده‌ڤه‌رێن مرنێ و ب هزاران خه‌لكێ عیراقێ گیان و مال و سامانێن خوه ژ ده‌ستدان و ملیونان مشه‌خت و ئاواره‌بین, عیراقا ب ناڤ ده‌رگه‌هێ رۆژهه‌لاتا عه‌ربى بوو ده‌رگه‌هێ رۆژئاڤایێ ئیرانێ ژلایێ پشته‌ڤانى و هزرى و جڤاكى و ئابوورى ڤه, هه‌ستا نه‌ته‌وى و نیشتمانى ل عیراقێ تنێ ناڤ ما د ناڤ كۆمبوون و سمینار و راگه‌هاندنا شكه‌ستخوار و هه‌ڤدژ دا, ل شه‌ڤا 9ـ 10/6/2014 عیراق هاته وێرانكرن ب هاتنا داعشێ و كه‌فتنا هه‌مى پارێزگه‌ها نه‌ینه‌وا (مووسل) و پاشى پارێزگه‌هێن ئه‌نبار و سه‌لاحه‌دین و پشكه‌ك ژ دیالا و ئێك ژ سماوه و پشكه‌ك ژ به‌غدا و ئێشا ئیفلنجێ له‌شكرێ عیراقێ هنگافت و كوشتن و وێرانكرنێ ده‌ڤه‌ر ڤه‌گرت و سێ سالان ب تالان و قركرنێ هاته ناڤكرن, سه‌ره‌رایى شه‌رێ هه‌شت سالى دژى ئیرانێ و یێ كوێتى و سێ شه‌رێن هه‌ڤپه‌یمانان و كوشتن و ئه‌نفال وێرانكرنا نه‌ته‌وا كورد هه‌ر ژ شۆره‌شا ئه‌یلۆلێ سالا 1961 و پاشى گولانێ و سه‌رهلدانێ و هه‌تا نها ژى یا ب شێوه‌یه‌كى نه راسته‌وخوه یا به‌رده‌وامه و نها ژى ب ره‌نگه‌كێ دیتر عیراق وه‌ك گۆره‌پانه‌كا تۆلڤه‌كرنا به‌رژه‌وه‌ندیان یا دكه‌لیت و هه‌ژارى و بێ كارى به‌هرا هه‌ڤوه‌لاتیانه و شه‌لاندن و گه‌نده‌لى به‌هرا به‌رپرسێن بێ هه‌ستێن ب ناسنامێن بیانى نه ل بن درووشمێن خاپاندنێ ب چاكسازیێ و مافێ مرۆڤ و قانوون و دادپه‌روه‌ریێ.
