قه‌یرانا سه‌رۆكاتیا هه‌رێمێ و ئه‌زموونا رۆزفێلتی

قه‌یرانا سه‌رۆكاتیا هه‌رێمێ و ئه‌زموونا رۆزفێلتی

83

كوردستان دده‌ما زێده‌تری ژ ساله‌كێ یه‌ توَشی شه‌رێ تیرۆرستی یێ گروَپێ توَندره‌وێن داعش بوویه‌، سه‌ره‌رای هه‌بوونا قه‌یرانێن جوَراوجوَر د ناڤا هه‌رێما كوردستانێ دا، ئه‌ڤرۆ پێشمه‌رگه‌هێن قه‌هره‌مان ب هه‌موو شیانێن خوه‌ڤه‌ روو ب رووی ئه‌ڤان تیرۆرستان بوینه‌ و ب نونه‌راتیا هه‌موو جیهانێ شه‌رێ تیرۆرێ دكه‌ن، خه‌لكێ كوردستانێ ژ ئه‌ڤان نه‌خوه‌شی و قه‌یرانان توَشی بێزاربوونێ بوینه‌، ب هیڤی نه‌ د ده‌مه‌كێ نێزیك دا كاودان ئاسای ببن، لێ تشتێ سه‌یر ئه‌وه‌ ئه‌ڤرۆكه‌ پارت و لایه‌نێن سیاسی یێن كوردستانێ مژوولی دوماهیك هاتنا ویلایه‌تا سه‌روك بارزانی نه‌ كو پشتی ویلایه‌تا وی ژ بال په‌رله‌مانی ڤه‌ هاتیه‌ درێژكرن، لایه‌نێن سیاسی ئه‌ڤرۆ شونا هزركرن و پروَژه‌ دانان بوَ خوه‌ قوَرتالكرن ژ ئه‌ڤان قه‌یرانان كاربكه‌ن به‌روَڤاژی كاردكه‌ن ژ بوَ ب دوماهیك ئینانا ماوێ سه‌روكاتیا بارزانی، ئارمانجێن وان د ئاشكرانه‌ پێخه‌مه‌ت كورسیكا ده‌ستهه‌لاتێ یه‌ و ئه‌ڤان قه‌یرانان بوَ خوه‌ ب ده‌لیڤه‌ دزانن!
هه‌روه‌كو یا زانایه‌ د پرانیا وه‌لاتێن دیموكراسی دا یێن باوه‌ری ب بنه‌مایێن دیموَكراسیه‌تێ هه‌ین ده‌ستوورێ ئه‌وان وه‌لاتان رێك دایه‌ سه‌روكێ وه‌لاتی بتنێ بوَ دوو خوَلان خوه‌ به‌ربژێر بكه‌تن و ماوێ هه‌ر خوله‌كێ دبیت 4 سال بن یان 5 سال بن لدووڤ ده‌ستوورێ هه‌ر وه‌لاته‌كی كا ب چ شێواز رێك دایه‌، ئه‌مریكا وه‌ك وه‌لاته‌كێ دیموَكراسی د ده‌ستوورێ وێ دا رێك هاتیه‌دان كو سه‌روَكێ وه‌لاتی بتنێ بوَ دوو خوَلان خوه‌ به‌ربژێر بكه‌تن و ماوێ هه‌ر خوله‌كێ 4 سالن، ئه‌ڤ هه‌لبژارتنه‌ ب دوو قوَناغا دهێنه‌ ئه‌نجامدان قوَناغا ئێكێ گه‌ل رادبیت ب هه‌لبژارتنا هنده‌ك نوێنه‌ران و قوَناغا دووێ نوێنه‌ر رادبن ب هه‌لبژارتنا سه‌روَك كوَماری، لێ ئه‌گه‌ر بهێن و ته‌ماشه‌ی دیروَكا گه‌لێ ئه‌مریكا بكه‌ین دێ بینین سه‌روَكه‌ك هه‌بویه‌ زێده‌تر ژ دوو خوَلا مایه‌ د ده‌ستهه‌لاتێ دا، ئه‌و ژی (فرانكلین روزفێلت 1880-1945) سیه و دووه‌مین سه‌روكێ ئه‌مریكا بویه‌ كو سێ خولان سه‌روكاتیا كری و ده‌سپێكا خولا چارێ ژ ئه‌گه‌رێ نه‌خوشیه‌كێ گیانێ خو ژه‌ست دا(4. 03. 1933-12. 04. 1945)، ل ده‌سپێكا هاتنا روَزفێلتی بوَ حكومه‌تا ئه‌مریكا د قه‌یرانه‌كا دارایی یا دژوار دا ده‌رباز دبوو، لێ ده‌ما روَزفێلت ده‌ست ب كار بوی رابوو ب دانانا پروَگرامه‌كی بناڤێ (په‌یمانا نوی) و ئه‌ڤ پروَگرامه‌ یێ پێك هاتی بوو ژ سیسته‌مه‌كێ ئابووریێ نێڤده‌وله‌تی وه‌ك (دیتنا هنده‌ك چاره‌سه‌ریان ژبَو قه‌یرانا دارایی یا سالا 1933 – دروستكرنا ده‌زگه‌هێن چاڤدێریا جڤاكی بوَ خه‌لكێ سڤیل – ده‌ركرنا هنده‌ك یاسایێن نوی بوَ ئابووریێن كشتوَكالی – ده‌ركرنا هنده‌ك یاسایێن نوی بوَ چاكسازیێن نشتیمانی– دروستكرنا لژنه‌كا پێكگوهارتنا كاغه‌زێن دارایی – دروستكرنا پروَژێن گه‌هاندنا كاره‌بێ بوَ ده‌ڤه‌رێن گوندنشین. .. . ) زێده‌باری گه‌له‌ك چاكسازیێن دیتر، ب ئه‌ڤێ چه‌ندێ ره‌وشا ئابووری و جڤاكی ل ئه‌مریكا گه‌شه‌كرنه‌كا باش ب خوه‌ڤه‌دیت ب تایبه‌تی ل ده‌ما خۆلا وی یا دووێ ل ده‌ما خوَلا سیێ هاتیه‌ هه‌لبژارتن چ كارڤه‌دانێن مه‌زن روینه‌دان ژبه‌ركو جیهان هه‌موو مژوولی جه‌نگا جیهانیا دووێ بوون و مه‌ترسی ل سه‌ر هه‌بوونا گه‌لێ ئه‌مریكا هه‌بوویه‌، له‌ورا گه‌لێ ئه‌مریكا هه‌بوونا روَزفلتی بوَ خوَلا چارێ ژی رازی بوینه‌ ژبه‌ركو ده‌ما جه‌نگێ بویه‌، له‌ورا ئه‌گه‌ر ئه‌م جوداهیێ د ناڤبه‌را ( فرانكلین روزفێلتی – سه‌روَك بارزانی ) بكه‌ین، دێ بینین لێك نێزیك بونه‌كا مه‌زن د ناڤبه‌را وان دا هه‌یه‌، له‌ورا ئه‌گه‌ر ئه‌ڤرۆكه‌ سیسته‌مێ كوردستانێ په‌رله‌مانی بیت یان سه‌روَكاتی بیت یان هه‌ر چ سیسته‌مه‌ك بیت، كوردستان نوكه‌ د حاله‌تێ جه‌نگێ دایه‌ و مه‌ ده‌م بوَ چ هه‌لبژارتنان نینه‌، له‌وما ب دیتنا من یا تاكه‌ كه‌سی مانا سه‌روَك بارزانی د ده‌مه‌كێ وه‌ك ئه‌ڤرۆ دا گه‌له‌ك یا پێدڤیه‌ و حاله‌تێ كوردستانێ چ ژ یێ ئه‌مریكا كێمتر نینه‌، له‌ورا پێدڤیه‌ په‌رله‌مان د ئه‌ڤی ده‌می دا كار بكه‌تن ژبوَ دانانا ده‌ستووره‌كی و سه‌روَك بارزانی بمینته‌ د ده‌ستهه‌لاتێ دا هه‌تا جه‌نگ ب داوی بهێت، پشتی حاله‌تێ جه‌نگی مه‌ لارێ نینه‌ هه‌ر كی سه‌روَك بیت و ژ كیش لایه‌نێ سیاسی بیت.

کۆمێنتا تە